ΠΟΣΟ «ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ» ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΚΑΜΠΑΝΕΒΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ;

Εάν νιώθετε ότι τα συναισθήματά σας εναλλάσσονται με ρυθμούς roller coaster, τότε πιθανότατα «πάσχετε» από κυκλοθυμία. Στο ερώτημα εάν αυτό είναι φυσιολογικό, η απάντηση είναι «ίσως».

Αν έπρεπε να δώσω «πρόσωπο» σε μια τυπική μου ημέρα, σίγουρα αυτό δεν θα μπορούσε να έχει μόνο μία έκφραση. Αν και δεν θα με χαρακτήριζα ιδιαίτερα εκφραστικό τύπο, στην πραγματικότητα τα συναισθήματα και η διάθεση μου αλλάζουν πολλές φορές και με ταχείς ρυθμούς. Μερικές μέρες ξεκινούν χαρούμενα και καταλήγουν σε κλάμα ενώ άλλες συμβαίνει το αντίστροφο. Κάποιες μέρες, τις πιο βαρετές, διατηρώ την ίδια διάθεση. Τότε συνήθως ψάχνω τι θα μου την χαλάσει και –μαντέψτε– το βρίσκω!

Φαντάζομαι ότι δεν είμαι η μόνη. Οι περισσότεροι από εμάς βιώνουμε διακυμάνσεις στη διάθεσή μας. Ως έναν βαθμό είναι φυσιολογικό. Συνήθως γνωρίζουμε τι μας προκαλεί αυτή την εναλλαγή συναισθημάτων, ενώ άλλες δεν καταλαβαίνουμε τον λόγο. Συχνά ξέρουμε γιατί συμβαίνει, αλλά δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε.

Πολλές φορές οι διακυμάνσεις της διάθεσης επηρεάζουν τον ύπνο, τη συμπεριφορά ή άλλες δραστηριότητες που κάνουμε καθημερινά. Ωστόσο, αυτά τα απότομα «σκαμπανεβάσματα», δεν είναι απαραίτητα δείγμα ότι κάτι άσχημο μας συμβαίνει. Αντιθέτως, οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι οι εναλλαγές στα συναισθήματα είναι ένας φυσιολογικός, συνηθισμένος και υγιής τρόπος αντίδρασης σε γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μας.

Τι προκαλεί αυτές τις κυκλοθυμίες; Οι αιτίες μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με παράγοντες όπως η ηλικία και το φύλο. Συχνά οι λόγοι δεν είναι ανησυχητικοί ενώ σε περιπτώσεις ακραίων κυκλοθυμιών, ίσως υπάρχει μια πιο σοβαρή αιτία.

Unsplash Soragrit Wongsa

Τι μπορεί να προκαλέσει διακυμάνσεις της διάθεσης;

• Οι αλλαγές στη ζωή μας είναι ένας καλός λόγος για τον οποίο μπορεί να νιώθουμε ανάμεικτα και εναλλασσόμενα συναισθήματα. Για παράδειγμα, ένας χωρισμός, μια μετακόμιση ή μια αλλαγή στη δουλειά μπορεί να μας στρεσάρει και να πυροδοτήσει διακυμάνσεις στη διάθεσή μας.
• Η κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών είναι άλλος ένας παράγοντας που μας επηρεάζει. Το αλκοόλ και οι ουσίες μπορεί να προκαλούν προσωρινά αισθήματα ευφορίας, όμως δεν είναι λίγες οι φορές που αυτά ακολουθούνται από «συναισθηματική κατάρρευση». Επίσης, εάν κάποιος εθιστεί, μπορεί να τα χρησιμοποιεί ως αποκούμπι ή ως ενισχυτικά διάθεσης, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερες διακυμάνσεις.
• Οι εναλλαγές της διάθεσης είναι φυσιολογικές στις γυναίκες λόγω των φυσικών ορμονικών διακυμάνσεων κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού τους κύκλου. Τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μεταβάλλονται δραματικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σημειώνοντας πτώση τις ημέρες που προηγούνται της εμμήνου ρύσεως και προκαλώντας εναλλαγές της διάθεσης. Επίσης, οι διακυμάνσεις της διάθεσης είναι αναμενόμενες κατά τη διάρκεια των ετών της φυσικής μείωσης των οιστρογόνων που οδηγούν στην εμμηνόπαυση.
• Οι ορμονικές διακυμάνσεις μπορεί να επηρεάσουν και τους άντρες. Όπως με τα οιστρογόνα στις γυναίκες, η τεστοστερόνη στους άντρες μειώνεται καθώς οι ίδιοι μεγαλώνουν και τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη διάθεση. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία, περίπου δύο στους 10 άντρες άνω των 60 ετών και το 50% των ανδρών άνω των 80 ετών έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
• Εάν η διάθεσή μας «ανεβοκατεβαίνει» υπερβολικά, ψυχικές διαταραχές ενδέχεται να υποβόσκουν. Αυτές μπορεί να αφορούν απλές διαταραχές, όπως είναι το έντονο στρες, ή πιο σοβαρές, όπως η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή, η αγχώδης διαταραχή, η οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί μέσω εναλλαγών στη διάθεση.

Unsplash Anthony Fomin

Τι μπορείτε να κάνετε για τις κυκλοθυμίες

Προφανώς, αυτό εξαρτάται από την αιτία που τις προκαλεί. Ωστόσο, εάν πρόκειται για εναλλαγές διάθεσης σε ήπιο βαθμό, οι παρακάτω πρακτικές μπορεί να σας βοηθήσουν:

• Ενσωματώστε την άσκηση στην καθημερινότητά σας.
• Διατηρήστε μια σταθερή ρουτίνα.
• Κοιμηθείτε επαρκώς.
• Βελτιώστε τη διατροφή σας.
• Μην απομονώνεστε. Μείνετε σε επαφή και επικοινωνήστε ειλικρινά με οικογένεια και φίλους.

Είναι φυσιολογικές οι εναλλαγές της διάθεσης;

Συνήθως, ναι. Οι ήπιες διακυμάνσεις της διάθεσης είναι φυσιολογικές. Εάν, όμως, αρχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητα ή τις σχέσεις σας, τότε αποτελούν πρόβλημα και “χτυπούν καμπανάκι” ότι καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας.