ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΑΝ ΣΕ ΤΣΙΜΠΗΣΕΙ ΜΟΒ ΜΕΔΟΥΣΑ

Η έξαρση των μοβ μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες έχει προκαλέσει ανησυχία για το κατά πόσο θα μπορέσουμε να κολυμπήσουμε με ασφάλεια φέτος το καλοκαίρι. Οι ειδικοί καθησυχάζουν εν μέρει, αναφορικά με την επικινδυνότητα του τσιμπήματος, αλλά εφιστούν την προσοχή μας.

Τον πρώτο καιρό της είδησης για τις «διάσημες» πλέον μοβ μέδουσες με είχε πιάσει ελαφρύς πανικός. Τίτλοι όπως «οι πιο επικίνδυνες μέδουσες της Μεσογείου» και «έξαρση μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες» με έκαναν να αναρωτιέμαι μήπως θα ήταν σοφότερο φέτος το καλοκαίρι να το περάσω σε κανένα βουνό, παρά στη θάλασσα. Με μια πιο ψύχραιμη ματιά, όμως, κατάλαβα ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά, αν προσέχουμε και είμαστε σε επιφυλακή.

Πράγματι, παρατηρείται έξαρση μοβ μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες, σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου και όχι μόνο. Μοβ μέδουσες έχουν εντοπιστεί και στο Ιόνιο πέλαγος αλλά και σε άλλες χώρες, όπως η Μάλτα. Ωστόσο, τα συμπτώματα από το τσίμπημα της μοβ μέδουσας φαίνεται να είναι αντιμετωπίσιμα (τουλάχιστον στην πλειοψηφία των περιπτώσεων).

Ποια είναι η Pelagia noctiluca

Γενικά, η μοβ μέδουσα ή κατά την επιστημονική ονομασία Pelagia noctiluca θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στη Μεσόγειο, ενώ παγκοσμίως εντοπίζεται σε τροπικές και θερμές εύκρατες θάλασσες. Η ονομασία αυτού του είδους μέδουσας προκύπτει από τη λέξη «pelagia» που σημαίνει «της θάλασσας» (όπως pelagos = θάλασσα, ανοιχτή θάλασσα) και τη λέξη noctiluca, έναν συνδυασμό των λέξεων nox (=νύχτα) και lux (=φως). Έτσι, η Pelagia noctiluca μπορεί να περιγραφεί ως ένας θαλάσσιος οργανισμός με την ικανότητα να λάμπει στο σκοτάδι.

Μάλιστα, όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», η μέδουσα αυτή βιοφωσφορίζει όταν διαταραχθεί και θεωρείται ότι ο λόγος που ανέπτυξε την ικανότητα αυτή είναι για να επικοινωνεί με άλλες μέδουσες του είδους της.

Unsplash Diane Picchiottino

Η Pelagia noctiluca έχει διάμετρο 6-10cm, πολύ μεγάλη «καμπάνα» και πολύ μακριά πλοκάμια, που συνήθως φτάνουν τα δύο μέτρα. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, η μοβ μέδουσα ως πληθυσμός υπάρχει στα ανοιχτά του Αιγαίου και ανάλογα με τα ανεμογενή ρεύματα βγαίνουν σε κάποια παραλία.

Όπως εξήγησε ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας ΕΛΚΕΘΕ, Επαμεινώνδας Χρήστου, οι μοβ μέδουσες δεν εμφανίστηκαν φέτος στις ελληνικές παραλίες, αλλά πρόκειται για πληθυσμό που υπήρχε από πέρυσι.

Ο κ. Χρήστου εξήγησε ότι και φέτος θα υπάρχουν κάποια περιστατικά, τα οποία όμως αναμένονται ηπιότερα. Είναι δύσκολο να προβλέψουμε σε ποιες παραλίες θα βγουν, γι’ αυτό και είναι δύσκολο να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα. «Δεν περιμένουμε ότι θα έχει κάποια συγκεκριμένη παραλία ένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Όλες οι παραλίες θα έχουν ένα πρόβλημα από λίγο για λίγες ημέρες», πρόσθεσε.

Ο καθηγητής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δρόσος Κουτσούμπας, σε συνέντευξή του δήλωσε ότι δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε. Σχετικά με την έντονη παρουσία των μεδουσών, ο ίδιος θεωρεί ότι «κι εδώ ο άνθρωπος έχει βάλει το χέρι του. Διότι υπάρχει και το θέμα της κλιματικής αλλαγής το οποίο ευνοεί δυστυχώς πληθυσμιακές εξάρσεις τέτοιων οργανισμών, ευνοώντας τους έναντι κάποιων άλλων. Και βέβαια μην ξεχνάμε ότι υπάρχει και μια έλλειψη των ανώτερων θηρευτών, αυτών δηλαδή που τρώνε τις μέδουσες».

Τα συμπτώματα μετά από επαφή με μοβ μέδουσα και πώς αντιμετωπίζονται

Κι άλλοι ειδικοί συνιστούν να μην μας πιάνει πανικός, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις το τσίμπημα μπορεί να είναι επώδυνο (λόγω της νευροτοξίνης) αλλά όχι επικίνδυνο.

Εάν έρθουμε σε επαφή με μοβ μέδουσα, μερικά από τα πιο πιθανά συμπτώματα είναι ο πόνος σαν κάψιμο και το έντονο κοκκίνισμα του δέρματος. Σοβαρότερα συμπτώματα μπορεί να είναι η ναυτία, η ταχυκαρδία, ο εμετός, η κεφαλαλγία, η δύσπνοια, η πτώση πίεσης και ο σπασμός των βρόγχων. Οπότε, σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό, ένα κέντρο υγείας ή ένα νοσοκομείο.

Unsplash Karen Cantú

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, «σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως: υπόταση, βράχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα-εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας-συνείδησης, έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο».

Για τα τσιμπήματα από μοβ μέδουσες ο κ. Χρήστου ανέφερε ότι «προκαλούν πολύ οδυνηρό τσίμπημα και καλό θα είναι να το αποφεύγουμε. Αν μας τσιμπήσει, με θαλασσινό νερό και μια πλαστική κάρτα απομακρύνουμε τα υπολείμματα, μετά κάνουμε χρήση πάγου, και μετά βάζουμε πάνω στην πληγή μαγειρική σόδα με νερό για 2-3 λεπτά που σταματά τη δράση της τοξίνης. Στο μέσο άνθρωπο είναι απλά ένας ερεθισμός στο δέρμα. Σε κάποιες λίγες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ναυτία ή άσθμα και τότε πρέπει να απευθυνθούμε σε γιατρό. Στο συγκεκριμένο τσίμπημα δεν επιτρέπεται ούτε το ξύδι ούτε η αμμωνία».

Στο συγκεκριμένο είδος μέδουσας, το ξύδι, το γλυκό νερό, το οινόπνευμα και η αμμωνία όχι μόνο δεν βοηθάνε, αλλά αντιθέτως επιδεινώνουν την κατάσταση και τον πόνο. Συνιστάται η χρήση μαγειρικής σόδας διαλυμένης σε αντίστοιχη ποσότητα θαλασσινού νερού.