ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΖΩΑ ΓΛΕΙΦΟΥΝ ΤΙΣ ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥΣ

Τα ζώα έχουν την τάση να γλείφουν τις πληγές τους και μπορεί να αφήναμε τα κατοικίδιά μας να το κάνουν ανενόχλητα, αν ήξεραν πότε να σταματήσουν. Γιατί το καλό που προσπαθούν να κάνουν μπορεί να καταλήξει πολύ κακό.

Θα χρειαστεί να ξεπεράσω την «αλλεργία» μου στα κλισέ και να αναφέρω κάτι που όλοι έχουμε διαβάσει (πολλοί το έχουμε ακούσει κιόλας, από φίλους ή συγγενείς), όταν μας έχει πληγώσει κάτι. Είναι ότι θα «γλείψουμε τις πληγές μας», τουλάχιστον μεταφορικά. Ενστικτωδώς, μπορεί να το έχεις κάνει κυριολεκτικά κι εσύ ως παιδί, σε μια αμυχή από πτώση από το ποδήλατο (όχι εγώ, μια φίλη).

Σίγουρα το γλείψιμο της πληγής είναι αυτό που κάνουν τα κατοικίδιά μας για να κλείσουν τις δικές τους πραγματικές πληγές. Παρεμπιπτόντως, το κάνουν και τα ποντίκια, όπως και τα μυρμήγκια, αλλά και πολλά άλλα πλάσματα.

Το σάλιο, βλέπεις, έχει θεραπευτικές ιδιότητες (μετριάζει τον ερεθισμό και τον πόνο), ενώ η κίνηση αυτή καθαυτή ανήκει στις αυτο-ηρεμιστικές ενέργειες (τις ενέργειες που κάνουμε οι ίδιοι για να ηρεμήσουμε τον εαυτό μας, π.χ. σταυρώνουμε τα χέρια μας σαν να αγκαλιάζουμε τον εαυτό μας). Αν εμείς διαθέτουμε πολλούς άλλους τρόπους να θεραπεύσουμε μια πληγή, τα ζώα που δεν έχουν αντίχειρες (ή φάρμακα) καταφεύγουν στην καλύτερη δυνατή διαθέσιμη επιλογή.

Πώς επιδρά το σάλιο στις πληγές

Με το σάλιο απομακρύνουν τα υπολείμματα βρωμιάς ή δέρματος και ανακουφίζονται από τον πόνο. Είναι της ίδιας λογικής με την κίνηση των ανθρώπων να τρίβουμε το πόδι μας μετά ένα χτύπημα στη γωνία του τραπεζιού του σαλονιού (πάλι όχι εγώ, άλλη φίλη).

iStock

Όπως δήλωσε στο Live Science η κτηνίατρος και ειδική επί της συμπεριφοράς των ζώων Dr. Kristi Flynn, καθηγήτρια του University of Minnesota, «όταν τα ζώα αισθάνονται πόνο, υπάρχει φυσική τάση προσπάθειας να ηρεμήσουν την περιοχή. Ειδικά στους σκύλους, πρόκειται για ένστικτο που πηγαίνει πολύ πίσω στο χρόνο και τον πρόγονο λύκο».

Πέραν του καθαρισμού και της ανακούφισης, υπάρχει και ένα άλλο όφελος: έρευνα έχει ενημερώσει ότι το σάλιο ορισμένων ζώων –στη λίστα περιλαμβάνεται και ο άνθρωπος– έχει ιδιότητες αντιβακτηριακές και άλλες που προάγουν την ανάπτυξη ιστών και νεύρων που επιταχύνουν την επούλωση.

Μελέτη του 1990 είχε διαπιστώσει πως το σάλιο του σκύλου είναι αποτελεσματικό στην εξόντωση του Streptococcus canis (μορφής στρεπτόκοκκου που μολύνει κυρίως τα ζώα) και του βακτηρίου E. coli (κολοβακτηρίδιο).

Το 2018, επιστήμονες σύγκριναν το σάλιο του ανθρώπου με αυτό του σκύλου και βρήκαν πολλαπλές πρωτεΐνες ανοσολογικής και κυτταρικής ανάπτυξης στο σάλιο του σκύλου.

Ειρήσθω εν παρόδω, το σάλιο των τρωκτικών περιέχει ενώσεις που προάγουν την ανάπτυξη του δέρματος και το κλείσιμο του τραύματος, ενώ περιέχει ενώσεις που προάγουν βρίσκονται σε μικρές ποσότητες και στο σάλιο του ανθρώπου.

Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Ας το γυρίσουμε από την άλλη.

Πού κρύβεται ο κίνδυνος

Δεδομένου του πού βρίσκεται τη σήμερον ημέρα η ιατρική, το γλείψιμο των πληγών μπορεί να προκαλέσει περισσότερο κακό από ό,τι καλό. Σε ανθρώπους και σε ζώα. Στην περίπτωση των κατοικίδιων, θα έχεις υπόψιν σου το κολάρο-χωνί που βάζει κτηνίατρος στο ζώο, για να κάνει αδύνατο το γλείψιμο της πληγής έπειτα από τραυματισμό ή χειρουργείο.

iStock

«Το γλείψιμο σημείου χειρουργικού τραύματος μπορεί να κάνει κακό στο ζώο ή να βγάλει τα ράμματα και να εξελίξει μια μικρή πληγή σε χάος. Τα σκυλιά εντωμεταξύ είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο υπερβολικό γλείψιμο, το οποίο μπορεί να αποτρέψει την επούλωση των τραυματισμών. Δεν μπορούν να κρίνουν πού πρέπει να σταματήσουν».

Με το γλείψιμο ενδέχεται να αυξηθεί και ο κίνδυνος μόλυνσης, με την είσοδο βακτηρίων του στόματος στο τραυματισμένο σημείο. «Αν και το σάλιο έχει κάποιες αντιβακτηριακές ιδιότητες, δεν είναι ένας “καθολικός δολοφόνος μικροβίων”».

Μελέτη του 1990 είχε αποκαλύψει ότι το σάλιο του σκύλου δεν σκοτώνει τον σταφυλόκοκκο, που βρίσκεται συνήθως σε πληγές.

Συμπερασματικά, αν τα ζώα μπορούσαν να κρίνουν πού πρέπει να σταματήσουν να γλείφουν τις πληγές τους, αυτή η μέθοδος θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική στη θεραπεία. Δεν έχουν, όμως, κρίση και έτσι το γλείψιμο γίνεται επικίνδυνο. «Είναι ωστόσο καλή λύση για τα άγρια ζώα, που δεν έχουν εναλλακτικές», καταλήγει η Dr. Flynn.