ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (ΔΕΝ) ΕΙΝΑΙ ΜΥΘΟΣ

Σε τι οφείλονται τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που μας ταλαιπωρούν ενώ δεν πάσχουμε από κάποια ασθένεια; Είναι μύθος ή πραγματικά εμπόδια, που μπορούμε με κάποιο τρόπο να ξεπεράσουμε;

Εάν προσπαθούσαμε να δώσουμε έναν ορισμό για τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, θα λέγαμε ότι είναι εκείνα τα συμπτώματα που προκαλούνται λόγω στρες και δεν οφείλονται σε οργανικά ή παθολογικά αίτια. Το στρες μπορεί να κρύβεται παντού. Μπορεί να μας αγχώνει η ίδια η καθημερινότητα, οι ρυθμοί, οι υποχρεώσεις, συχνά οι σχέσεις μας, τα ωράρια εργασίας μας, ο κορονοϊός, οτιδήποτε.

Μας αγχώνουν οι σκέψεις μας, οι συμπεριφορές και οι αντιδράσεις μας. Συχνά, φτάνουμε στο σημείο να μας αγχώνει ο ίδιος μας ο εαυτός, να φοβόμαστε τις αντιδράσεις μας και να αγχωνόμαστε πριν συμβεί ένα γεγονός. Κάποιο «σενάριο» που έχουμε σκεφτεί είναι αρκετό για να αγχωθούμε προκαταβολικά.

Ουσιαστικά, ο εγκέφαλος αγχώνεται από την έννοια της αλλαγής. Ο άνθρωπος νιώθει άγχος στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει κάτι που μεταφράζει ως απειλή στη ζωή και στην καθημερινότητά του.

Στην πράξη, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα προκαλούν έντονο φόβο στους ανθρώπους που τα βιώνουν, καθώς επηρεάζουν τη σκέψη και το συναίσθημα. Το άτομο καταλήγει να γίνεται δυσλειτουργικό, αφού βιώνει έντονο φόβο και δεν μπορεί να ερμηνεύσει τη φύση των συμπτωμάτων του.

Ψυχοσωματικά συμπτώματα και διαχείριση συναισθημάτων

Τα πλέον συνηθισμένα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι μεταξύ άλλων:

• Διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και αντίληψης
• Διαταραχές στην όρεξη, που μπορεί να είναι ανορεξία ή συναισθηματική υπερφαγία
• Διαταραχές στον ύπνο, που μπορεί να είναι καθυστερημένη έλευση ύπνου, αϋπνία, εφιάλτες
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Κεφαλαγίες
• Ζάλη
• Εφίδρωση
• Ταχυκαρδία
• Ημικρανίες
• Εξανθήματα
• Τριγμός στα δόντια και πόνος στην κροταφογναθική άρθρωση
• Τρόμος
• Διαταραχές στη στυτική λειτουργία και ανηδονία

iStock

Δεδομένου ότι αδυνατούμε να εξηγήσουμε αυτά τα συμπτώματα, μας προκαλούν περισσότερες σκέψεις.

Συνήθως, η πρώτη μας αντίδραση είναι να επισκεφτούμε έναν γιατρό ειδικότητας σχετικής με το σύμπτωμα και να κάνουμε διαγνωστικές εξετάσεις. Όταν όλα τα αποτελέσματα είναι αρνητικά και ακούσουμε τη λέξη άγχος ή στρες, προβληματιζόμαστε. Ενώ είναι κάτι που ακούμε συχνά στην καθημερινότητά μας, ποτέ δεν φανταζόμασταν ότι θα μπορούσε να πλήξει κι εμάς, να μας επηρεάσει ή να έχει επίδραση στη σωματική μας λειτουργία.

Ένας άλλος τρόπος σκέψης

Ας αλλάξουμε, λοιπόν, τον τρόπο σκέψης μας και ας εστιάσουμε σε μια εναλλακτική διαχείριση: Μήπως τελικά πρέπει να νιώσουμε ικανοποίηση που το σώμα μας μας στέλνει κάποια μηνύματα, επειδή δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην πίεση που του ασκούμε;

Αντί να νιώσουμε φόβο, μήπως πρέπει να εστιάσουμε σε λύσεις και σε τροποποιήσεις της καθημερινότητάς μας, ώστε το σώμα και ο εγκέφαλός μας να νιώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια και λιγότερη απειλή από αυτά που αντιμετωπίζουμε;

Η λύση στο άγχος δεν είναι ούτε η απομάκρυνση από τα προβλήματα, ούτε η απώθηση και η άρνησή τους. Η λύση στο άγχος δεν είναι ούτε ο φόβος, ούτε ο πανικός...

Ας εστιάσουμε, λοιπόν, σε έναν διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης. Η αλλαγή δεν πρέπει να έρθει μόνο στην καθημερινότητά μας και προφανέστατα δεν μπορεί να γίνει μόνο παροδικά.

Στην πραγματικότητα, αυτό που θα αλλάξει δεν πρέπει να είναι ο κόσμος, πρέπει να είμαστε εμείς σε σχέση με τον κόσμο!

Τρεις πρακτικές συμβουλές για τη διαχείριση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων

1. Χρησιμοποιήστε τον χρόνο υπέρ σας και όχι εναντίον σας

Ο χρόνος ποτέ δεν μας φαίνεται αρκετός, ιδιαίτερα όταν είμαστε αγχωμένοι, οπότε θέλουμε να έχουμε την κατάσταση υπό έλεγχο και να νιώθουμε ασφαλείς. Ας εστιάσουμε λοιπόν στην καλύτερη διαχείριση του χρόνου. Χρησιμοποιήστε ένα ημερολόγιο με καταγραφή των εκκρεμοτήτων και σχετική βαθμολόγηση της σημαντικότητάς τους.

2. Αφιερώστε λίγο χρόνο για σωματική εκτόνωση

Ο άνθρωπος που είναι αγχωμένος νιώθει ότι όλα γίνονται με ένα ρολόι και ποτέ δεν θεωρεί ότι του φτάνει ο χρόνος για τον εαυτό του. Σκεφτείτε όμως ότι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μπορέσετε να αποδώσετε εάν δεν νιώθετε καλά ή αν χαρακτηρίζεστε από ένταση, διέγερση ή ανησυχία. Επιλέξτε μια δραστηριότητα που να σας ταιριάζει και να νιώθετε ότι σας βοηθάει. Δεν είναι απαραίτητο να κάνετε αυτό που κάνουν οι άλλοι.

iStock

3. Δώστε αρμοδιότητες και στους άλλους

Οι άνθρωποι αγχωνόμαστε γιατί θέλουμε τα πράγματα να γίνονται όπως εμείς τα σχεδιάζουμε, με το αποτέλεσμα που εμείς έχουμε στο μυαλό μας και στους χρόνους που εμείς επιλέγουμε. Επειδή όμως αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει να μάθουμε να ζητάμε βοήθεια και να αξιοποιούμε τη βοήθεια των άλλων όταν μας προσφέρεται – ή ακόμα και όταν δεν μας προσφέρεται, επειδή οι γύρω μας μπορεί να έχουν μάθει στην ιδέα ότι τα καταφέρνουμε όλα μόνοι μας.

Ο πιο ισχυρός μας σύμμαχος

Ας έχουμε πάντα στο μυαλό ότι ο μεγαλύτερος σύμμαχός μας για τη διαχείριση του άγχους είμαστε εμείς οι ίδιοι. Όχι τόσο πολύ για το πώς διαχειριζόμαστε κάτι και τις επιλογές μας, όσο για τον τρόπο που μεταφράζουμε τα γεγονότα και την επιβάρυνση στο σώμα μας.

Ας θυμόμαστε λοιπόν πάντα ότι πρέπει να δίνουμε αξία στον εαυτό μας και να το βλέπουμε στις επιλογές μας!

Η Ελένη Σολταρίδου είναι ψυχολόγος, MSc, εξειδικευμένη στη διαχείριση των αγχωδών διαταραχών και στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία.