ΠΩΣ ΠΕΙΘΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΥΝΟΜΙΛΗΤΗ ΜΑΣ, ΟΤΑΝ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΔΕΝ ΑΡΚΟΥΝ

Υπάρχει τρόπος να πείσουμε έναν «άπιστο Θωμά» που αρνείται να δεχτεί τα στοιχεία και τα γεγονότα που του παρουσιάζουμε;

«Βάζω το χέρι μου στη φωτιά», που λένε. Σίγουρα έχετε εμπλακεί σε συζητήσεις με ανθρώπους που σας κάνουν να θέλετε να σκίσετε τα πτυχία σας, να τραβάτε τα μαλλιά σας, γιατί απλά δεν δέχονται τα δεδομένα που παρουσιάζετε, την τεκμηριωμένη με γεγονότα επιχειρηματολογία σας. Μερικές φορές, ο απέναντί σας θα ακούσει αυτό που θέλει να ακούσει ή δεν θα ακούσει καθόλου όσα στοιχεία κι αν αραδιάσετε.

Θεωρώ ότι παλαιότερα τα γεγονότα, τα στοιχεία, τα δεδομένα είχαν λίγο μεγαλύτερη αξία. Μας βοηθούσαν να διαμορφώσουμε άποψη, να αποκτήσουμε γνώση μιας πλευράς της πραγματικότητας.

Σήμερα ο κόσμος χαρακτηρίζεται από πολιτική διαίρεση, κοινωνικές εντάσεις και κατακλυσμό παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων. Έτσι, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τα «γεγονότα» και η επίκλησή τους για να υποστηρίξουμε το ηθικό ή πολιτικό μας επιχείρημα φαίνεται να μην αποτελούν πλέον την καλύτερη στρατηγική.

Η επιχειρηματολογία της προσωπικής εμπειρίας

Εάν θέλουμε να μας δοθεί η ευκαιρία να αλλάξουμε τη γνώμη κάποιου για ένα σοβαρό θέμα, υπάρχει κάτι άλλο που χρειάζεται να κάνουμε, λένε ερευνητές: να μοιραστούμε μαζί του προσωπικές μας εμπειρίες.

«Οι πολιτικοί αντίπαλοι σέβονται περισσότερο τις ηθικές σας πεποιθήσεις, όταν υποστηρίζονται από προσωπικές εμπειρίες», εξηγεί ομάδα με επικεφαλής την κοινωνική ψυχολόγο Emily Kubin, από το Πανεπιστήμιο του Koblenz-Landau στη Γερμανία.

Χριστίνα Αβδίκου

Η παρουσίαση γεγονότων προκειμένου να πείσουμε όσους έχουν αντίθετες από εμάς πεποιθήσεις, έγραψαν οι ερευνητές, χρονολογείται από την εποχή του Διαφωτισμού και την προώθηση του ορθολογισμού. Το να βασίζουμε τα επιχειρήματά μας σε γεγονότα θεωρούνταν κάποτε ένας καλός τρόπος να κερδίσουμε τον σεβασμό σε μια συζήτηση και πιθανόν τους… αντιπάλους μας.

Ωστόσο, «η αποτελεσματικότητα της παρουσίασης στοιχείων δεν είναι βέβαιη σε περιπτώσεις, όπως όταν διαφωνείτε με έναν άγνωστο για τα δικαιώματα της οπλοκατοχής. Το πρόβλημα είναι ότι τα γεγονότα –τουλάχιστον σήμερα– υπόκεινται σε αμφισβήτηση, ειδικά όταν συγκρούονται με τις πολιτικές μας πεποιθήσεις», συμπλήρωσαν.

Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά η εκ νέου ανακάλυψη του ορθολογισμού και του σεβασμού σε μια πολιτική ή ηθική συζήτηση θα μπορούσε να περνά μέσα από το μοίρασμα της δική μας υποκειμενικής εμπειρίας αντί των αντικειμενικών γεγονότων. Κι αυτό γιατί είναι πιο πιθανό να φανεί αληθινό στο άτομο που διαφωνεί.

ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΚΘΕΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΜΑΣ.

Μελετώντας την υποκειμενικότητα

Τα παραπάνω συμπεράσματα προέκυψαν από μελέτη που περιελάμβανε 15 διαφορετικά πειράματα και αφορούσαν ζητήματα όπως ο έλεγχος των όπλων, η εξόρυξη άνθρακα και οι αμβλώσεις. Στα πειράματα συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι, ενώ αναλύθηκαν περισσότερα από 300.000 σχόλια σε βίντεο του YouTube.

Αυτό που διαπιστώθηκε ήταν ότι η επιχειρηματολογία που περιλάμβανε προσωπικές εμπειρίες κέρδιζε τις στρατηγικές που βασίζονταν σε γεγονότα. Μάλιστα, οι ιστορίες με αρνητικές εμπειρίες ήταν οι πιο αποτελεσματικές.

«Αυτό που πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι είναι συζητήσεις που εκθέτουν την ευαλωτότητά τους», είχε δηλώσει ο βασικός ερευνητής και κοινωνικός ψυχολόγος Kurt Gray από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας.

Τα γεγονότα, βέβαια, δεν είναι άχρηστα, καθώς οι πιο παραγωγικές συνομιλίες μεταξύ ανθρώπων με αντίθετες απόψεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό προσωπικών εμπειριών και γεγονότων.