Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗ: ΓΙΑΤΙ ΝΙΩΘΕΙΣ ΕΝΟΧΕΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΤΙΣ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙΣ

Η φροντίδα ενός αγαπημένου προσώπου είναι πράξη αγάπης, αλλά συχνά συνοδεύεται από ενοχές και εξάντληση. Μάθε πώς να τις διαχειριστείς και να φροντίζεις τον εαυτό σου.

Το να φροντίζεις ένα αγαπημένο σου πρόσωπο που έχει ανάγκη είναι το δίχως άλλο μια ανεκτίμητη πράξη προσφοράς και αγάπης. Όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο και η βοήθεια γίνεται αποκλειστικά δική σου ευθύνη, οι δεσμοί που δημιουργούνται είναι ισχυροί και τα συναισθήματα ποικίλλουν. Αγάπη, κατανόηση, εξάντληση, εκνευρισμός και πολλά άλλα συνυπάρχουν μέσα σου και εναλλάσσονται με αξιοπρόσεχτη ταχύτητα. Κάπου εκεί μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους και οι ενοχές, που ως γνωστόν είναι πολύ «φίλες» με τους περισσότερους από εμάς.

Γιατί ενοχές; Γιατί μπορεί να αισθάνεσαι την ανάγκη να κάνεις ένα διάλειμμα από το να παρέχεις φροντίδα στον άλλο. Έχεις δικαίωμα να τον αφήσεις και να βγεις μια βόλτα, να πας στο γυμναστήριο, να παρακολουθήσεις μια ταινία; Μήπως νιώθεις ότι δεν βοηθάς αρκετά; Τέτοιες σκέψεις σε ταλαιπωρούν και επιβαρύνουν τον δύσκολο ρόλο που έχεις όταν φροντίζεις κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο.

Οι ενοχές του φροντιστή

Με τον όρο «οι ενοχές του φροντιστή» οι ειδικοί περιγράφουν το έντονο συναίσθημα που έχει κάποιος ότι δεν προσφέρει αρκετά σε όποιον φροντίζει, ακόμα κι αν ουσιαστικά υπερβαίνει εαυτόν. Το συναίσθημα αυτό συχνά προκύπτει από την αγάπη προς το άτομο που έχει ανάγκη από βοήθεια, αλλά και από το «τι θα πουν οι άλλοι».

Ενδέχεται λοιπόν να αισθάνεσαι τύψεις γιατί:

• Νιώθεις ότι δεν κάνεις αρκετά πράγματα, ακόμα κι όταν έχεις ξεπεράσει τα όρια της αντοχής σου.
• Έρχονται στιγμές που η κούραση και ο εκνευρισμός σε καταβάλουν.
• Χρειάζεσαι ένα διάλειμμα, αλλά πιστεύεις ότι κάτι τέτοιο είναι εγωιστικό.
• Καλείσαι να πάρεις σοβαρές αποφάσεις για την υγεία του αγαπημένου σου προσώπου, όπως τη μεταφορά του σε νοσοκομείο ή σε κάποια ειδική μονάδα φροντίδας.
• Αφιερώνεις χρόνο στις υπόλοιπες υποχρεώσεις σου, π.χ. οικογένεια, εργασία.

iStock

Τα σημάδια της ενοχής

Η ενοχή που προκύπτει σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής μας είναι ως έναν βαθμό αναμενόμενη. Όταν όμως η παρουσία της γίνει έντονη, μπορεί να βλάψει με πολλούς τρόπους όχι μόνο την ψυχική αλλά και τη σωματική μας υγεία. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να αναγνωρίζουμε τα σημάδια, ώστε να τα αντιμετωπίσουμε εγκαίρως. Η Mia Barnes, ιδρύτρια και διευθύντρια του περιοδικού Body+Mind, που ειδικεύεται σε θέματα υγείας και ευεξίας, εντοπίζει μερικούς τρόπους με τους οποίους εμφανίζεται η ενοχή, όταν φροντίζεις κάποιο οικείο σου πρόσωπο:

• Δεν αισθάνεσαι ποτέ ότι προσφέρεις αρκετά.
• Κρίνεις αυστηρά τον εαυτό σου λέγοντας συχνά «έπρεπε να έχω περισσότερη υπομονή», «δεν πρέπει να κουράζομαι τόσο εύκολα» κ.ά.
• Παραμελείς τις δικές σου ανάγκες.
• Αισθάνεσαι ότι η αγάπη σου για το πρόσωπο που φροντίζεις δεν επιτρέπει άλλα συναισθήματα (π.χ. κούραση, θυμό, αγανάκτηση).
• Δυσκολεύεσαι να ζητήσεις βοήθεια από το περιβάλλον σου ή από ειδικούς.
• Θεωρείς ότι όλοι οι υπόλοιποι τα καταφέρνουν σε παρόμοιες περιπτώσεις, εκτός από σένα.

iStock

Πώς να διαχειριστείς τις ενοχές σου

Στον αντίποδα των ενδείξεων που παρουσιάζει ο ενοχικός εαυτός σου, η Barnes προτείνει μερικούς τρόπους που θα σε ανακουφίσουν:

• Να θέτεις ρεαλιστικούς στόχους και να συγκεντρώνεσαι σε όσα έχεις πετύχει, όχι σε εκείνα που ίσως δεν έχεις καταφέρει ακόμα.
• Δείξε στον εαυτό σου συμπόνια.
• Βάλε τη φροντίδα του εαυτού σου σε προτεραιότητα (χωρίς ενοχές). Μην ξεχνάς ότι εάν δεν είσαι εσύ καλά, δεν θα μπορέσεις να φροντίσεις τους αγαπημένους σου.
• Δέξου ή ζήτα βοήθεια από τους άλλους. Δεν χρειάζεται να τα κάνεις όλα μόνος/η. Αξιοποίησε την επιθυμία που έχουν οι γύρω σου να σε βοηθήσουν και κάνε ένα μικρό ή μεγάλο διάλειμμα. Σε άλλη περίπτωση, ζήτησε εσύ την αρωγή των φίλων και άλλων μελών της οικογένειας, ή απευθύνσου σε επαγγελματίες φροντιστές αν υπάρχει η δυνατότητα.
• Βάλε χρονικά όρια. Κανένας δεν μπορεί να είναι διαθέσιμος 24 ώρες το 24ωρο, συνεπώς ούτε εσύ. Εάν κάποιος σου ζητήσει παραπάνω από όσα αντέχεις, μπορείς να αρνηθείς.
• Βρες τρόπους ψυχικής υποστήριξης. Μια κουβέντα με κάποιο πρόσωπο εμπιστοσύνης, φίλο ή συγγενή θα δημιουργήσει ένα ανακουφιστικό για σένα κλίμα. Σε άλλη περίπτωση, μπορείς να αναζητήσεις ομάδες ανθρώπων που διαχειρίζονται θέματα παρόμοια με τα δικά σου και να συζητήσεις ό,τι σε απασχολεί. Εναλλακτικά, μπορείς να απευθυνθείς σε ειδικό ψυχικής υγείας, ώστε να εξετάσετε από κοινού τους τρόπους με τους οποίους θα ήταν εφικτό να διαχειριστείς ό,τι αισθάνεσαι.