ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΣ ΓΕΝΝΙΕΣΑΙ Ή ΓΙΝΕΣΑΙ;

Αν ήσουν χαρισματικός, μάλλον θα το είχες καταλάβει. Μήπως όμως μπορείς να γίνεις τώρα; Αν ναι, με ποιον τρόπο;

Προτού επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στην ερώτηση «χαρισματικός γεννιέσαι ή γίνεσαι;», είναι σκόπιμο να ορίσουμε τη σημασία του χαρισματικού. Θα σας παραξενέψει ίσως, αλλά η λέξη χρησιμοποιείται με δύο σημασίες και μόνο τα τελευταία χρόνια, όταν αρχίσαμε να μιλάμε δημόσια για τα χαρισματικά παιδιά, η ζυγαριά άρχισε να γέρνει περισσότερο προς μία από αυτές.

Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι. Όταν μιλάμε για παιδιά, χαρισματικά χαρκατηρίζονται εκείνα που, πέραν του υψηλού δείκτη νοημοσύνης, διαθέτουν παράλληλα και άλλες δύο σημαντικές αναπτυξιακές ικανότητες: Δημιουργικότητα σε διαφορετικούς τομείς και ιδιαίτερα κίνητρα για τον τελικό στόχο. Η συχνότητα των χαρισματικών παιδιών είναι 1 στα 10.000 παιδιά.

Αυτό που χαρακτηρίζει τη σκέψη των χαρισματικών παιδιών είναι ο διαφορετικός τρόπος μάθησης και το βασικό τους στοιχείο είναι ότι πηγαίνουν κατευθείαν στο πολύπλοκο χωρίς να πηγαίνουν διεξοδικά και επαγωγικά από προηγούμενα στάδια μάθησης.

Πώς μοιάζουν τα χαρισματικά παιδιά;

Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν να διαβάζουν μόνα τους, να κάνουν μόνα τους μαθηματικές πράξεις, έχουν έντονο χιούμορ, κάνουν ερωτήσεις για τα φυσικά φαινόμενα ή για περίεργες λέξεις (π.χ. Τι σημαίνει δικαιοσύνη; Τι σημαίνει αξιοπρέπεια;), έχουν μνήμη που τους επιτρέπει να συσχετίζουν νέες γνώσεις, τους αρέσει να θέτουν νέα προβλήματα, μα οι συναισθηματικές τους ανάγκες συμβαδίζουν με την ηλικία τους.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Σε συνέντευξη που έχει δώσει στο OW η Λωρέττα Θωμαΐδου, καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής, εξηγεί αναλυτικά πώς διαφέρει ο εγκέφαλος των χαρισματικών παιδιών, κάνοντας σαφές ότι χαρισματικός δεν γίνεσαι αλλά μόνο γεννιέσαι.

Προσέξτε, όμως: χαρισματικός μπορείς να πάψεις να είσαι. «Το χαρισματικό παιδί που δεν θα αντιμετωπιστεί από την οικογένεια και το περιβάλλον ως τέτοιο, κατά κανόνα χάνει τη δημιουργική του ενέργεια και την ικανότητα ανεύρεσης νέων λύσεων, οπότε παύει να είναι χαρισματικό και έχει μία συνήθη εξέλιξη», αναφέρει.

Τα χαρισματικά παιδιά που θα μεγαλώσουν με σωστό τρόπο διαπρέπουν ως ενήλικες σε επιστημονικούς τομείς, σε υψηλό βαθμό. Δεν είναι όμως αυτοί οι χαρισματικοί ενήλικες. Διότι, όταν λέμε ότι ένας άνθρωπος είναι χαρισματικός, εννοούμε κάτι άλλο.

Πώς διαφέρουν οι χαρισματικές προσωπικότητες;

Ως χαρισματικός ορίζεται αυτός «που έχει κάποιο χάρισμα, συνήθως για δημόσια πρόσωπα προικισμένα με ιδιαίτερες ικανότητες, που κερδίζουν τη λαϊκή υποστήριξη και κυβερνούν», διαβάζουμε στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.

Αυτή είναι και η αρχαιότερη σημασία της λέξης «χάρισμα», που είχε πνευματικό ή και θρησκευτικό περιεχόμενο. Αυτός που είχε το «χάρισμα» ήταν ο εκλεκτός, ο ικανός να ξεχωρίσει, να γίνει ήρωας, ηγέτης ή προφήτης. Ο Ιησούς ήταν σίγουρα μια χαρισματική προσωπικότητα.

Χαρισματικές προσωπικότητες έχουν υπάρξει συχνά πολιτικοί, θρησκευτικοί και πνευματικοί ηγέτες, όπως ο Δαλάι Λάμα, ο Μαχάτμα Γκάντι, ο Τσε Γκεβάρα, αλλά και ο πολύ «παλιότερος» Σωκράτης. Πρόκειται για ανθρώπους που μπορούν να εμπνέουν και να μεταδίδουν τον ενθουσιασμό τους, κυρίως χάρη στη γλώσσα που χρησιμοποιούν: καταφέρνουν δηλαδή να μιλάνε κατευθείαν στην καρδιά μας.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός χαρισματικού ανθρώπου;

O κλάδος της Κοινωνικής Ψυχολογίας έχει ασχοληθεί επισταμένως με το φαινόμενο των χαρισματικών (υπό αυτή την έννοια) ανθρώπων. Οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι πρόκειται για μια ποιοτική δεξιότητα που δεν είναι εύκολο να «μετρηθεί» και χαρακτηρίζεται από θέληση, δυναμισμό, πειθώ και ηγετικές ικανότητες.

Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι μία από τις σημαντικότερες ικανότητες των ανθρώπων αυτών είναι η συναισθηματική εκφραστικότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι χαρισματικοί εκφράζουν συνεχώς θετικά συναισθήματα, αλλά ότι τα εκφράζουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να κινητοποιούν τους άλλους.

ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΕΧΟΥΝ ΥΠΑΡΞΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ, ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΗΓΕΤΕΣ, ΟΠΩΣ Ο ΔΑΛΑΪ ΛΑΜΑ ΚΑΙ Ο ΜΑΧΑΤΜΑ ΓΚΑΝΤΙ.

Για την ακρίβεια, μπορούν να διαβάζουν τα συναισθήματα των άλλων και να τα λαμβάνουν υπόψη, κάτι που προϋποθέτει υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη.

Κι αν η συναισθηματική νοημοσύνη είναι θέμα διαπαιδαγώγησης, χαρισματικός δεν είναι εύκολο να γίνεις, πόσο μάλλον αν έχεις ενηλικιωθεί. Τι μπορείς να κάνεις όμως για να «μοιάσεις» σε μία χαρισματική προσωπικότητα; Να καλλιεργήσεις την αυτοπεποίθησή σου και να μάθεις να ακούς προσεκτικά τους άλλους.

Προσπάθησε να γίνεις... σχεδόν χαρισματικός

Η συμβουλευτική ψυχολόγος Λουίζα Βογιατζή αναφέρει παρακάτω τα 5 χαρακτηριστικά των χαρισματικών ανθρώπων, τα οποία μπορείς να καλλιεργήσεις σε κάποιον βαθμό με αρκετή προσπάθεια.

1. Βρες το δυνατό σου σημείο στην επικοινωνία

Μπορεί να μην έχουμε όλοι ευκολία στην έκφραση των συναισθημάτων, αλλά να έχουμε κάτι άλλο: έναν μεθοδικό τρόπο σκέψης, παρατηρητικότητα, γνώσεις ή υπομονή. Δείξε το δυνατό σου σημείο στους άλλους και άφησέ τους να επωφεληθούν από αυτό.

2. Τόλμα να δείξεις τα συναισθήματά σου

Οι χαρισματικοί άνθρωποι δεν παριστάνουν τους άνετους, δείχνουν τα συναισθήματά τους, όταν κάτι τους «αγγίζει».

3. Δείξε ενδιαφέρον για τους άλλους

Αν θέλουμε να αρέσουμε στους άλλους και να μας βρίσκουν ενδιαφέροντες, θα πρέπει καταρχάς να αναλογιστούμε αν κι αυτοί αρέσουν σε εμάς, αν μας κινούν το ενδιαφέρον, και να τους το δείχνουμε.

4. Τόλμα να λες τη γνώμη σου

Οι χαρισματικοί άνθρωποι δεν κρύβονται, ούτε αποφεύγουν τις συγκρούσεις και τα ρίσκα. Αντιθέτως, εκφράζουν την άποψή τους και παίρνουν πρωτοβουλίες, όταν χρειαστεί.

5. Καλλιέργησε την αυτοπεποίθησή σου

Καθώς η αυτοπεποίθηση διαφέρει από την αυτοεκτίμηση, να θυμάσαι πάντα ότι καλλιεργείται. Μην ξεχνάς να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου τις επιτυχίες και τα κατορθώματά σου και προσπάθησε να βλέπεις έτσι και τους ανθρώπους γύρω σου: θετικά. Στη συνέχεια, κάνε εξάσκηση στον τρόπο που μιλάς: είσαι εκφραστικός και ανοιχτός ή δείχνεις σφιγμένος και συνοφρυωμένος; Προσπάθησε να στέκεσαι ευθυτενής, να χαμογελάς, να κοιτάς στα μάτια τους ανθρώπους και να χρησιμοποιείς τα χέρια σου στη συνολική έκφραση του σώματος.

Τι να κρατήσεις ως συμπέρασμα

Το να αποκτήσεις μια χαρισματική προσωπικότητα είναι μάλλον ανέφικτο, μπορείς όμως να καλλιεργήσεις αρκετά από τα χαρακτηριστικά ενός ενδιαφέροντος ανθρώπου και θα έχεις προσεγγίσει αρκετά τον στόχο σου!