ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ ΑΝ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA;

Μπορεί τα social media πέρα από την ψυχολογία μας να επηρεάζουν και το σώμα μας; Μια έρευνα προσπαθεί να δώσει απάντηση.

Πόσο χρόνο περνάς κάθε μέρα σκρολάροντας στα κοινωνικά δίκτυα; Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι αφιερώνουμε κάτι παραπάνω από δύο ώρες στα κινητά μας τηλέφωνα, ενώ οι έφηβοι ξεπερνούν τις 3-4. Μάλιστα, οι επιστήμονες προειδοποιούν διαρκώς για τις συνέπειες που έχει η συνήθεια αυτή στην ψυχική μας υγεία και συνιστούν την ελάχιστη δυνατή χρήση τους.

Από ό,τι φαίνεται η χρήση των κοινωνικών δικτύων αποτυπώνεται και στο σώμα μας. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έπειτα από σχετική έρευνα ο Niklas Ihssen, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Durham.

Το σώμα μας απέναντι στα social media

Ο Ihssen και η ομάδα του ζήτησαν από 54 νεαρούς ενήλικες να περάσουν 15 λεπτά «χαζεύοντας» στο Instagram, όπως θα έκαναν στην καθημερινότητά τους. Κατά τη διάρκεια της περιήγησής τους, οι επιστήμονες είχαν τοποθετήσει ηλεκτρόδια στο στήθος και στα δάχτυλά τους, ώστε να καταγράφουν τον καρδιακό τους ρυθμό και την «αγωγιμότητα του δέρματός» τους (ένα μέτρο της ικανότητας του δέρματος να άγει ηλεκτρισμό), η οποία σχετίζεται με την εφίδρωση. Οι δείκτες αυτοί χρησιμοποιούνται συχνά για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με ψυχικές καταστάσεις και συναισθήματα.

Τι είδαν οι επιστήμονες; Ότι η περιήγηση στο Instagram προκάλεσε αισθητή επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού, αυξάνοντας ταυτόχρονα την αντίδραση εφίδρωσης. Όπως εξηγεί ο Ihssen, αυτό υποδηλώνει ότι η προσοχή των συμμετεχόντων ήταν πλήρως εστιασμένη σε ένα πολύ σημαντικό ή συναισθηματικά φορτισμένο ερέθισμα. Μάλιστα, η αντίδραση αυτή δεν φάνηκε να οφείλεται απλώς στη χρήση κινητού, αλλά σε μια ιδιαίτερη σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, στο τέλος των 15 λεπτών, όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αφήσουν το Instagram και να διαβάσουν ένα ειδησεογραφικό άρθρο, αντί να βγουν από την κατάσταση έντονης διέγερσης η αντίδραση εφίδρωσης αυξήθηκε περισσότερο και ο καρδιακός ρυθμός τους επιταχύνθηκε.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Μήπως είμαστε εθισμένοι;

Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για τα συναισθήματά τους πριν από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τη στιγμή που τους ζητήθηκε να αποσυνδεθούν. Όπως ανέφεραν, ένιωσαν στρες, άγχος και έντονη επιθυμία να συνεχίσουν τη χρήση. Η φυσιολογική αντίδραση όταν έπρεπε να αποσυνδεθούν αντανακλούσε έναν τύπο διέγερσης περισσότερο αρνητικό.

Ο Ihssen γράφει ότι παρόμοιες αντιδράσεις εμφανίζονται και σε άτομα με εξάρτηση από ουσίες, όταν βιώνουν στερητικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια της αποχής ή της απότομης διακοπής χρήσης. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για εθισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο η μελέτη έδωσε κάποιες ενδείξεις για το πώς η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την καθημερινή ζωή κάποιου. Επίσης, διευκρινίζει ότι τα ευρήματα δεν σημαίνουν ότι είμαστε όλοι εθισμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αντίθετα, θεωρούν ότι έχουν και θετικές πτυχές, αλλά ορισμένα χαρακτηριστικά τους μπορεί να έχουν εθιστικές διαστάσεις.

«Ο κύριος λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τόσο πολύ τα social media είναι η κοινωνική τους διάσταση. Σε αντίθεση με τα ναρκωτικά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανταποκρίνονται σε βασικές ανθρώπινες ανάγκες: όλοι θέλουμε να ανήκουμε κάπου και να μας αποδέχονται», τονίζει.

Κλείνοντας, μάλιστα, γράφει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούμε να απέχουμε ή να μειώσουμε τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης χωρίς δραματικές αλλαγές στην ευημερία μας – είτε θετικές είτε αρνητικές. Αυτό συμβαίνει επειδή, σε αντίθεση με τις ουσίες, οι ανάγκες μας μπορούν να ικανοποιηθούν και με άλλους τρόπους, όπως μια απλή συζήτηση με τους γύρω μας.