ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η «ΕΥΓΕΝΗΣ ΣΙΩΠΗ» ΚΑΙ ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΓΙΑ ΣΕΝΑ

Στις πολύβουες συνθήκες που ζούμε σήμερα, ο εγκέφαλός μας μοιάζει με έναν υπολογιστή που βρίσκεται συνεχώς σε λειτουργία. Σε αυτό το πλαίσιο, το να αφεθούμε στη λεγόμενη ευγενή σιωπή μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για πνευματική ξεκούραση.

Στον κόσμο του σήμερα, έναν κόσμο θορυβώδη, φλύαρο και ασταμάτητο, η ησυχία και κατ’ επέκταση η σιωπή –ως η ησυχία που εμείς οι ίδιοι προσφέρουμε στον εαυτό μας– γίνονται πλέον μια σημαντική πολυτέλεια. Σε ένα περιβάλλον που απαιτεί διαρκώς την προσοχή και την επικοινωνία μας, η σιωπή μπορεί να αποτελέσει ένα δώρο που θα μας βοηθήσει να ηρεμήσουμε, να χαλαρώσουμε και να διατηρήσουμε την ενέργειά μας. Κάπως έτσι, έχει αναδειχθεί σε τάση η πρακτική της ευγενούς σιωπής (noble silence), μιας μεθόδου που έχει τις ρίζες της στη βουδιστική παράδοση και περιλαμβάνει την αποχή από τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, με στόχο τη μείωση των εξωτερικών περισπασμών και της φλυαρίας του νου.

Η ευγενής σιωπή τηρείται από πολλούς ως πνευματική πρακτική, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε, σε οποιοδήποτε περιβάλλον, ως μια χρήσιμη προσθήκη στην εργαλειοθήκη αυτοφροντίδας της ψυχικής μας υγείας, ώστε να φτάσουμε όσο πιο κοντά γίνεται στην εσωτερική ειρήνη και την ηρεμία.

Η σιωπή στις μέρες μας είναι πρόκληση

Η προσαρμογή της ευγενούς σιωπής σε μια πολυάσχολη ζωή απαιτεί να χαράξουμε σκόπιμες περιόδους ησυχίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι θα χρειαστεί να σωπάσουμε μόνο το στόμα αλλά και το μυαλό μας, που συνηθίζει να τρέχει και να μη σταματάει ποτέ. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στόχος μας είναι η σιωπή που απελευθερώνει, όχι εκείνη που θα μας φυλακίσει επειδή θα χάσουμε την ευκαιρία να εκφραστούμε. Γι’ αυτό και ονομάζεται ευγενής σιωπή.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Πώς εξασκούμε την ευγενή σιωπή;

Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:

• ξεκινώντας με έναν σιωπηλό διαλογισμό το πρωί,
• προσέχοντας και επιβραδύνοντας την ομιλία μας όταν αλληλοεπιδρούμε με άλλους κατά τη διάρκεια της ημέρας,
• συμμετέχοντας σε ήσυχες δραστηριότητες το βράδυ, χωρίς περισπασμούς από την τεχνολογία (π.χ. το διάβασμα ενός βιβλίου ή η χαλάρωση χωρίς κανένα κινητό, τηλεόραση, υπολογιστή κ.λπ.).

Θα μπορούσαμε επιπλέον να δοκιμάσουμε να τρώμε ένα γεύμα την ημέρα στη σιωπή, με στόχο να επικεντρωθούμε εξ ολοκλήρου στην πράξη του φαγητού και στις αισθήσεις που ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι μία βόλτα στην εξοχή όπου όμως δεν θα ακούμε την αγαπημένη μας μουσική ή το επεισόδιο του podcast που έχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε. Θα περπατάμε απλώς, χωρίς κανένα επιπρόσθετο άκουσμα στα αυτιά μας. Εκ πρώτης όψεως μπορεί να μην ακούγεται τόσο ελκυστικό, αλλά αξίζει τον κόπο.

Στην αρχή, η πρακτική της σιωπής θα μας φανεί πολύ δύσκολη. Γι’ αυτό είναι σκόπιμο να ξεκινήσουμε με λίγα μόνο λεπτά σιωπής, που μπορούν να μας βοηθήσουν να καταφέρουμε να περάσουμε ευκολότερα σε μεγαλύτερες περιόδους ησυχίας. Κατά πάσα πιθανότητα, θα παρατηρήσουμε ότι μέσα στη σιωπή οι σκέψεις μας γίνονται δυνατές και παρεμβατικές. Θα μας βοηθήσει να εστιάσουμε στην αναπνοή μας – όπως γίνεται και στον διαλογισμό.

ΤΟ ΝΑ ΕΣΤΙΑΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΗΡΕΜΗΣΕΙ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΝΔΕΘΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ.

Ίσως επίσης χρειαστεί να μοιραστούμε την πρακτική που ακολουθούμε με τους φίλους και τους συγγενείς μας, για να αντιληφθούν τι προσπαθούμε να κάνουμε, πώς και γιατί, ώστε να έχουμε την κατανόησή τους και κατ’ επέκταση τη συμπαράσταση και τη συνεργασία τους.

Πώς θα μας ωφελήσει η ενασχόληση με την ευγενή σιωπή;

Η παρατήρηση της σιωπής μειώνει τα εξωτερικά ερεθίσματα και τη φλυαρία του νου, δημιουργώντας χώρο για πνευματική διαύγεια και ηρεμία, και ενισχύοντας την επίγνωση των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Η εξοικονόμηση ενέργειας που συνήθως δαπανάται στη συνεχή επικοινωνία μας επιτρέπει να γίνουμε πιο συγκεντρωμένοι και παρόντες. Μας βοηθά επίσης να επικοινωνούμε πιο προσεκτικά και σκόπιμα, βελτιώνοντας τις σχέσεις μας.

Το να μην ανταποκρινόμαστε άμεσα στις συζητήσεις με άλλους και να κάνουμε μια στιγμή παύσης μάς επιτρέπει να επικοινωνήσουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε να πούμε, όχι την πρώτη σκέψη που μας έρχεται στο μυαλό. Συνολικά, η ευγενής σιωπή παρέχει ένα απαραίτητο διάλειμμα από τις συχνά συντριπτικές απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Με την υιοθέτηση της πρακτικής αυτής παίρνουμε χρόνο για να μείνουμε μόνοι με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, έχοντας ευκαιρία για αναστοχασμό και πνευματική ανάπαυση.