Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΣΟΥ… ΦΛΕΓΕΤΑΙ, ΑΛΛΑ ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ

Ο εγκέφαλός μας φτάνει σε ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, αλλά μην ανησυχείτε γιατί θεωρείται σημάδι φυσιολογικής λειτουργίας.

Όταν το ηλεκτρονικό πλέον θερμόμετρο δείξει πάνω από 37 βαθμούς Κελσίου, παίρνετε αγκαλιά μια κουβέρτα, ξαπλώνετε στον καναπέ και περιμένετε να πέσει ο πυρετός, ακολουθώντας συστάσεις ειδικών και σπιτικά γιατροσόφια. Τι περνάει από το μυαλό σας, όμως, αν σας πούμε ότι η θερμοκρασία του εγκεφάλου σας είναι πολύ υψηλότερη, αλλά ευτυχώς αυτό δεν θεωρείται επιβλαβές;

Για άλλη μια φορά, οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν τη μοναδικότητα αυτού του οργάνου. Πιο συγκεκριμένα, έρευνα με επικεφαλής το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας στο Κέιμπριτζ, έδειξε ότι η κανονική θερμοκρασία του εγκεφάλου ποικίλλει και αυτό θα μπορούσε να είναι ένδειξη καλής λειτουργίας.

Έχει ο εγκέφαλος... πυρετό;

Σε υγιείς άνδρες και γυναίκες, όπου η στοματική μέτρηση θερμοκρασίας έδειχνε συνήθως μικρότερη από τους 37°C, η μέση θερμοκρασία του εγκεφάλου ήταν 38,5°C, με αυτήν στις βαθύτερες περιοχές του να ξεπερνούν συχνά τους 40°C. Η επιφάνεια του εγκεφάλου είναι γενικά πιο δροσερή σε σχέση με τις βαθύτερες περιοχές του. Επιπλέον, η μέση θερμοκρασία εμφανίζει μέσα στη μέρα μια διακύμανση της τάξης σχεδόν του ενός βαθμού, με την υψηλότερη να παρατηρείται το απόγευμα και την χαμηλότερη τη νύχτα.

«Για μένα, το πιο εντυπωσιακό εύρημα της μελέτης είναι ότι ο υγιής ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να φτάσει σε θερμοκρασίες που αν τις μετρούσαμε σε άλλο σημείο του σώματος θα μιλούσαμε για πυρετό», είπε ο Δρ John O'Neill, επικεφαλής της ομάδας.

Illustration: Ελένη Καστρινογιάννη

Στην παραπάνω μελέτη συμμετείχαν 40 εθελοντές, 20 έως 40 ετών. Οι επιστήμονες παρακολουθούσαν σε συνεχή βάση, από το πρωί έως το βράδυ, τη θερμοκρασία του εγκεφάλου των 40 αυτών εθελοντών. Επιπλέον, οι ερευνητές ήταν σε θέση να γνωρίζουν τη βιολογική ώρα της ημέρας που έγινε κάθε μέτρηση, γεγονός που τους επέτρεψε να λάβουν υπόψη τις διαφορές ανάμεσα στο βιολογικό ρολόι κάθε εθελοντή.

Μπόρεσαν, λοιπόν, να παρατηρήσουν σημαντικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του εγκεφάλου ανάλογα με την εγκεφαλική περιοχή, την ηλικία του συμμετέχοντα, το φύλο του και την ώρα της μέρας. Κατέρριψαν, μάλιστα, τη διαδεδομένη αντίληψη ότι η θερμοκρασία του σώματος και του εγκεφάλου είναι ίδιες.

Ο ρόλος του φύλου και της ηλικίας

Ο γυναικείος εγκέφαλος είναι κατά μέσο όρο 0,4 βαθμούς πιο ζεστός από τον ανδρικό. Η διαφορά αυτή πιθανότατα οφείλεται στον έμμηνο κύκλο, καθώς όπως παρατήρησαν οι ειδικοί στις περισσότερες γυναίκες η θερμοκρασία του εγκεφάλου είναι μεγαλύτερη μετά την ωορρηξία σε σχέση με πριν.

Η εγκεφαλική θερμοκρασία αυξάνεται, επίσης, όσο μεγαλώνουμε, ιδίως στις βαθιές περιοχές του εγκεφάλου, κάτι που πιθανόν οφείλεται στο ότι με το πέρασμα του χρόνου, μειώνεται η ικανότητα του εγκεφάλου να ψύχεται.

Θερμοκρασία εγκεφάλου και επιβίωση

Η έρευνα περιελάμβανε και ανάλυση δεδομένων από ασθενείς με τραυματική εγκεφαλική βλάβη (ΤΒΙ), δείχνοντας ότι η παρουσία ημερήσιων κύκλων θερμοκρασίας του εγκεφάλου συσχετίζεται με τις πιθανότητες επιβίωσης.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τον εγκέφαλο 114 ασθενών με μέτρια έως σοβαρή τραυματική εγκεφαλική βλάβη και βρήκαν ότι η μέση θερμοκρασία του εγκεφάλου των ασθενών ήταν 38,5°C, αλλά κυμαίνονταν από 32,6 έως 42,3°C. Από τους ασθενείς που παρουσίαζαν ημερήσιο κύκλο θερμοκρασίας, μόνο το 4% πέθαναν στην εντατική θεραπεία. Από την άλλη, το αντίστοιχο ποσοστό για ασθενείς χωρίς ημερήσιο κύκλο ήταν 27%.