H ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΝΤΕΡΟ

Όταν ακούς για αντιγήρανση, το μυαλό σου δεν πηγαίνει στο έντερο. Πηγαίνει όμως το μυαλό των επιστημόνων, που ίσως βρήκαν εκεί κάτι που αντιστρέφει τα σημάδια του χρόνου σε διάφορα σημεία του οργανισμού.

Η αντιγήρανση είναι ένας από τους έρευνας στους οποίους δαπανώνται τεράστια ποσά. Όπως εκτίμησε η Ρ&S Intelligence, η αξία της παγκόσμιας σχετικής αγοράς εκτιμάται ότι από 191,5 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι σήμερα θα φτάσει έως τα 421,4 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030.

Το MIT Technology Review αποκάλυψε πως ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη, ο Jeff Bezos, φέρεται να επένδυσε στην start-up Altos Labs, που δουλεύει στα εργαστήρια «τον βιολογικό επαναπρογραμματισμό, για την αναζωογόνηση των κυττάρων» και έχει ως στόχο «να σταματήσει τη βιολογική γήρανση, παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής του ανθρώπου». H εταιρεία έχει συγκεντρώσει 3.000.000.000 δολάρια για αρχή – ποσό που δεν έχει συγκεντρώσει ποτέ άλλοτε εταιρία βιοτεχνολογίας, και μάλιστα σε μόνο ένα γύρο προσφορών.

Την ίδια ώρα, η Calico Labs, που απολαμβάνει της στήριξης της Google «ελπίζει να αποκαλύψει τις βιολογικές διεργασίες πίσω από τη γήρανση και να αντιμετωπίσει ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία». Ως ζητούμενο έχει «να αναπτύξει και να διαθέσει νέες θεραπείες για παθήσεις που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο νευροεκφυλισμός και ο καρκίνος. Επίσης, ερευνά πώς ο βιολογικός επαναπρογραμματισμός μπορεί να αναστρέψει τη γήρανση σε κύτταρα και ιστούς – με δοκιμές στο εργαστήριο». Προφανώς δεν υπάρχουν μόνο αυτά τα εργαστήρια, αλλά και δεκάδες άλλα. Σε όλα οι ερευνητές ασχολούνται με ό,τι μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της γήρανσης. Σκέφτονται εντός και εκτός «κουτιού».

Η πιο out of the box πρόταση έρχεται από το έντερο

Επιστήμονες του Quadram Institute (κέντρο έρευνας για τρόφιμα και την υγεία «με στόχο να αλλάξει την κατανόηση του τρόπου με τον οποίον τα τρόφιμα στο μικροβίωμα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας») και του University of East Anglia (ερευνητικό πανεπιστήμιο στο Norwich της Αγγλίας, με ετήσιο εισόδημα στα 343.340.000 ευρώ για την περίοδο 2020-21 από επιχορηγήσεις και συμβάσεις για έρευνες) αποφάσισαν να μελετήσουν στο πλαίσιο της αντιγήρανσης κάτι πολύ ιδιαίτερο: τη μικροχλωρίδα κοπράνων.

iStock

Από προηγούμενες μελέτες είναι γνωστό ότι ο πληθυσμός των μικροβίων που μεταφέρουμε στο έντερο μας (συλλογικά ονομάζεται μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου), συνδέεται με την υγεία. Όπως και ότι οι περισσότερες ασθένειες σχετίζονται με αλλαγές στους τύπους και τη συμπεριφορά των βακτηρίων, των ιών, των μυκήτων και άλλων μικροβίων που υπάρχουν στο έντερο μας.

Μερικές από αυτές τις αλλαγές στη σύνθεση της μικροβιακής χλωρίδας προκύπτουν καθώς γερνάμε και επηρεάζουν αρνητικά τον μεταβολισμό και την ανοσία. Αυτό έχει συσχετιστεί με διαταραχές που σχετίζονται με την ηλικία –συμπεριλαμβανομένων των φλεγμονωδών παθήσεων του εντέρου–, όπως και με τις καρδιαγγειακές, αυτοάνοσες, μεταβολικές και νευροεκφυλιστικές διαταραχές.

Μικρόβια για αντιγήρανση

Για να κατανοήσουν οι επιστήμονες καλύτερα τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών στη μικροχλωρίδα στην τρίτη ηλικία, μετέφεραν τα μικρόβια του εντέρου από ηλικιωμένα ποντίκια σε υγιή νεαρά ποντίκια – και το αντίστροφο.

Στη συνέχεια, εξέτασαν πώς η μεταφορά επηρέασε τα φλεγμονώδη χαρακτηριστικά της γήρανσης στο έντερο, τον εγκέφαλο και τα μάτια, που υποφέρουν από φθίνουσα λειτουργία όσο μεγαλώνουμε.

Όπως αναφέρεται στη δημοσίευση της μελέτης, η μεταμόσχευση από νεαρά σε ηλικιωμένα ποντίκια αντέστρεψε τα χαρακτηριστικά της γήρανσης στο έντερο, τα μάτια και τον εγκέφαλο. Η μικροχλωρίδα εμπλουτίστηκε με ωφέλιμα βακτήρια, τα οποία προηγουμένως έχουν συνδεθεί με την καλή υγεία των ποντικιών και των ανθρώπων.

Στο μάτι, η ομάδα βρήκε ότι συγκεκριμένες πρωτεΐνες που σχετίζονται με τον εκφυλισμό του αμφιβληστροειδούς ήταν αυξημένες στα νεαρά ποντίκια που έλαβαν μικροχλωρίδα από παλιούς δότες.

iStock

Η αντίστροφη μεταφορά από ηλικιωμένα σε νεαρά ποντίκια προκάλεσε φλεγμονή στον εγκέφαλο των ληπτών και εξάντλησε βασική πρωτεΐνη που απαιτείται για την κανονική όραση. Οδήγησε σε απώλεια της ακεραιότητας της επένδυσης του εντέρου και επέτρεψε σε βακτηριακά «προϊόντα» να περάσουν στην κυκλοφορία, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη φλεγμονή στον εγκέφαλο και τα μάτια.

Πιστεύεται πως οι επιζήμιες αλλαγές στο έντερο, τα μάτια και τον εγκέφαλο των ηλικιωμένων ποντικιών θα μπορούσαν να αντιστραφούν με τη μεταμόσχευση της μικροχλωρίδας του εντέρου από νεαρά ποντίκια.

Σε συνεχιζόμενες μελέτες, η ομάδα εργάζεται τώρα για να κατανοήσει πόσο καιρό μπορούν να διαρκέσουν αυτές οι θετικές επιδράσεις και να εντοπίσει τα ευεργετικά συστατικά της μικροχλωρίδας νεαρού δότη και πώς επηρεάζουν τα όργανα που βρίσκονται μακριά από το έντερο.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι τα μικρόβια του εντέρου παίζουν ρόλο στη ρύθμιση ορισμένων από τις επιβλαβείς επιπτώσεις της γήρανσης. Επίσης, «ανοίγουν» τη δυνατότητα θεραπειών με βάση τα μικρόβια του εντέρου, για την καταπολέμηση των φθορών που προκαλεί το πέρασμα των χρόνων. Γιατί, όταν λέμε αντιγήρανση, δεν μιλάμε μόνο για την ομορφιά.

Ο καθηγητής Simon Carding, από την Ιατρική Σχολή του UEA και επικεφαλής του Ερευνητικού Προγράμματος Μικροβίων Εντέρου και Υγείας στο Ινστιτούτο Quadram, δήλωσε ότι «αυτή η πρωτοποριακή μελέτη παρέχει δελεαστικά στοιχεία, για την άμεση εμπλοκή των μικροβίων του εντέρου στη γήρανση και τη λειτουργική “φθορά” του εγκεφάλου και της όρασης. Προσφέρει και πιθανή λύση, στη μορφή θεραπείας αντικατάστασης των μικροβίων του εντέρου».

Η ομάδα εργάζεται τώρα για να κατανοήσει πόσο καιρό μπορούν να διαρκέσουν αυτές οι θετικές επιδράσεις και να εντοπίσει τα ευεργετικά συστατικά της μικροχλωρίδας του νεαρού δότη, όπως και το πώς επηρεάζουν τα όργανα που βρίσκονται μακριά από το έντερο. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η προέκταση των αποτελεσμάτων απευθείας στους ανθρώπους δεν μπορεί να γίνει πριν πραγματοποιηθούν παρόμοιες μελέτες σε ηλικιωμένους ανθρώπους.

Σε κάθε περίπτωση, στο Quadram Institute δημιουργείται μια νέα εγκατάσταση για τη θεραπεία αντικατάστασης μικροβίων (γνωστή ως Faecal Microbiota Transplantation – FMT), προκειμένου να διευκολυνθούν αυτές οι δοκιμές.