ΕΙΔΑΜΕ ΤΟΝ ΤΟΛΜΗΡΟ «ΡΙΓΟΛΕΤΤΟ» ΣΤΟ ΚΑΤΑΜΕΣΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ

Ο «Ριγολέττος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου, είναι ένα τολμηρό «στοίχημα» που φαίνεται ότι κερδήθηκε.

«Ακραία σκηνοθεσία!» είπε η 20χρονη κοπέλα που καθόταν δίπλα μου στην πρεμιέρα της όπερας «Ριγολέττος», στο κατάμεστο Ηρώδειο. Ήταν στο διάλειμμα της παράστασης, μεταξύ της δεύτερης και της τρίτης πράξης του έργου. Στη σκηνή, νεαρές κοπέλες με τολμηρά, επιδεικτικά ρούχα, περιφέρονταν σαν πόρνες που έκαναν πιάτσα σε κάποιο σοκάκι του ιταλικού νότου πριν από μερικές δεκαετίες.

Νωρίτερα, είχαν χορέψει προκλητικά σε μια «οργιαστική» πρώτη πράξη και είχαν επιδοθεί σε ερωτικές πράξεις με τον έκλυτο Δούκα της Μάντοβα – και όχι  μόνο.

Η γλώσσα του σώματός τους φάνηκε να σοκάρει κάποιους θεατές. «Σεξιστικό», ακούστηκε να λέει μια γυναίκα κάπου αριστερά μου. «Έλεος», μία άλλη. «Ε, όχι στο Ηρώδειο», μου είπε ότι άκουσε από θεατή συνάδελφος που καθόταν σε άλλη κερκίδα.

Φωτογραφία: Gavriil Papadiotis

Ο «Ριγολέττος» κάνει άλματα στον χρόνο

Ο «Ριγολέττος» είναι μία από τις πιο διάσημες όπερες του Τζουζέππε Βέρντι. Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1851, ενώ η υπόθεση διαδραματίζεται κανονικά στη Μάντοβα του 16ου αιώνα. Ο Δούκας της Μάντοβας αποπλανεί την Τζίλντα, κόρη του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου, παρά τις προσπάθειες του πατέρα της να την κρατήσει προστατευμένη. Για να εκδικηθεί για τη χαμένη τιμή της, ο Ριγολέττος καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα, αλλά το δράμα καραδοκεί και εξελίσσεται σε πραγματική τραγωδία.

«Διαβάζοντας προσεκτικά την όλη ιστορία αλλά και ακούγοντας παράλληλα τη μουσική, οδηγηθήκαμε στην απόφαση να θέσουμε την ανάγνωσή μας στα μέσα της δεκαετίας του 1980, στην ιταλική επαρχία», έχει αναφέρει σε μια σύντομη παρουσίαση μέσω βίντεο η σκηνοθέτις Κατερίνας Ευαγγελάτου, που είναι επίσης Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Φωτογραφία: Valeria Isaeva

«Είναι μία κοινωνία βουτηγμένη στην απάτη, τη διαφθορά, δολοφονίες, εγκλήματα, βιασμοί, και από την άλλη είναι μία κοινωνία που πιστεύει στο Θεό, που προσεύχεται, δίνει πάρα πολύ μεγάλη αξία στην έννοια της κατάρας, είναι προληπτική. Όλο αυτό το παράξενο σύμπαν μάς οδήγησε σε αυτήν την απόφαση».

Σε αυτό το πλαίσιο, η χορωδία εμφανίζεται κάποια στιγμή φορώντας όχι απλώς μάσκες, αλλά τεράστια κεφάλια ίδια με τον Μάρλον Μπράντο στον «Νονό».

Φωτογραφία: Valeria Isaeva

«Τα θέματα που πρωταγωνιστούν είναι, πρώτον, αυτός ο κύκλος βίας που υπάρχει στο έργο, ο κύκλος βίας που ενισχύεται με τις εκδικητικές τάσεις που έχουν πολλά από τα πρόσωπα, και ένα δεύτερο κομμάτι που μας ενδιαφέρει πολύ είναι το πώς αυτή η κοινωνία, που βλέπουμε να περιγράφεται μέσα από το έργο, συμπεριφέρεται στις γυναίκες», έχει πει επίσης η Κατερίνα Ευαγγελάτου.

Φωτογραφία: Valeria Isaeva

Σύμφωνα με την ίδια, η παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής «έχει χιούμορ, σαρκασμό, αλλά και τρομερή ωμότητα, βία και σκοτεινιά, όπως πολλές από τις παραστάσεις μου».

Οι αντιρρήσεις κι η επιτυχία

Αυτή η ωμότητα –ιδίως σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση γυναικών– μάλλον ενόχλησε κάποιους από τους θεατές. Η νεαρή δίπλα μου είχε, βέβαια, και κάποιες άλλες μικροαντιρρήσεις, όπως την εμφάνιση ενός μπρέικ ντάνσερ που έκανε τα δικά του υπό τις νότες του Βέρντι.

Έμεινε όμως εκστατική από τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών, με τον Δημήτρη Τηλιακό ως Ριγολέττο, τη Χριστίνα Πουλίτση ως Τζίλντα και τον Φραντσέσκο Ντεμούρο ως Δούκα. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διεύθυνε ο Λουκάς Καρυτινός, ενώ η δημιουργική ομάδα περιλάμβανε την Εύα Μανιδάκη στα σκηνικά, τον Άλαν Χράνιτελ στα κοστούμια, την Πατρίσια Απέργη στη χορογραφία-κινησιολογία και την Ελευθερία Ντεκώ στους φωτισμούς.

Ακόμα κι αν κάποια χορογραφικά ή ενδυματολογικά στοιχεία φάνηκαν υπερβολικά ή περιττά σε ορισμένους, ήταν πάντως αμελητέα μπροστά στη συνολική δυναμική της παράστασης. Η συγκεκριμένη παραγωγή είχε αναβληθεί λόγω της πανδημίας του κορονοϊού το 2020 και το 2021, και τελικά άνοιξε τις φετινές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου στο Ηρώδειο, χωρίς περιορισμούς στη χωρητικότητα του Ρωμαϊκού Ωδείου και χωρίς την υποχρέωση να φοράει μάσκες το κοινό.

Δεν ξέρω πόσοι θεατές έβλεπαν όπερα για πρώτη φορά, όπως η κοπέλα δίπλα μου. Ούτε πόσοι είναι φανατικοί του συγκεκριμένου είδους και παρακολουθούν τις παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ανελλιπώς. Εκείνο όμως που θα έλεγα –με δεδομένη την επιδίωξη της Λυρικής για εξωστρέφεια– είναι ότι ο φετινός «Ριγολέττος» αποτέλεσε ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, από κάθε άποψη.

Επόμενες παραστάσεις στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στις 5, 8 και 11 Ιουνίου 2022. Κλείστε εισιτήρια