ΤΡΕΙΣ ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ LONG COVID

Η αποκρυπτογράφηση των αιτιών της Long Covid αποτελεί μια από τις προτεραιότητες των ερευνητών ανά τον κόσμο, αφού κάτι τέτοιο ενδέχεται να οδηγήσει σε θεραπεία κατά του συνδρόμου. Μέχρι στιγμής, τρεις είναι οι κυρίαρχες θεωρίες.

Ερευνητές σε διάφορα μήκη και πλάτη της Γης έχουν επιδοθεί στην ανάλυση του φαινομένου που ονομάζουμε Long Covid, προκειμένου να εντοπίσουν τι είναι αυτό που το προκαλεί.

Οι παρακάτω θεωρίες αποτελούν μέχρι στιγμής υποθέσεις, που στηρίζονται σε μελέτες και δοκιμές, και οι οποίες από μόνες τους ή συνδυαστικά, φιλοδοξούν να εξηγήσουν τι προκαλεί την Long Covid. Η αποκρυπτογράφηση του συνδρόμου θα αποτελέσει ανακούφιση για τους ερευνητές, αφού θα διευκολύνει την εύρεση θεραπειών για τους ασθενείς.

Θεωρία νούμερο #1

Σύμφωνα με την πρώτη θεωρία, υπάρχουν ενδείξεις ότι το σύνδρομο Long Covid μπορεί να οφείλεται σε μικροσκοπικούς θρόμβους αίματος.

Πριν από περίπου 2 χρόνια στην Ιταλία, ο παιδίατρος-λοιμωξιολόγος Danilo Buonsenso άρχισε να εξετάζει παιδιά τα οποία, μήνες μετά από ήπιες λοιμώξεις με SARS-CoV-2, εξακολουθούσαν να έχουν δύσπνοια, κόπωση και άλλα συμπτώματα. Ο Buonsenso παρατήρησε ότι σε ορισμένους ασθενείς υπήρχαν συγκεκριμένα τμήματα του σώματος όπου δεν υπήρχε ροή αίματος ή η ροή ήταν μειωμένη. Τώρα υποψιάζεται ότι, σε ορισμένα από τα παιδιά, τα κύτταρα και οι ιστοί που ελέγχουν τη ροή του αίματος είχαν υποστεί βλάβη και η τάση του αίματος να πήζει, ενισχύθηκε. Αυτό σημαίνει ότι οι μικροσκοπικοί θρόμβοι αίματος, που απέμειναν από την επίθεση του ιού ή τροφοδοτήθηκαν από τα επακόλουθά της, μπορεί να εμπόδιζαν την κυκλοφορία στο σώμα, με καταστροφικά αποτελέσματα από τον εγκέφαλο έως τις αρθρώσεις.

Η θεωρία των επίμονων μικροθρόμβων απέκτησε περαιτέρω αξιοπιστία το καλοκαίρι του 2021, όταν η Resia Pretorius, φυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο Stellenbosch της Νότιας Αφρικής και οι συνεργάτες της ανέφεραν στο περιοδικό Cardiovascular Diabetology ότι τέτοιοι θρόμβοι μπορεί να παραμένουν στο αίμα ασθενών με Long Covid. Η ομάδα της βρήκε σημάδια υπερβολικής πήξης του αίματος σε 11 άτομα με Long Covid, αλλά όχι σε υγιείς ανθρώπους ή σε μια άλλη ομάδα με διαβήτη τύπου 2, τους οποίους χρησιμοποίησαν για σύγκριση.

Ο David Lee, γιατρός επειγόντων περιστατικών στην Ιατρική Σχολή Grossman του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, υποπτεύεται ότι οι μικροθρόμβοι εξηγούν πολλά χρόνια συμπτώματα. Εκτιμά ότι τουλάχιστον το 70% των ασθενών με Long Covid έχουν αναπνευστικά προβλήματα και τουλάχιστον το 30% πάσχουν από δυσαυτονομία, κατά την οποία οι ανωμαλίες στο αυτόνομο νευρικό σύστημα διαταράσσουν τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή και τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Πολλοί υποφέρουν από κόπωση και αυτό που συχνά αποκαλείται «εγκεφαλική ομίχλη» (brain fog). Ακόμη, οι μικροσκοπικοί θρόμβοι στον εγκέφαλο θα μπορούσαν να εξηγήσουν τα γνωστικά προβλήματα, σημειώνει ο Lee.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη ακλόνητα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι μικροθρόμβοι προκαλούν τα συμπτώματα της Long Covid, ενώ μελέτες του Lee και άλλων ερευνητών βρίσκονται σε εξέλιξη.

Illustration: Ελένη Καστρινογιάννη

Θεωρία νούμερο #2

Η δεύτερη θεωρία στηρίζεται στην άποψη ότι έχουμε να κάνουμε με έναν ανθεκτικό και επίμονο ιό, ο οποίος είναι ικανός να παραμείνει σε ένα ευρύ φάσμα περιοχών του σώματος. Ο κορονοϊός συνεχίζει να βλάπτει τους ανθρώπους με το να αντέχει πεισματικά στο σώμα, ακόμα και αφού περάσει η οξεία λοίμωξη.

Ερευνητές από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ περιέγραψαν σε προδημοσίευση την ανάλυσή τους σε ιστούς από 44 άτομα που είχαν μολυνθεί. Οι περισσότεροι είχαν πεθάνει από την Covid-19, αλλά πέντε είχαν ήπια ή και ασυμπτωματική λοίμωξη και είχαν υποκύψει σε κάτι άλλο. Και οι 44 εξακολουθούσαν να φιλοξενούν ιικό RNA στο σώμα τους, μεταξύ άλλων στον εγκέφαλο, στους μυς, στο έντερο και στους πνεύμονες. Πολλά όργανα είχαν επίσης ενδείξεις αναπαραγωγής του ιού.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα αναπαραγόμενα αντίγραφα του ιού μπορούσαν να επιμείνουν. Ωστόσο, η μελέτη δεν επικεντρώθηκε σε άτομα με Long Covid, γεγονός που καθιστά δύσκολη την τεκμηρίωση της συσχέτισης. Άλλες μελέτες προσπαθούν τώρα να το κάνουν αυτό συγκρίνοντας τα άτομα με Long Covid και άλλες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που έχουν αναρρώσει από την Covid-19.

Οι ερευνητές επιδιώκουν να κατανοήσουν πώς συμπεριφέρονται οι μικρές ποσότητες του ιού που παραμένουν σε αποθέματα ιστών, όπως το έντερο, το οποίο συνιστά «αγαπημένο» όργανο των γιατρών καθώς είναι πολύ πιο εύκολα προσβάσιμο σε σχέση με πολλά άλλα όργανα, όπως οι πνεύμονες ή ο εγκέφαλος.

Θεωρία νούμερο #3

Το τρίτο σενάριο αφορά το ανοσοποιητικό σύστημα. Σύμφωνα με θεωρία που υποστηρίχθηκε αρχικά από τον ανοσολόγο Chansavath Phetsouphanh του Πανεπιστημίου New South Wales στο Σίδνεϊ, σε ορισμένους ασθενείς με Covid-19, ένα ανοσοποιητικό σύστημα που αποσταθεροποιήθηκε από την επίθεση του κορονοϊού μπορεί να μην είναι σε θέση να επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση.

Για να το ελέγξουν αυτό, ο ίδιος και οι συνεργάτες του συνέλεξαν αίμα από 31 ασθενείς με Long Covid, οι οποίοι είχαν όλοι κόπωση ή άλλα χαρακτηριστικά συμπτώματα τουλάχιστον 3 μήνες μετά τη μόλυνση, και ανέλυσαν δεκάδες δείκτες του ανοσοποιητικού συστήματος. Όπως ανέφερε η ομάδα στο Nature Immunology, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς με Long Covid είχαν ένα ανοσοποιητικό σύστημα σε συνεχή υψηλό συναγερμό. Τα λευκά αιμοσφαίρια ήταν ιδιαίτερα αυξημένα, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί τα επίπεδα των ιντερφερόνων των ασθενών, πρωτεϊνών που παράγει ο οργανισμός για την καταπολέμηση των εισβολέων, ήταν πολύ υψηλά 8 μήνες μετά την μόλυνση. Οι συμμετέχοντες είχαν επίσης έλλειψη αδρανοποιημένων Τ κυττάρων και Β κυττάρων, κυτταρικό πληθυσμό που δρα για την αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών. Συλλογικά, αυτό σηματοδοτούσε χρόνια φλεγμονή, η οποία μπορεί να προκαλέσει πλήθος προβλημάτων υγείας.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτές οι ανοσολογικές υπογραφές δεν εμφανίστηκαν σε άτομα που είχαν νοσήσει από τον ιό αλλά είχαν αναρρώσει, ούτε σε άτομα που είχαν μολυνθεί από διαφορετικούς κορονοϊούς.

Παρόμοια, και άλλες ερευνητικές ομάδες, όπως αυτή της ανοσολόγου της Ιατρικής Σχολής του Yale Akiko Iwasaki, έχουν διαπιστώσει ανωμαλίες του ανοσοποιητικού συστήματος πολύ καιρό μετά από μια λοίμωξη με SARS-CoV-2.