ΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ότι υπάρχουν περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που απειλούν την υγεία μας δεν είναι νέο. Νέες έρευνες, όμως, εστιάζουν σε πληθυσμιακές ομάδες που δεν έχουν μελετηθεί αρκετά.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 1/4 των θανάτων παγκοσμίως αποδίδονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Όπως; Η κακή ποιότητα αέρα και νερού, η έλλειψη υγιεινής και η έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες. Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι ήταν υπεύθυνοι για περίπου 11,3 εκατομμύρια θανάτους το 2019. Oι 5,1 εκατ. θάνατοι ήταν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Oι 6,7 εκατομμύρια θάνατοι ήταν αποτέλεσμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης – με μικροσκοπικά τοξικά σωματίδια που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος να ταξιδεύουν στους πνεύμονες, την καρδιά, τον εγκέφαλο και άλλα σημαντικά όργανα. Έχουν συνδεθεί με καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και το Αλτσχάιμερ.

Το 2021, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι στοίχισαν περισσότερες από 12 εκατ. ζωές παγκοσμίως, σύμφωνα με την Pan American Health Organization.

Μαζί με την υψηλή αρτηριακή πίεση, τον διαβήτη και το κάπνισμα, περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι άμεσα σχετικοί με τις πιθανότητες θανάτου των ανθρώπων, ειδικά από καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό. Αυτό ήταν το διά ταύτα μελέτης που δημοσιεύτηκε στο PloS One, την οποία διενήργησαν επιστήμονες από το New York University και το Icahn School of Medicine.

Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι για τους μη προνομιούχους

Η συγκεκριμένη μελέτη περιλάμβανε δείγμα 50.045 ανθρώπων άνω των 40 χρόνων, που ζουν στην περιοχή Golestan του Ιράν. Έως τώρα οι περισσότερες μελέτες επικεντρώνονταν σε αστικούς πληθυσμούς χωρών υψηλού εισοδήματος, με πολύ μεγαλύτερη πρόσβαση σε σύγχρονες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

Σημειώνεται ότι οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως φτωχοί και συμφώνησαν να παρακολουθείται η υγεία τους κατά τη διάρκεια ετήσιων επισκέψεων που γίνονταν από το 2004. Συμπλήρωσαν ένα λεπτομερές ερωτηματολόγιο για τον τρόπο ζωής και υποβλήθηκαν σε φυσική εξέταση. Κατά την περίοδο παρακολούθησης, υπήρξαν περισσότεροι από 2.700 θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα και σχεδόν 6.000 από όλες τις αιτίες.

iStock

Οι συγγραφείς ενημερώνουν πως οι άνθρωποι που εκτίθενται σε επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης πάνω από τον μέσο όρο είχαν 20% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν τα επόμενα 14 χρόνια, κυρίως από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η μελέτη δείχνει, επίσης, ότι τα ποσοστά εμφράγματος και εγκεφαλικού αυξήθηκαν κατά 17% μεταξύ των πληγέντων.

Το ζήτημα της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας

«Η μελέτη μας υπογραμμίζει τον ρόλο που παίζουν οι βασικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες ατμοσφαιρικής ρύπανσης εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, η πρόσβαση σε σύγχρονες υπηρεσίες υγείας και η εγγύτητα σε θορυβώδεις, μολυσμένους δρόμους, σε όλες τις αιτίες θανάτου και ειδικότερα τους θανάτους από καρδιαγγειακές παθήσεις», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Dr Rajesh Vedanthan, καρδιολόγος στο NYU Langone Health. «Τα ευρήματά μας βοηθούν στη διεύρυνση του προφίλ κινδύνου ασθένειας, πέρα από την ηλικία και τους παραδοσιακούς προσωπικούς παράγοντες κινδύνου. Τα ευρήματα ανοίγουν την πόρτα σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου και προληπτικά μέτρα που βελτιώνουν τις πιθανότητες επιβίωσης».

Η χρήση ξυλόφουρνων ή εστιών κηροζίνης που δεν αεριζόταν σωστά μέσω καμινάδας για το μαγείρεμα επίσης αύξανε τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο κατά 36% και 19% αντίστοιχα.

iStock

Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας ήταν η ζωή μακριά από εξειδικευμένες ιατρικές κλινικές με εργαστήρια καθετηριασμού, που μπορούν να ξεμπλοκάρουν τις φραγμένες αρτηρίες.

Ο κίνδυνος θανάτου αυξανόταν κατά 1% για κάθε 10 χιλιόμετρα απόστασης. Ένας στους 3 που ζούσε σε απόσταση 500 μέτρων από έναν μεγάλο δρόμο είχε 13% αυξημένο κίνδυνο θανάτου.

Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που αναλύθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλών επιπέδων εισοδήματος της γειτονιάς, της αυξημένης πυκνότητας πληθυσμού και της υπερβολικής νυχτερινής έκθεσης στο φως, δεν ήταν ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες κινδύνου θανάτου.

Κάτι που ήρθε σε αντίθεση με προηγούμενες έρευνες, οι οποίες είχαν γίνει σε αστικά περιβάλλοντα. Προφανώς και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα που θα βοηθήσει και στη χάραξη πολιτικών, ώστε να σωθούν ζωές.