ΔΕΝ ΦΑΝΤΑΖΕΣΑΙ ΠΟΣΟ ΤΥΧΕΡΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΜΕ

Ένας διεθνώς αναγνωρισμένος εξελικτικός βιολόγος αποκαλύπτει τις δύο κύριες συμπτώσεις που είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η ανθρωπότητα και τον λόγο για τον οποίο καθένας μας είναι τυχερός που υπάρχει.

Ο Sean B. Carroll είναι διεθνώς αναγνωρισμένος εξελικτικός βιολόγος, βραβευμένος επιστήμονας, ερευνητής, συγγραφέας και εκπαιδευτικός. Η εργαστηριακή του έρευνα επικεντρώθηκε στα γονίδια που ελέγχουν τα μοτίβα του σώματος των ζώων και παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ποικιλότητάς τους. Σε βίντεο του Big Think εξήγησε πόσο τυχεροί είμαστε που υπάρχουμε. Όχι γιατί η ζωή είναι γλυκιά, αλλά επειδή οι πιθανότητες δεν ήταν με το μέρος μας. Με απλό και κατανοητό τρόπο αποκαλύπτει τη σημασία κάθε μεμονωμένης ζωής.

Όπως λέει, «ο κόσμος που ξέρουμε σήμερα είναι αποτέλεσμα μιας απίστευτης σειράς ατυχημάτων. Για αιώνες, οι φιλόσοφοι και οι θεολόγοι ρωτούν αν όλα έγιναν για κάποιο λόγο ή κατά τύχη. Μόλις τις τελευταίες έξι δεκαετίες οι επιστήμονες λένε ότι μια σπουδαία αλληλουχία γεγονότων είχε ως συνέπεια τον άνθρωπο. Ότι είναι πάρα πολλά όσα θα μπορούσαν να έχουν πάει διαφορετικά και να μην υπήρχαμε στον πλανήτη – ως μεμονωμένα άτομα και ως είδος».

Ο ρόλος της τύχης στη δημιουργία της ζωής

«Εάν επισκεπτόμασταν τη Γη τα πρώτα 4 δισεκατομμύρια της ύπαρξής της, δεν θα εντυπωσιαζόμασταν από τη ζωή που υπήρχε εκεί», λέει ο ειδικός. «Σε ένα μεγάλο ποσοστό υπήρχαν μονοκύτταροι οργανισμοί. Μόνο στο τελευταίο μισό δισεκατομμύριο χρόνια η ζωή εξελίχθηκε σε κάτι μακροσκοπικά ορατό».

Η έρευνά του τον έχει οδηγήσει στο ότι «η ανθρωπότητα θα πρέπει να ευχαριστεί δύο γιγάντιες συγκρούσεις για την ύπαρξή της. Ήταν από τους κύριους λόγους που είμαστε εδώ σήμερα».

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΗ ΕΝΘΑΡΡΥΝΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΓΕΙΩΣΗ ΕΝΟΣ ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΟΥΣ ΠΛΑΤΟΥΣ 9,5 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΩΝ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΕ ΜΕ ΤΑΧΥΤΗΤΑ 80 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΩΝ ΤΗΝ ΩΡΑ ΣΤΗ ΒΡΑΧΩΔΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ YUCATAN ΠΡΙΝ ΑΠΟ 66 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ.

«Είναι η μεγαλύτερη πρόσκρουση που ξέρουμε να έχει γίνει στη Γη ή τη Σελήνη το τελευταίο μισό δισεκατομμύριο χρόνια», εξηγεί ο Carroll. «Δημιούργησε έναν κρατήρα τεραστίων διαστάσεων, διαμέτρου 193 χιλιομέτρων, εκσφενδονίζοντας τεράστιες ποσότητες υλικού στην ατμόσφαιρα και έξω από αυτήν. Όταν αυτή η ύλη επέστρεψε (διά της βαρύτητας) στη Γη, ήταν σαν μια βροχή από τρισεκατομμύρια καυτούς μετεωρίτες στην επιφάνεια του πλανήτη, με τη θερμοκρασία να εκτοξεύεται στα ύψη.

»Προκάλεσε δασικές πυρκαγιές και καταστροφές, εκλύοντας στάχτη και χημικές ουσίες στην ατμόσφαιρα, και μπλόκαρε τον Ήλιο για διάστημα τουλάχιστον μιας δεκαετίας έως τριάντα χρόνων. Ήταν η κόλαση επί της Γης. Λίγα πράγματα επιβίωσαν – είδη που ζούσαν σε λαγούμια ή ήταν ημιθαλάσσια, όπως και πολύ μικρά είδη που εξαρτώνται από λιγότερο φαγητό και έχουν πιο γρήγορο αναπαραγωγικό ρυθμό. Στην επιφάνεια δεν έμεινε τίποτα ζωντανό που να ξεπερνά τα 25 κιλά».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Και πώς αφορούν όλα αυτά την ανθρωπότητα, που έως τότε δεν υπήρχε;

«Οι συνέπειες του αστεροειδούς που έπεσε στη χερσόνησο Yucatan προκάλεσαν ένα reset όλης της υπάρχουσας ζωής, σβήνοντας ό,τι προϋπήρχε έως τότε και δημιουργώντας νέα είδη. Μόλις βγήκαν από τη μέση όλα τα μεγάλα ερπετά, προέκυψαν πολλές ευκαιρίες για τα θηλαστικά, όπως είναι ο άνθρωπος, που εξελίχθηκε από τα πρωτεύοντα».

ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΩΣ Ο ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΗΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΠΕΣΕΙ ΣΤΗ ΓΗ. ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΑΠΟ ΔΙΠΛΑ. Ή ΝΑ ΕΠΕΦΤΕ ΚΑΠΟΥ ΑΛΛΟΥ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ.

«Οι γεωλόγοι υποστηρίζουν πως έχει σημασία το πού έπεσε: τα πετρώματα στη χερσόνησο Yucatan περιείχαν τα “σωστά” χημικά στοιχεία (άνθρακα και θειικά) που όταν εκσφενδονίστηκαν στην ατμόσφαιρα συνέβαλαν στο μπλοκάρισμα του Ήλιου και στο τέλος της παραγωγής τροφής σε όλον τον πλανήτη. Μόνο ένα ποσοστό από 1 έως 13% της επιφάνειας της Γης περιέχει αυτό το μείγμα πετρωμάτων. Ως εκ τούτου, αν ο αστεροειδής αυτός έπεφτε στον πλανήτη μισή ώρα νωρίτερα ή μισή ώρα πιο αργά, ας πούμε, στον Ατλαντικό ή τον Ειρηνικό Ωκεανό, ενδεχομένως να υπήρχαν ακόμα δεινόσαυροι και τα θηλαστικά μάλλον θα παρέμεναν μια μικρή ομάδα. Σίγουρα δεν θα κάναμε αυτήν τη συζήτηση».

Την κάνουμε, γιατί ένας τεράστιος αστεροειδής προσέκρουσε στο ιδιαίτερης σύνθεσης πέτρωμα της χερσονήσου Yucatan, αλλά και για έναν ακόμα λόγο.

«Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ ΠΟΥ ΚΙΝΗΣΕ ΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΑΓΕΤΩΝΩΝ».

«Πριν περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια, η τεκτονική πλάκα της Ινδικής υποηπείρου ήταν κάτω από τη ζώνη του Ισημερινού, κοντά στη Μαγαδασκάρη. Κατευθυνόταν βόρεια, σχετικά κοντά σε άλλες τεκτονικές πλάκες, πριν πέσει πάνω στην Ασία. Έτσι άρχισαν να δημιουργούνται τα Ιμαλάια, μεταξύ άλλων».

Ναι, αλλά πώς μας αφορά αυτό;

«Κατά την αρχή και τη μέση αυτής της Εποχής, άρχισαν να αναπτύσσονται οι εγκέφαλοι των ανθρώπων. Για την ακρίβεια, τριπλασιάστηκαν σε μέγεθος. Η Εποχή των Παγετώνων ήταν ένα είδος τεστ. Υπήρχαν πολύ ιδιαίτερες συνθήκες μέσω των οποίων προέκυψε μια σειρά πιθήκων με μεγάλο εγκέφαλο και την ικανότητα να φτιάχνουν εργαλεία και κατασκευές. Ήταν πίθηκοι με περίπλοκη συμπεριφορά, συγκριτικά με τους προγόνους τους.

»Ως εκ τούτου, πρέπει να ευχαριστήσουμε και αυτήν την εποχή για την ύπαρξη μας και την σύγκρουση της Ινδικής υποηπείρου με την Ασία που την προκάλεσε. Χωρίς αυτές τις τυχαίες περιβαλλοντικές και βιολογικές συναντήσεις, η ανάπτυξη της ζωής θα είχε καθυστερήσει ή και δεν θα είχε συμβεί ποτέ».

Γιατί καθένας μας είναι τυχερός που υπάρχει

Πάντα κατά τον Sean B. Carroll, οι άνθρωποι είναι χρήσιμο να αντιλαμβανόμαστε πόσο τυχεροί είμαστε που υπάρχουμε ως είδος, αλλά και ως άτομα καθένας ξεχωριστά.

«Πολλά θα μπορούσαν να έχουν γίνει διαφορετικά και να μην είχαμε δημιουργηθεί ως είδος, ενώ και η ανθρώπινη βιολογία δείχνει ότι καθένας μας είναι πολύ τυχερός που υπάρχει. Σκεφτείτε ένα σφαιρικό αντικείμενο που είναι περικυκλωμένο από πολλούς μετεωρίτες και ένας από αυτούς πέφτει στη Γη, για να προκαλέσει μεγάλες χημικές αλλαγές. Δεν περιγράφω την πρόσκρουση του αστεροειδούς, αλλά τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου από σπερματοζωάριο.

»Στην ανθρώπινη γονιμοποίηση, υπάρχουν 100.000.000 σπερματοζωάρια κατά μέσο όρο, που κουβαλούν όλους τους πιθανούς γενετικούς συνδυασμούς από τον πατέρα. Ένα μεμονωμένο ωάριο κουβαλάει έναν από 8.000.000 διαφορετικούς γενετικούς συνδυασμούς από τη μητέρα. Οπότε, όταν ένα τυχερό σπερματοζωάριο καταφέρνει να ενωθεί με το ωάριο, πρόκειται για γεγονός που συμβαίνει μία στις 70 τρισ. φορές – μιλώντας από γενετικής απόψεως.

»Από εκεί και πέρα, υπάρχουν ατομικές μεταλλάξεις σε κάθε σπερματοζωάριο και σε κάθε ωάριο, που μοιράζονται τυχαία στο DNA. Έτσι, μεταλλάξεις που δεν υπήρχαν στη μητέρα και τον πατέρα μας –και δεν θα υπάρξουν σε κάποιο αδελφό ή αδελφή μας– υπάρχουν σε εμάς. […] Ως εκ τούτου, είστε γενετικά μοναδικοί. Δεν υπήρξε και δεν θα υπάρξει ποτέ άλλοτε κάποιος σαν κι εσάς στον πλανήτη. Γι’ αυτό και λέω πως πρέπει να νιώθουμε τυχεροί που είμαστε εδώ».