ΕΝΑ ΝΕΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΥΠΟΣΧΕΤΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Το νέο αντικαρκινικό εμβόλιο που αναπτύχθηκε από ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ φαίνεται πολλά υποσχόμενο, διότι στοχεύει στον μηχανισμό του ανοσοποιητικού που ενεργοποιείται φυσιολογικά για να καταστρέψει βλαπτικούς όγκους. Πώς λειτουργεί;

Όπως τα παραδοσιακά εμβόλια, έτσι και τα εμβόλια κατά του καρκίνου σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρακινούν το ανοσοποιητικό σύστημα να δράσει εναντίον ενός συγκεκριμένου στόχου μέσα στον οργανισμό.

Τα εμβόλια κατά του καρκίνου λειτουργούν με σκοπό την κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη πάνω στα κύτταρα του όγκου και στη συνέχεια να επιτεθεί και να καταστρέψει το συγκεκριμένο κύτταρο.

Τα εμβόλια που αναπτύσσονται εναντίον του καρκίνου βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο και δεν έχουν πάρει ακόμη έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων, παρόλο που ορισμένα δοκιμάζονται ήδη σε καρκίνους του αίματος. Από την άλλη, η τεχνολογία mRNA, που αποδείχθηκε αρκετά αποτελεσματική στην παρούσα πανδημία, δίνει ελπίδες και στον πόλεμο κατά του καρκίνου, με αποτέλεσμα να μπορούμε να αναμένουμε τα πρώτα αντικαρκινικά εμβόλια τεχνολογίας mRNA μέσα στην επόμενη τριετία. 

Ελπίδες από το νέο αντικαρκινικό εμβόλιο

Τώρα όμως, μια ομάδα επιστημόνων από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Wyss στη Βοστώνη των ΗΠΑ και το Ινστιτούτο για τον Καρκίνο Dana-Farber (DFCI) με επικεφαλής τον καθηγητή Kai Wucherpfennig, M.D., Ph.D., ανέπτυξε ένα νέο εμβόλιο κατά του καρκίνου, πραγματικά καινοτόμο. Η έρευνα για το σχετικό εμβόλιο, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature στις 25 Μαΐου 2022, είναι ελπιδοφόρα. 

Η νέα φόρμουλα, πάνω στην οποία βασίζεται το εν λόγω εμβόλιο, διεγείρει μια συντονισμένη επίθεση από Τ-λεμφοκύτταρα και NK κύτταρα, γνωστά και ως «φυσικούς φονείς», η οποία αποτρέπει τη μετάσταση, όπως αποδείχθηκε σε έρευνες που έγιναν σε ποντίκια. 

iStock

Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός

Ας δούμε πώς λειτουργεί ο συγκεκριμένος μηχανισμός. Όταν τα φυσιολογικά κύτταρα υφίστανται δομική βλάβη του DNA, παρουσιάζουν πρωτεΐνες στις εξωτερικές επιφάνειές τους που έχουν μια συγκεκριμένη χρησιμότητα. Εκπέμπουν ένα σήμα που απευθύνει την έκκληση «σκοτώστε με» τόσο στα Τ-κύτταρα όσο και στα φυσικά κύτταρα δολοφόνους (NK), τους «πολεμιστές» δηλαδή του ανοσοποιητικού συστήματος που έρχονται και καταστρέφουν τα σημασμένα κύτταρα. 

Ορισμένα καρκινικά κύτταρα, ωστόσο, έχουν βρει πώς να αποκόψουν αυτές τις πρωτεΐνες από τις επιφάνειές τους, επιτρέποντάς τους να αποφύγουν την ανίχνευση από την ομάδα αναζήτησης και καταστροφής του ανοσοποιητικού συστήματος. Ως αποτέλεσμα, τα καρκινικά κύτταρα αυξάνονται ανεξέλγκτα, διότι κανείς δεν έρχεται να τα σκοτώσει.

Το νέο εμβόλιο στοχεύει σε αυτήν ακριβώς τη διαδικασία: παρακινεί τον οργανισμό να «κλειδώσει» αυτές τις πρωτεΐνες στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων, ώστε να μπορούν να ειδοποιήσουν τα δολοφονικά κύτταρά του, περιορίζοντας έτσι την επικράτησή τους και έναντι των υγιών. 

Το εμβόλιο δοκιμάστηκε σε ποντίκια με μελάνωμα και τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού (μια ιδιαίτερη κατηγορία καρκίνου του μαστού, η οποία έχει δυσμενή πρόγνωση, απαιτεί ειδική θεραπευτική προσέγγιση και εμφανίζει αυξημένη συσχέτιση με συγκεκριμένες κληρονομούμενες γονιδιακές μεταλλάξεις), δύο τύπους καρκίνου που κάνουν συχνά μεταστάσεις ακόμη και μετά από χειρουργική επέμβαση. 

Οι ερευνητές αφαίρεσαν χειρουργικά τους όγκους των ζώων, στη συνέχεια χορήγησαν το εμβόλιο και είδαν ότι ο ρυθμός μετάστασης μειώθηκε σημαντικά. Όταν 4 μήνες μετά εισήγαγαν εκ νέου σε ορισμένα από τα εμβολιασμένα ζώα καρκινικούς όγκους, κανένα από αυτά δεν ανέπτυξε την ασθένεια.

Ίσως ένα αντικαρκινικό εμβόλιο-θεραπεία με ευρεία χρήση

Η συντριπτική πλειοψηφία άλλων αντικαρκινικών εμβολίων πρέπει να εφαρμόζονται εξατομικευμένα σε κάθε ασθενή, επειδή έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύουν συγκεκριμένα μόρια στην επιφάνεια του όγκου.

Αυτό το εμβόλιο, αντίθετα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευρέως χωρίς την ανάγκη για μια μακρά και δαπανηρή διαδικασία εξατομίκευσης, επειδή οι πρωτεΐνες «σκοτώστε μας» υπάρχουν στους περισσότερους τύπους καρκινικών κυττάρων. Δυνητικά, λοιπόν, θεραπεύει καρκίνους που είναι ανθεκτικοί σε άλλους τύπους αντικαρκινικών εμβολίων.

Να σημειώσουμε εδώ ότι καθώς ελάχιστοι τύποι καρκίνου σχετίζονται με κάποιον ιό, τα αντικαρκινικά εμβόλια για τα οποία μιλάμε δεν είναι προληπτικά, αλλά θεραπευτικά. Είναι δηλαδή αποτελεσματικά σε ανθρώπους που έχουν ήδη προσβληθεί από καρκίνο.