Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΘΙΣΕ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Μαζί με όλα τα δεινά που έφερε η πανδημία στις ζωές μας, έφερε και κάποιες θετικές αλλαγές. Μέσα σε αυτές, η επίδραση που είχε στην δημιουργικότητά μας.

Από τότε που ξεκίνησε η πανδημία του κορονοϊού, οι ερευνητές συγκεντρώνουν στοιχεία για τους χίλιους συν έναν τρόπους με τους οποίους η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση έχει επηρεάσει τη ζωής μας. Ανάμεσα στους τομείς που κέντρισαν το ενδιαφέρον τους είναι οι γνωστικές μας λειτουργίες. Στις λειτουργίες αυτές ανήκει και η δημιουργικότητα, που μας επιτρέπει να είμαστε ευέλικτοι και να βρίσκουμε λύσεις.

Η αλήθεια είναι ότι οι ασυνήθιστες συνθήκες του πρώτου εγκλεισμού μάς ανάγκασαν να επανεξετάσουμε τις συνήθειές μας και επέβαλαν περιορισμούς, με αποτέλεσμα να αναγκαστούμε να προσαρμοστούμε σε νέα δεδομένα (ιδίως o εγκέφαλός μας).

Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Εγκεφάλου του Παρισιού (Paris Brain Institute) αποκαλύπτει πώς οι δύσκολες περίοδοι που βιώσαμε επηρέασαν τη δημιουργική συμπεριφορά μας. Προκειμένου να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο του lockdown στη δημιουργικότητα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν διαδικτυακή έρευνα, στην οποία χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο δύο μερών. Το πρώτο μέρος περιελάμβανε ερωτήσεις με σκοπό την κατανόηση της κατάστασης την οποία βίωσαν οι συμμετέχοντες την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου 2020, ενώ το δεύτερο αφορούσε τις δραστηριότητές τους στη διάρκεια του εγκλεισμού.

Η δημιουργικότητα την εποχή της πανδημίας

«Η πρώτη μας παρατήρηση είναι ότι το lockdown ναι μεν προκάλεσε έντονη ψυχολογική φόρτιση στην πλειοψηφία των συμμετεχόντων, αλλά κατά μέσο όρο οι άνθρωποι ένιωθαν πιο δημιουργικοί. Μάλιστα, όσο καλύτερα ένιωθαν τόσο πιο δημιουργικοί πίστευαν ότι ήταν», λέει ο Théophile Bieth, ένας από τους βασικούς συγγραφείς της μελέτης.

Στο πλαίσιο του δεύτερου μέρους, οι ερευνητές εστίασαν στον αριθμό των εμποδίων που συνάντησαν οι συμμετέχοντες, προκειμένου να καταφέρουν να ασχοληθούν με τις δημιουργικές τους δραστηριότητες. Παρατήρησαν πως ανεξάρτητα από το αν οι αλλαγές στη δημιουργικότητα ήταν θετικές ή αρνητικές, οι συμμετέχοντες ένιωσαν ότι είχαν συναντήσει πολλές δυσκολίες. Πολλοί αντιμετώπισαν εμπόδια, κάτι που τους ανάγκασε να γίνουν πιο δημιουργικοί ώστε να μπορέσουν να τα ξεπεράσουν, ενώ άλλοι θεώρησαν ότι δεν ήταν δημιουργικοί επειδή αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα.

Unsplash Jonathan Kemper

Οι τομείς που μας... κέρδισαν

Το δεύτερο μέρος του ερωτηματολογίου αποτελούνταν από μια λίστα 30 δραστηριοτήτων, όπως μαγειρική, ζωγραφική, ράψιμο, κηπουρική, διακόσμηση και μουσική. Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν εάν είχαν ασχοληθεί με τις δραστηριότητες αυτές τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς κι εάν η ενασχόλησή τους είχε αυξηθεί ή μειωθεί κατά τη διάρκεια του lockdown και γιατί.

«Προσπαθήσαμε να αξιολογήσουμε πιο αντικειμενικά τις ποσοτικές και ποιοτικές αλλαγές στη δημιουργική συμπεριφορά, ενώ στο πρώτο μέρος βασιστήκαμε σε μια υποκειμενική αναφορά της κατάστασης. Τα αποτελέσματα και στις δύο περιπτώσεις συμφωνούν και οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν σχετίζονταν με τον ελεύθερο χρόνο και τη συναισθηματική κατάσταση των συμμετεχόντων», εξηγεί η Emmanuelle Volle, μέλος της ομάδας των ερευνητών.

Οι πιο αγαπητές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του lockdown ήταν η μαγειρική, τα αθλητικά και χορευτικά προγράμματα, η κηπουρική και ό,τι είχε να κάνει με πρακτικές αυτοβοήθειας.

Unsplash Mathilde Langevin

Η σχέση μεταξύ δημιουργικότητας και ευεξίας

Τα αποτελέσματα της μελέτης υπογραμμίζουν μια συνολική αύξηση της δημιουργικότητας κατά το πρώτο lockdown της πανδημίας. Η θετική αυτή αλλαγή θα μπορούσε να συνδεθεί με την αύξηση του ελεύθερου χρόνου, την ύπαρξη κινήτρου και την ανάγκη επίλυσης ενός προβλήματος ή προσαρμογής σε μια νέα κατάσταση. Ωστόσο, αν οι συμμετέχοντες βίωναν αρνητικά συναισθήματα (π.χ. άγχος) ή έλλειψη πόρων ή ευκαιριών, τότε οι αλλαγές στα επίπεδα δημιουργικότητας ήταν αρνητικές.

«Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι χρειάζεται να νιώθεις καλά για να είσαι δημιουργικός, ενώ άλλα δείχνουν το αντίθετο. Επίσης, δεν είναι γνωστό προς ποια κατεύθυνση κινείται η διαδικασία αυτή, αν π.χ. νιώθουμε καλά επειδή είμαστε δημιουργικοί. Μια από τις αναλύσεις μας υποδηλώνει ότι η δημιουργική έκφραση επέτρεψε στα άτομα να διαχειριστούν καλύτερα τα αρνητικά συναισθήματα που συνδέονταν με τον εγκλεισμό και επομένως να αισθανθούν καλύτερα», αναφέρει από την πλευρά της η Alizée Lopez-Persem.

Τα συμπεράσματα της συγκεκριμένης έρευνας βρίσκονται σε συμφωνία με προηγούμενες έρευνες, οι οποίες έχουν δείξει ότι τα άτομα που ασχολούνταν περισσότερο με καθημερινές δημιουργικές δραστηριότητες κατά τα πρώτα στάδια της πανδημίας ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης, αισιοδοξίας και θετικών συναισθημάτων. Αντίθετα, όσοι είχαν λιγότερες δημιουργικές διεξόδους είχαν και υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους, και βίωναν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα.