ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΣΚΑΚΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΠΑΤΕΡΑ ΚΑΙ ΓΙΟ

Τι σημαίνει για έναν πατέρα να μαθαίνει σκάκι στον γιο του και να του δίνει τη δυνατότητα όχι μόνο να τον συναγωνιστεί αλλά και να τον ξεπεράσει; Και τι σχέση έχει αυτό το –κατά μία έννοια ψυχαναλυτικό– παιχνίδι με την ίδια τη ζωή;

– Σαχ! είπε με ύφος πολεμιστή ο μικρός, τρώγοντας με τη βασίλισσά του ένα αντίπαλο πιόνι δυο θέσεις μπροστά από τον αντίπαλο βασιλιά.

Ο πατέρας έβαλε μπροστά στον βασιλιά τον αξιωματικό του, αποκρούοντας την απειλή. Όμως ο μικρός, με αυτοπεποίθηση στα μάτια, έδωσε με το άλογό του τη χαριστική βολή στον αποκλεισμένο βασιλιά: Ρουά και ματ!

– Μπαμπά σε νίκησα!

Πράγματι, αυτή η νίκη στο σκάκι ήταν η πρώτη πραγματική νίκη του γιου πάνω στον πατέρα του.

Μερικά χρόνια πριν, ίσως επτά, ο πεντάχρονος τότε μικρός και η οικογένειά του παρευρίσκονταν σε μια γιορτή για τα παιδιά αξιωματικών σε μια πόλη της Μακεδονίας. Στη λοταρία τού έτυχε κάποιο παιχνιδάκι. Ο πατέρας, πριν προλάβει καλά-καλά να το πιάσει στα χέρια του ο μικρός, το είχε αδράξει με αποφασιστικότητα κατευθυνόμενος στην επιτροπή της λοταρίας.

Επιστρέφοντας με ένα πλατύ χαμόγελο στα χείλη, έδειξε στον γιο το τελικό του δώρο, προϊόν της κεραυνοβόλου ανταλλαγής. Ο μικρός με ταχύτητα το ξετύλιξε από το χρωματιστό περιτύλιγμα και βρέθηκε μπροστά στο παιχνίδι που θα το αγαπούσε και θα το έπαιζε σε όλη του τη ζωή: Ένα σκάκι. Περιείχε ένα ωραία ζωγραφισμένο χαρτονένιο κουτί, χωρισμένο στα δύο για τους δύο αντίπαλους στρατούς. Τα πιόνια άσπρα και μαύρα, από σκληρό πλαστικό και κομμάτια κιμωλίας στο εσωτερικό τους, για βάρος. Μια μεγάλη ασπρόμαυρη σκακιέρα από σκληρό χαρτόνι το πεδίο της μάχης και στην από πίσω πλευρά σχεδιασμένη μια όμορφη τρίλιζα!

Το σκάκι από γενιά σε γενιά

– Μπαμπά, σε νίκησα! Σε νίκησα στ’ αλήθεια τώρα!

Επτά χρόνια τώρα, τα μαθήματα και οι συνεχείς «ήττες» του πατέρα είχαν πιάσει τόπο. Οι νίκες, οι ήττες, οι σπάνιες ισοπαλίες, διαδέχονταν πλέον η μία την άλλη. Ο αγώνας όσο περνούσαν τα χρόνια γινόταν ολοένα και πιο ενδιαφέρων, δύσκολος και αμφίρροπος. Οι σκέψεις, οι εναλλακτικές, οι τακτικές, ο χαρακτήρας του αντιπάλου και η προβλεψιμότητα των κινήσεών του ακόνιζαν και βασάνιζαν το μυαλό με έναν τρόπο ευχάριστο αλλά και γεμάτο αδρεναλίνη, από τη στιγμή που έπαιρνες τον αγώνα πεισματικά «στα σοβαρά»!

Ο μικρός μεγάλωνε, και στις κατασκηνώσεις και στις καλοκαιρινές διακοπές γινόταν το έλα να δεις! Ανάμεσα σε όλες τις άλλες δραστηριότητες, έδιναν κι έπαιρναν και οι παρτίδες στο σκάκι, μεταξύ συνομήλικων και μη. Κάποια φορά γινόντουσαν και αγώνες σιμουλτανέ (ένας συνήθως έμπειρος σκακιστής μετρ ή γκραν μετρ απέναντι σε πολλούς αντιπάλους, περνώντας από τον έναν στον άλλο, πολλές φορές και με ρολόι έχοντας συμφωνήσει τον χρόνο για την κάθε κίνηση).

Illustration: Χριστίνα Αβδίκου

Μετά μπήκαν τα βάσανα με εξετάσεις, σχολεία, πανεπιστήμια, και το σκάκι πήγε λίγο περίπατο.

Όμως, όταν σταθεροποιήθηκε η κατάσταση, ο μικρός πήγαινε πια πανεπιστήμιο στην Ιταλία. Μετά από το φαγητό, στη φοιτητική λέσχη υπήρχε ένα μπαρ όπου σύχναζαν και οι σκακιστές και πέρναγαν ευχάριστο χρόνο. Ήταν κι ένας βοηθός καθηγητή τότε, φυσικός, που είχε μεγαλώσει στη Σοβιετική Ένωση και ήταν μετρ ή γκραν μετρ και έπαιζε σιμουλτανέ με όσους το επιθυμούσαν. Ο μικρός, που είχε γίνει πια φοιτητής, δεν έκρυβε τη χαρά του όταν κάποτε του απέσπασε ισοπαλία!

Όταν, μετά από κάποια χρόνια που είχε γυρίσει στην Ελλάδα με το πτυχίο του, επέστρεψε με τη γυναίκα του για λίγες μέρες στην πόλη των σπουδών του, είχε μια απρόσμενη συνάντηση μαζί του. Ήταν με έναν φίλο του και ο παλιός του φοιτητής σε ένα Ντεσεβό περιμένοντας τη γυναίκα του. Τον αναγνώρισε. Αγκαλιαστήκανε και ο καθηγητής-σκακιστής τον έδειχνε με υπερηφάνεια στον φίλο του λέγοντας: «Κοίτα, ήταν εξαιρετικός φοιτητής και καλός σκακιστής!»

Στο επόμενο ταξίδι του στην πόλη, μετά από χρόνια, έμαθε ότι ο καθηγητής-μετρ στο σκάκι είχε τελειώσει για πάντα την τελευταία του παρτίδα.

Μετά τον γιο, ο εγγονός

– Παππού, παππού, θα με μάθεις και μένα σκάκι;

Ο 5χρονος μπόμπιρας δεν μπορεί να ανεχτεί την 9χρονη αδελφή του να ξέρει να παίζει ενώ εκείνος όχι.

Ο παππούς, που έχει κάνει ήδη το καθήκον του με την εγγονή του, μαθαίνει τις κινήσεις και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Οι πρώτες παρτίδες αρχίζουν. Το θέμα είναι να βρίσκεται και ο χρόνος εν μέσω άλλων σύγχρονων απολαύσεων, όπως τα κινητά και οι εφαρμογές τους.

Ο παππούς έχει τη λύση: Θα τους βάλει μια εφαρμογή στο κινητό της μαμάς τους, που θα παίζουν σκάκι με διάφορους βαθμούς δυσκολίας.

Το θέμα είναι να αγαπήσουν τη λογική του παιχνιδιού που ακονίζει το μυαλό για να πετύχεις τον σκοπό σου: να κάνεις ματ τον αντίπαλο βασιλιά και να κερδίσεις την παρτίδα. Τελικά, να πετύχεις αυτό που θέλεις. Στο σκάκι και στη ζωή!