ΓΙΑΤΙ ΔΙΑΛΕΓΟΥΜΕ ΛΑΘΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥΣ; Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΠΑΝΤΑΕΙ

«Δεν φταις εσύ, φταίω εγώ». Το μεγαλύτερο κλισέ –όλων των εποχών– στους χωρισμούς φαίνεται να λέει την αλήθεια. Γιατί η επιστήμη διαπιστώνει ότι συχνά σε μια σχέση μάς ενδιαφέρει περισσότερο η σχέση καθαυτή παρά το άτομο με το οποίο είμαστε.

Όποιος έχει μπει στη διαδικασία των ερωτικών σχέσεων έχει φτιάξει –νοητά ή γραπτά– μια λίστα με όσα θα ήθελε να έχει το άτομο με το οποίο θα δεσμευθεί. Δεν λέω «το άτομο με το οποίο θα περάσει μαζί το υπόλοιπο της ζωής του», γιατί αν είστε πάνω από 30, θα ξέρετε πως δεν έχει κάποιο νόημα να χρησιμοποιούνται το «πάντα» και το «ποτέ» αναφορικά με μια σχέση.

Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να ζητήσω να σηκώσει το χέρι  όποιος δεν έχει ακούσει το: «Δεν φταις εσύ. Εγώ φταίω». Συνεχίζουμε, για να ανακαλύψουμε την αλήθεια του κλισέ.

Οι ρομαντικές σχέσεις, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, είναι σύνθετες και έχουν ερευνηθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, με την ελπίδα ότι κάποια τεχνική ή κάποιο σύστημα θα διευκολύνει αυτό που ο Warren Buffet, ένας από τους πλουσιότερους κατοίκους του πλανήτη έχει χαρακτηρίσει σύμφωνα με το Wired ως «την πιο σημαντική απόφαση που θα πάρετε ποτέ». Γιατί; Η ποιότητα αυτής της σχέσης, επηρεάζει αποδεδειγμένα την υγεία και την ευημερία μας.

Βγάλαμε νοκ άουτ και τις μηχανές

Το καλοκαίρι του 2020, είχε δημοσιευτεί στο Proceedings of the National Academy of Science η πρώτη μελέτη που είχε και τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Ζητούμενο ήταν να εξηγηθεί γιατί κάποιες ρομαντικές σχέσεις λειτουργούν καλύτερα από άλλες.

Έγινε ανάλυση από 43 σετ δεδομένων 11.916 ζευγαριών (από χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το Ισραήλ, η Νέα Ζηλανδία, η Ελβετία και η Ολλανδία). Συνεργάστηκαν 85 από τους πιο διάσημους επιστήμονες του κόσμου, ενώ ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης και το machine learning ανέλαβαν τη διαχείριση εκατοντάδων μεταβλητών που συλλέχθηκαν.

iStock

«Το machine learning μάς βοήθησε να αναλύσουμε πολύ περισσότερους συνδυασμούς παραγόντων από ό,τι θα μπορούσε να αναλύσει ένας ερευνητής σε όλη του τη ζωή», εξήγησε στο Inverse η Samantha Joel, επικεφαλής συγγραφέας και διευθύντρια του Relationship Decision Lab του Western University, όπου διδάσκει ψυχολογία. Πρόσθεσε ότι «αυτή είναι η πρώτη συστηματική προσπάθεια χρήσης αλγορίθμων machine learning για την πρόβλεψη της ικανοποίησης των ανθρώπων από μια σχέση».

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Πως ούτε οι αρτιότερες και πλέον εξελιγμένες μηχανές μπορούν να καταλάβουν τι έχουμε στο μυαλό μας εμείς οι άνθρωποι, όταν αναζητούμε το «happily ever after» σε μια σχέση.

Συνοπτικά, «η μελέτη υποδηλώνει ότι το άτομο που επιλέγουμε δεν είναι τόσο σημαντικό όσο η σχέση που χτίζουμε».

Αποκαλύφθηκε ότι τα χαρακτηριστικά της σχέσης συνιστούν το 45% του λόγου που κάποιος νιώθει ικανοποιημένος σε αυτήν.

Η δική σου προσωπικότητα αντιπροσωπεύει περίπου το 21% της ικανοποίησης και η προσωπικότητα του/της συντρόφου αντιστοιχεί στο 5%. Με την πάροδο του χρόνου, οι εκτιμήσεις γίνονται μικρότερες, αλλά η ιεραρχία παραμένει η ίδια: τα χαρακτηριστικά της σχέσης υπερισχύουν των μεμονωμένων.

Τα χαρακτηριστικά σε μια σχέση

Τα ατομικά χαρακτηριστικά περιλάμβαναν πράγματα όπως το εισόδημα, η ικανοποίηση από τη ζωή, η ηλικία και η ενσυναίσθηση. Τα χαρακτηριστικά της σχέσης, περιλαμβάνουν την ικανοποίηση που αντιλαμβανόμαστε πως νιώθει ο σύντροφος μας, τη στοργή, τη δυναμική ισχύος και τη σεξουαλική ικανοποίηση.

Σημειώνεται ότι «σε κάθε σχέση, και οι δύο αυτές κατηγορίες προφανώς θα αναμειγνύονται, αλλά δεν έχουν όλα τα χαρακτηριστικά την ίδια επιρροή».

Η Joel και η ομάδα της είχαν στη διάθεση τους τα περισσότερα data από οποιονδήποτε προσπάθησε ποτέ να δώσει απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα. Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές είχαν δεδομένα:

• για δημογραφικά στοιχεία (π.χ. ηλικία, εκπαίδευση, εισόδημα και φυλή),
• για φυσική εμφάνιση (π.χ. πόσο ελκυστικό βαθμολόγησαν οι άλλοι τον κάθε σύντροφο),
• για σεξουαλικές προτιμήσεις (π.χ. πόσο συχνά ήθελε σεξ ο κάθε σύντροφος; Πόσο ιδιαίτερο ήθελαν να είναι αυτό το σεξ;),
• για ενδιαφέροντα και χόμπι,
• για ψυχική και σωματική υγεία,
• για αξίες (π.χ. οι απόψεις για την πολιτική, τις σχέσεις και την ανατροφή των παιδιών),
• για διάφορα άλλα.

Είχαν και καλύτερες στατιστικές μεθόδους, με την Joel να εξειδικεύεται στο machine learning και το AI Marriage να είναι εκ των πρώτων μελετών που χρησιμοποίησαν εξελιγμένες τεχνικές, ώστε να προβλέψουν την ευτυχία στις σχέσεις.

Τι εννοούν οι επιστήμονες του έρωτα

Ο τίτλος της έρευνας είναι «Η μηχανική μάθηση αποκαλύπτει τους πιο ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες αυτοαναφοράς, για την ποιότητα της σχέσης σε 43 διαχρονικές μελέτες ζευγαριών».

Στην εισαγωγή αναφέρεται: «Τι προβλέπει πόσο χαρούμενοι είναι οι άνθρωποι με τις ρομαντικές τους σχέσεις; Η επιστήμη των σχέσεων –ένας διεπιστημονικός τομέας που καλύπτει την ψυχολογία, την κοινωνιολογία, τα οικονομικά, τις οικογενειακές σπουδές και την επικοινωνία– έχει εντοπίσει εκατοντάδες μεταβλητές, που υποτίθεται ότι διαμορφώνουν την ποιότητα της ρομαντικής σχέσης.

»Το τρέχον έργο χρησιμοποίησε μηχανική μάθηση για να ποσοτικοποιήσει –άμεσα– και να συγκρίνει την προγνωστική δύναμη πολλών τέτοιων μεταβλητών μεταξύ 11.196 ζευγαριών με ρομαντική σχέση. Οι εκτιμήσεις των ανθρώπων για την ίδια τη σχέση –όπως το πόσο ικανοποιημένοι και αφοσιωμένοι πιστεύουν πως είναι οι σύντροφοι τους και πόσο ευγνώμονες ένιωθαν οι ίδιοι για τους συντρόφους τους– εξήγησαν περίπου το 45% της τρέχουσας ικανοποίησής τους.

»Οι κρίσεις για τον/τη σύντροφο δεν πρόσθεσαν πληροφορίες, κάτι που δεν έκαναν ούτε οι προσωπικότητες ή τα χαρακτηριστικά κάποιου ατόμου. Επιπλέον, καμία από αυτές τις μεταβλητές δεν μπορούσε να προβλέψει σε ποιες περιπτώσεις η ποιότητα στη σχέση θα αυξανόταν με την πάροδο του χρόνου. Δεν υπάρχει ένα σύνολο χαρακτηριστικών που να εγγυώνται ή να αποκλείουν τη ρομαντική ευτυχία. Επίσης, κανένας αλγόριθμος στον κόσμο δεν μπορεί να προβλέψει με τεράστια ακρίβεια αν δύο άνθρωποι θα καταλήξουν να είναι ευτυχισμένοι μαζί».

iStock

Αν συνοψίσουμε σε μια πρόταση τα ευρήματα, το πιο σημαντικό ήταν ότι οι άνθρωποι ανταγωνίζονται πολύ έντονα για συντρόφους που έχουν χαρακτηριστικά τα οποία δεν αυξάνουν τις πιθανότητες κάποιου για ευτυχία σε ρομαντική σχέση.

Αν θέλεις περισσότερες λεπτομέρειες, όσοι βρήκαν αυτά που έλεγαν πως έψαχναν, δεν είχαν απαραίτητα ευτυχισμένες σχέσεις. «Η εκπληκτική δυσκολία στην πρόβλεψη της ρομαντικής επιτυχίας έχει αντίθετες συνέπειες ως προς το πώς πρέπει να επιλέγουμε ρομαντικούς συντρόφους», σημείωσαν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι.

Άλλο σχέση και άλλο dating

Δηλαδή, σκίσε τη λίστα. Αν έχεις άλλη, με τα «θέλω» σου στα διάφορα dating apps και την όποια δυνητική γνωριμία να μην έχει ως στόχο τη σχέση, κράτα την. Οι επιστήμονες μελέτης δεδομένων ανακάλυψαν ότι είναι εντυπωσιακά εύκολο να ανιχνεύσουν τις ιδιότητες οι οποίες είναι γοητευτικές στη σκηνή των γνωριμιών.

Στη δημοσίευση της έρευνας αναφέρεται ότι όχι μόνο είναι εφικτό να προβλέψει κανείς με μεγάλη ακρίβεια, ποιον θα «πας» δεξιά και ποιον αριστερά στην εφαρμογή, αλλά είναι δυνατό να προβλεφθεί με αξιοσημείωτη ακρίβεια η ώρα που θα χρειαστείς για να αποφασίσεις.

Διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι τείνουν να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αποφασίσουν αν θα «σύρουν» δεξιά ή αριστερά κάποιον που κοντά στα «ζητούμενα» για την αποδοχή γνωριμίας.

Τα χαρακτηριστικά που κάνουν κάποιους πιο επιθυμητούς από άλλους είναι:

1. να είναι κάποιος ψηλός (αν είναι άντρας),
2. να είναι κάποιος «επιθυμητής φυλής» (κάτι που δεν παραδέχονται οι περισσότεροι),
3. να είναι κάποιος πλούσιος,
4. να είναι κάποιος επαγγελματίας σε υπηρεσία επιβολής νόμου (από δικηγόρος έως πυροσβέστης),
5. να είναι κάποιος με σέξι όνομα,
6. να είναι κάποιος... που να σου μοιάζει (π.χ. το 11,3% έχει διαλέξει ανθρώπους που έχουν τα ίδια αρχικά με εκείνους).

Ενώ υπάρχει «πακέτο» χαρακτηριστικών που εγγυάται τη γνωριμία, δεν υπάρχει κάποιο που να εγγυάται τη ρομαντική ευτυχία (ή αλλιώς την ευτυχία σε σχέση).

Τι προβλέπει τη ρομαντική ευτυχία στη σχέση;

Σύμφωνα με την πρώτη έρευνα που επιστράτευσε την τεχνητή νοημοσύνη, οι καλύτερες ερωτήσεις για να προβλέψουμε πόσο ευτυχισμένοι είμαστε με τον σύντροφο μας είναι:

1. Ήμασταν ικανοποιημένοι με τη ζωή μας, πριν γνωρίσουμε τον/την σύντροφο;
2. Ήμασταν απαλλαγμένοι από την κατάθλιψη, πριν γνωρίσουμε τον/την σύντροφο;
3. Είχαμε θετική επίδραση, πριν γνωρίσουμε τον/την σύντροφο;

Αν οι απάντησεις είναι «ναι», τότε έχουμε περισσότερες πιθανότητες να είμαστε χαρούμενοι στη ρομαντική σχέση. «Με άλλα λόγια, ένας άνθρωπος που είναι χαρούμενος εκτός της σχέσης, έχει πολλές περισσότερες πιθανότητες να είναι χαρούμενος και εντός της σχέσης».

Προφανώς και δεν έφεραν την επανάσταση με τη θεωρία ότι το πώς είμαστε εκτός σχέσης αποτυπώνεται μέσα σε αυτήν. Αλλά η ομάδα από το Western University την επιβεβαίωσε.

Οι επιστήμονες βρήκαν και ότι ο τρόπος που ένα άτομο απάντησε σε ερωτήσεις οι οποίες αφορούσαν το ίδιο ήταν περίπου τέσσερις φορές πιο προφητικός από όλα τα χαρακτηριστικά του «ρομαντικού συντρόφου» μαζί.

Τα ατομικά χαρακτηριστικά που «δείχνουν» τις λιγότερες πιθανότητες για ευτυχία:

• Φυλή/εθνικότητα.
• Σχέση με τη θρησκεία.
• Ύψος.
• Απασχόληση.
• Φυσική γοητεία.
• Πρότερος έγγαμος βίος.
• Σεξουαλικές προτιμήσεις.
• Ομοιότητες με εμάς.

Ναι, έχει πολλά από την προηγούμενη λίστα – αυτή με τα στοιχεία που μας κάνουν πιο επιθυμητούς. Αποδεικνύεται πως τα πιο κοινά «θέλω» δεν εγγυώνται την ευτυχία. «Όλοι μας νιώθουμε να ελκυόμαστε από έναν συμβατικά όμορφο άνθρωπο, αλλά οι ιδιότητες που μας τραβούν την προσοχή δεν παίζουν τον παραμικρό ρόλο στη μακροπρόθεσμη ρομαντική ευτυχία».