ΠΡΟΠΟΛΗ: ΟΙ ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Βοηθά στη θεραπεία του έρπητα, της ακμής, αλλά και των εγκαυμάτων. Η πρόπολη είναι ένα μικρό φορητό φαρμακείο, που αξίζει να βάλετε στο σπίτι σας.

Πολλές φορές παρατηρώ τις μέλισσες και αναρωτιέμαι πώς γίνεται να φοβόμαστε αυτό το τόσο εργατικό και ωφέλιμο πλάσμα. Αποτελεί έναν από τους πολυτιμότερους επικονιαστές της φύσης και επιπλέον ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται τα προϊόντα τους από την αρχαιότητα τόσο για να τραφεί όσο και για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Ένα από τα προϊόντα αυτά είναι η πρόπολη. Πρόκειται για τη ρητινώδη ουσία που δημιουργείται από την ανάμειξη του σάλιου των μελισσών με κερί και με ενώσεις από φυτά και δέντρα. Η λέξη προέρχεται από τα συνθετικά «προ», που σημαίνει «μπροστά» ή «στην είσοδο», και «πόλις», που σημαίνει «κοινότητα» ή «πόλη». Με άλλα λόγια, η πρόπολη είναι η ασπίδα προστασίας και άμυνας της «πόλης των μελισσών».

Το χρώμα και η σύσταση της πρόπολης εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος των φυτών στην περιοχή που βρίσκεται το μελίσσι, την αναλογία προσμείξεων κεριού και γύρης, την εποχή. Η καφέ πρόπολη είναι η ευρωπαϊκή, η πράσινη προέρχεται από ένα ενδημικό φυτό της Βραζιλίας και η κόκκινη μάς έρχεται κυρίως από τη Βραζιλία, τη Βενεζουέλα, την Κούβα και το Μεξικό.

Οι επιστήμονες έχουν ανιχνεύσει περισσότερες από 300 χημικές ενώσεις στη σύστασή της. Σε γενικές γραμμές, αποτελείται από ρητίνες δέντρων και φυτών (κατά 50%), κερί μέλισσας (30%), αιθέρια έλαια (10%), γύρη (5%) και άλλες οργανικές ενώσεις (5%), όπως εστέρες, φλαβονοειδή, τερπένια. Περιέχει, επίσης, βιταμίνες (π.χ. Β1, B2, B6, C και E) και μέταλλα (π.χ. μαγνήσιο, ασβέστιο, κάλιο, νάτριο, σίδηρο).

Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΡΟΠΟΛΗ ΕΧΕΙ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΕ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ.

Η θεραπευτική αξία της πρόπολης

«Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί δράσης της δεν έχουν πλήρως διευκρινιστεί, οι έρευνες δείχνουν ότι η πρόπολη είναι ένα μικρό φορητό φαρμακείο με αντιβακτηριδιακές, αντιϊκές, αντιμυκητιακές, αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες», αναφέρει η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος.

Μερικά από τα προβλήματα στα οποία μας βοηθά η πρόπολη είναι:

1. Στη θεραπεία του έρπητα

Αν ανήκετε στους ανθρώπους που μετά από έντονη ψυχολογική πίεση βγάζουν έρπη στα χείλη, προμηθευτείτε πρόπολη. Η τοπική εφαρμογή της μπορεί να επιταχύνει τη θεραπεία του. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Medical Science Monitor αναφέρεται στη δράση της ενάντια στον ιό HSV-1, που προκαλεί τον επιχείλιο έρπητα, ενώ ο συνδυασμός της με την τυπική θεραπεία αντιμετώπισής του (την ακυκλοβίρη) δίνει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Επίσης, έρευνες υποστηρίζουν ότι συμβάλλει και στην επούλωση των αλλοιώσεων που προκαλούνται από τον έρπητα των γεννητικών οργάνων.

2. Στα εγκαύματα

Η πρόπολη μπορεί να συμβάλλει και στην επούλωση εγκαυμάτων, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Εναλλακτικής και Συμπληρωματικής Ιατρικής. Σε αυτήν, ερευνητές συνέκριναν τα αποτελέσματα μιας κρέμας με βάση την πρόπολη με εκείνα ενός σκευάσματος που συνήθως χρησιμοποιείται σε επιφανειακά εγκαύματα δεύτερου βαθμού. Η πρόπολη αποδείχτηκε εξίσου αποτελεσματική, ενώ φάνηκε να έχει μεγαλύτερα αντιφλεγμονώδη οφέλη. Επίσης, ανασκόπηση ερευνών στο περιοδικό Burns & Trauma αναφέρει ότι η πρόπολη αποτελεί εξαιρετική επιλογή για τη διαχείριση εγκαυμάτων, ενισχύοντας τον πολλαπλασιασμό και την ικανότητα ανάπτυξης των δερματικών κυττάρων.

3. Κατά της ακμής

«Σύμφωνα με ερευνητικά αποτελέσματα, η πρόπολη φαίνεται να έχει ευεργετικές ιδιότητες και στην καταπολέμηση της ακμής, που αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις του δέρματος. Πιο συγκεκριμένα, η πρόπολη συμβάλλει στην αναστολή της αναπαραγωγής αναερόβιων βακτηρίων, μεταξύ των οποίων και το βακτήριο Propionibacterenum acnes, το οποίο αποτελεί το πιο κοινό αίτιο ακμής και δερματικής φλεγμονής», εξηγεί η κα. Παπαδοπούλου.

4. Για πιο υγιή δόντια

Κι όμως, η πρόπολη φροντίζει και τη στοματική μας υγιεινή. Εμποδίζει τον σχηματισμό φωσφορικού ασβεστίου (κύριο συστατικό της οδοντικής πλάκας), ενώ ο συνδυασμός βάμματος πρόπολης με στοματικό διάλυμα και οδοντόκρεμες ενισχύει την πρόληψη μικροβιακών λοιμώξεων και τη θεραπεία φλεγμονής των ούλων. Επίσης, έχει σημαντική αντιμικροβιακή δράση κατά του Steptococcus mutans. Πρόκειται για το βακτήριο που παίζει πρωταρχικό ρόλο στον σχηματισμό της τερηδόνας, αναστέλλοντας την ενζυμική δραστηριότητα και την κυτταρική του διαίρεση.

5. Σε περίπτωση μυκητίασης

Όσοι αντιμετωπίζετε τακτικά πρόβλημα μυκητίασης, ίσως ήρθε η ώρα να προσθέσετε την πρόπολη στο φαρμακείο σας. In vitro δοκιμές έδειξαν ότι το εκχύλισμά της παρουσιάζει εξαιρετική δράση ενάντια σε ζυμομύκητες που προκαλούν ονυχομυκητίαση. Μάλιστα, σε χαμηλές συγκεντρώσεις όχι μόνο εμπόδισε την ανάπτυξη μικροοργανισμών, αλλά είχε και μυκητοκτόνο δράση. Επίσης, επιστήμονες μελέτησαν την αντιμυκητιασική δραστικότητα εκχυλίσματος πρόπολης σε 80 διαφορετικά στελέχη του ζυμομύκητα Candida και κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα σχετικά με την αποτελεσματικότητά του.

6. Κατά των ελεύθερων ριζών

Οι ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες έχουν συνδεθεί με χρόνια νοσήματα, όπως παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος (ανάμεσά τους και το Αλτσχάιμερ), αυτοάνοσα, διάφορες μορφές καρκίνου, καρδιαγγειακά, διαβήτη και πρόωρη γήρανση του δέρματος. Λόγω των αντιοξειδωτικών συστατικών της, όπως η γαλαγγίνη και η πινοκεμπρίνη, η πρόπολη έχει την ικανότητα να εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες και να αποτρέπει την οξείδωση ή την καταστροφή λιπιδίων και άλλων ενώσεων, όπως η βιταμίνη C.

Leandro Fregoni/ Unsplash

Σε ποιες μορφές μπορώ να τη βρω;

Η πρόπολη κυκλοφορεί στην αγορά στην ακατέργαστη μορφή της, αλλά και ως βάμμα. Επίσης, αποτελεί συστατικό ενός μεγάλου αριθμού προϊόντων, όπως κρέμες προσώπου, αλοιφές, οδοντόκρεμες, στοματικά διαλύματα, παστίλιες για τον λαιμό, σιρόπια, σπρέι, χάπια, σαμπουάν. Μπορείτε να τα βρείτε σε φαρμακεία και καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

Πώς να χρησιμοποιήσω την πρόπολη;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να την αξιοποιήσετε. Μπορείτε π.χ. να τη λάβετε ως συμπλήρωμα, να τη διαλύσετε σε νερό και να κάνετε στοματικές πλύσεις ή να την απλώσετε στο δέρμα σας. Η δοσολογία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία σας, η κατάσταση της υγείας σας, η σύσταση του σκευάσματος. Ακολουθείτε, επομένως, τις οδηγίες χρήσης των σκευασμάτων και συμβουλεύεστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν από τη χρήση τους.

Είναι ασφαλές να χρησιμοποιώ πρόπολη;

«Τηρώντας τις συνιστώμενες δοσολογίες και τις οδηγίες των ειδικών, η πρόπολη φαίνεται να είναι ασφαλής για χρήση από τον άνθρωπο. Αυτό ισχύει τόσο για τους ενήλικες όσο για τα παιδιά», λέει η κα. Παπαδοπούλου. Ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα σε άτομα με αλλεργία στις μέλισσες ή τα προϊόντα τους (π.χ. μέλι), στα κωνοφόρα, στις λεύκες, στο βάλσαμο Περού και στα σαλικυλικά άλατα. Επίσης, δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη λήψη της την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Τέλος, αποφύγετε τη χρήση της εάν έχετε άσθμα ή κάποια αιμορραγική διαταραχή (πάθηση που προκύπτει όταν το αίμα δεν πήζει σωστά), ή αν έχετε προγραμματίσει χειρουργείο.

Η Ιωάννα Παπαδοπούλου είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών). MSc in Clinical and Public Health Nutrition (University College London), Επιστημονικός συνεργάτης Nutrimed.