4 ΡΕΤΡΟ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΚΑΛΥΨΑΜΕ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Μια μητέρα δύο μικρών παιδιών επιστρατεύει ρετρό συνήθειες και παρατηρεί τι γίνεται σε μια οικογένεια, όταν η σκονισμένη εγκυκλοπαίδεια αντικαθιστά το Google search, το σταθερό τηλέφωνο παίρνει φωτιά και τα ερτζιανά μάς κρατούν και πάλι συντροφιά από το πρωί ώς το βράδυ.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε με τις ώρες για πώς βίωσε κάθε οικογένεια τα αλλεπάλληλα λοκντάουν λόγω πανδημίας. Τότε που ανακαλύψαμε τι εστί τηλεκπαίδευση και γιατί οι οθόνες είναι αναγκαίο κακό. Που προσπαθήσαμε να γεμίσουμε τις ώρες μας με ασχολίες, για να μην τρελαθούμε από την κλεισούρα. Που ξεκαθαρίσαμε το σπίτι, ξεθάβοντας παλιά αντικείμενα και μαζί κάποιες ρετρό συνήθειες που είχαμε σχεδόν ξεχάσει.

Για όλους εμάς που το δεύτερο, τρίτο, τέταρτο λοκντάουν μάς βρήκε με παιδιά σχολικής ηλικίας, η κατάσταση φάνηκε από την αρχή ότι θα είναι δύσκολη. Ή, έστω, απαιτητική. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, παλεύαμε με νύχια και με δόντια να τα κρατήσουμε μακριά από πάσης φύσεως οθόνες. Και ήρθε ξαφνικά μια ωραία (#not) μέρα που τα υποχρεώσαμε να καθίσουν μπροστά στον υπολογιστή, επί τρεις και πλέον ώρες καθημερινά.

Σε μια προσπάθεια ολίγης απεξάρτησης από τον ψηφιακό κόσμο και προσγείωσης στον πραγματικό, είχα τη φαεινή ιδέα να φέρω τον 9χρονο γιο μου σε επαφή με συνήθειες από τα δικά μου σχολικά χρόνια, παλαιού τύπου δηλαδή. Τότε που η εύκολη εύρεση της πληροφορίας δεν ήταν αυτονόητη και η επικοινωνία με τους φίλους που ζούσαν μακριά δεν είχε την αμεσότητα ενός Viber ή Messenger call της στιγμής.

Νέες ρετρό συνήθειες

Δεν ξέρω αν η Marie Kondo άδειασε και το υπόλοιπο σπίτι της στη διάρκεια της καραντίνας, πάντως για το δικό μας παραφορτωμένο (με δική μου υπαιτιότητα) σπιτικό ο υποχρεωτικός εγκλεισμός αποδείχτηκε ιδανική ευκαιρία ξεκαθαρίσματος.

Ανακάλυψα χίλια δυο ψιλολόγια (πολλά από τα οποία αρνήθηκα για άλλη μια φορά να ξεφορτωθώ). Ανάμεσά τους, τα γράμματα που αντάλλασσα τους χειμώνες της παιδικής μου ηλικίας με τις φίλες μου από την Κρήτη. Μαζί, τα προσχέδια δυο-τριών παιδικών εφημερίδων που ποτέ δεν πήραν σάρκα και οστά, αλλά και κάνα-δυο άλλων που είχαν την τύχη να εκδοθούν για μία και μοναδική φορά εκάστη.

Έπειτα, κινήθηκα προς την αποθήκη για να ξαναβρώ την άλλοτε πολύτιμη Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα και να την ανασύρω στην επιφάνεια. Η ιδέα ήταν να την ξεφυλλίσουμε με τα παιδιά (στο οικογενειακό μας παζλ, πλάι στον 9χρονο «μεγάλο» υπάρχει και ένας τετράχρονος μικρός). Και, κάπως έτσι, τέσσερις ξεπερασμένες δραστηριότητες μπήκαν στην καθημερινότητά μας, για ψυχαγωγικούς αλλά και πρακτικούς λόγους.

Ρετρό συνήθεια #1: Να μου γράφεις

iStock

Η αρχή έγινε με την αλληλογραφία. Είχε μόλις ξεκινήσει το λοκντάουν του Νοεμβρίου και η μεσημεριανή τηλεκπαίδευση, οπότε υπήρχε χρόνος για να περάσουμε ένα πρωινό στην ουρά του ταχυδρομείου (έχοντας στείλει μήνυμα 2). Παραλήπτες ήταν δυο φίλοι –αδέλφια μεταξύ τους– στη Λάρισα, την έτερη πατρίδα των παιδιών μου. Το γράμμα γράφτηκε με κέφι και περίσσιο χιούμορ και έτυχε θερμής υποδοχής από τους Λαρισαίους, οι οποίοι απάντησαν πολύ γρήγορα. Και το χαρήκαμε όλοι!

Επόμενη αποστολή: Χριστουγεννιάτικες κάρτες σε όλο μας το σόι. Σε Κρήτη, Λάρισα και Γιάννενα. Θείοι, θείες, ξαδέλφια, παππούδες και προγιαγιάδες έλαβαν ευχές γραμμένες από χέρι παιδικό. Εκεί κι αν το ευχαριστήθηκαν! Και, ξέρετε, αυτή η χαρά είχε μια εσάνς άλλης εποχής. Τότε που τα γράμματα πήγαιναν κι έρχονταν συχνά, καθώς αποτελούσαν οργανικό μέρος της επικοινωνίας μας με τους πιο μακρινούς οικείους μας.

Ρετρό συνήθεια #2: Πάρε το μηδέν

Shutterstock

Για τα παιδιά, δεν είναι μόνο η αλληλογραφία που μπορεί να τους φαίνεται «παλιά». Ακόμα και η χρήση του σταθερού τηλεφώνου –με παράλληλη τήρηση των ωρών κοινής ησυχίας– είναι κάπως ξένη στα μάτια τους. Σήμερα, ξέρουν ότι με το κινητό τηλέφωνο μπορείς να επικοινωνείς άμεσα και χωρίς περιορισμούς, γραπτά και προφορικά, απευθείας με τον άνθρωπο που θέλεις.

Με το σταθερό τηλέφωνο, όμως, η διαδικασία είναι κάπως πιο απαιτητική. Πρέπει να προετοιμαστείς να μιλήσεις, ευγενικά πάντα, σε αυτόν που θα το σηκώσει, χωρίς απαραιτήτως να είναι αυτός που καλείς. Έπειτα, αφού πεις ποιος/α είσαι, να ζητήσεις –και πάλι πολύ ευγενικά– αν μπορείς να μιλήσεις με τον φίλο ή τη φίλη σου.

Σταθερό τηλέφωνο σημαίνει ότι καλείς από το σπίτι σου σε ένα άλλο σπίτι. Επομένως, δεν μπορείς να πάρεις ούτε πολύ νωρίς το πρωί, ούτε πολύ αργά το βράδυ, ούτε και το μεσημέρι.

Επίσης, πρέπει να έχεις κατά νου ότι ο/η φίλος/η σου μπορεί να μην είναι σπίτι, οπότε να αφήσεις ένα μήνυμα. Ή να είναι απασχολημένος/η και να σου πουν να καλέσεις αργότερα. Όπως και να το κάνουμε, χρειάζεται να καταβληθεί μια παραπάνω προσπάθεια.

Ρετρό συνήθεια #3: Εγκυκλοπαιδικές γνώσεις

iStock

Ανάλογη προσπάθεια χρειάστηκε να καταβάλλει ο μεγάλος μου γιος, όταν του ζητήθηκε από τη δασκάλα του να αναζητήσει πληροφορίες για έναν ήρωα της ελληνικής επανάστασης. «Μαμά, η κυρία είπε να βρούμε τις πληροφορίες από τη Wikipedia», μου ανακοίνωσε όλος χαρά.

Η δική μου αντιπρόταση, σε πρώτη φάση του φάνηκε κάπως επίπονη: Να αφήσει την ευκολία του διαδικτύου και να ψάξει να βρει τις πληροφορίες που θέλει στην εγκυκλοπαίδεια. Την παλιά, τη βαριά, που μόλις ξεσκόνισα – μετά από πολλά πολλά χρόνια.

ΣΕ ΜΙΑ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΛΗΜΜΑ ΠΟΥ ΖΗΤΑΣ, ΟΛΟ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΘΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ. ΚΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΚΕΡΔΟΣ.

Καταρχάς, αυτές οι παλιές εγκυκλοπαίδειες πρέπει να πούμε ότι κρύβουν θησαυρούς. Για κάποια λήμματα, βρίσκεις πληροφορίες σπάνιες. Από την άλλη, θέλει κόπο. Και αυτό το κατάλαβε καλά ο 9χρονος μαθητής της οικογένειάς μας, όταν χρειάστηκε να πει αρκετές φορές την αλφαβήτα από μέσα του, μέχρι να βρει ποιον τόμο θα έπρεπε να τραβήξει από την βιβλιοθήκη.

Με λίγη βοήθεια και καθοδήγηση, πάντως, όλα πήγαν καλά. Ε, και στο τέλος, η ικανοποίηση από την ολοκλήρωση της εργασίας ήταν μεγάλη και το κουτάκι με τις γνώσεις που αποθηκεύουμε στο μυαλό μας κατά τι πιο πλούσιο. Ξεφυλλίζοντας, άλλωστε, μια εγκυκλοπαίδεια, είναι βέβαιο ότι δεν θα σταθείς μόνο στο λήμμα που αναζητάς. Όλο και κάτι άλλο θα σου τραβήξει την προσοχή, όλο και κάτι παραπάνω θα διαβάσεις. Και αυτό είναι μεγάλο κέρδος.

Ρετρό συνήθεια #4: Στα ερτζιανά

iStock

Το κερασάκι στην τούρτα τους μήνες των λοκντάουν ήταν η γνωριμία των παιδιών με το ραδιόφωνο. Το παραδοσιακό. Το τρανζίστορ. Και σιγά σιγά η κατάδυση γονιών (ξανά μετά από χρόνια) και παιδιών (για πρώτη φορά) στον χώρο του ραδιοφώνου, των εκπομπών και του καθημερινού προγράμματος που πάει χέρι-χέρι με τον ραδιοφωνικό χρόνο.

Είχαμε την εκπομπή με την οποία ξυπνούσαμε το πρωί. Γρήγορη αλλαγή συχνότητας στις 10, για ενημέρωση παράλληλα με το πρωινό διάβασμα. Το μεσημεριανό φαγητό σερβιριζόταν στις 2 παρά, λίγο πριν το μεσημεριανό δελτίο ειδήσεων. Μόλις άρχιζε η τηλεκπαίδευση, το ραδιόφωνο χαμήλωνε για τρεις ώρες. Για να ανοίξει και πάλι τα αυτιά και την καρδιά μας αργά το απόγευμα και μέχρι το βράδυ. Εκεί που, χαλαρώνοντας πια, κάναμε σκέψεις για την επόμενη μέρα μεταξύ πραγματικής και ψηφιακής ζωής.