ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΑ ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΝΟΙΑΣ;

Μπορεί να έχουμε μια εικόνα για την επίδρασή τους στο περιβάλλον, πόσο όμως μπορούν τα μικροπλαστικά να επηρεάσουν την υγεία του ανθρώπου και ειδικά τον ανθρώπινο εγκέφαλο;

Πλέον, γνωρίζουμε καλά ότι η ανακύκλωση δεν είναι η λύση στο πρόβλημα των πλαστικών. Άλλωστε, όπως είχε ξεκαθαρίσει σε σχετική συζήτηση για την έρευνα «Στα χνάρια των πλαστικών σκουπιδιών της Ελλάδας» (Μάρτιος 2024) ο Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, «ο όγκος των σκουπιδιών που παράγουμε είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που μπορούν να διαχειριστούν οι μηχανισμοί. Όσο λέμε “εγώ ανακυκλώνω”, σίγουρα δεν λύνουμε το πρόβλημα. Μην σας πω ότι μερικές φορές βοηθάμε στο να διαιωνιστεί. Δεν πάμε να δαιμονοποιήσουμε την ανακύκλωση, αλλά ας μην ζούμε σε ένα ροζ συννεφάκι και νομίζουμε ότι επειδή υπάρχουν οι μπλε κάδοι, είμαστε ΟΚ. Δεν είμαστε ΟΚ».

Δυστυχώς, τα στοιχεία δείχνουν ότι το πλαστικό βρίσκεται πλέον παντού. Για παράδειγμα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη (Δεκέμβριος 2024) από ερευνητές του Portland State University, τα μικροσκοπικά σωματίδια που απορρίπτονται από ρούχα, συσκευασίες και άλλα πλαστικά προϊόντα συσσωρεύονται στα ψάρια που τρώνε οι άνθρωποι και υπογραμμίζουν την ανάγκη για τεχνολογίες και στρατηγικές μείωσης της συγκεκριμένης ρύπανσης.

Τι συμβαίνει, όμως, με τον ανθρώπινο οργανισμό; Τα πράγματα δεν είναι ευοίωνα. Τα μικροπλαστικά έχουν εισβάλει στο σώμα μας κι έχουν εντοπιστεί στο αίμα, το σπέρμα, το μητρικό γάλα, τον πλακούντα και τον μυελό των οστών. Τώρα, οι ερευνητές κάνουν λόγο για τυχόν σύνδεση ανάμεσα σε αυτά και την άνοια.

Ο ευάλωτος εγκέφαλος

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Medicine (Φεβρουάριος 2025) διαπίστωσε ότι τα επίπεδα μικροπλαστικών στον εγκέφαλο είναι υψηλότερα από ό,τι σε άλλα όργανα, όπως το συκώτι και τα νεφρά. Οι ερευνητές ανακάλυψαν, επίσης, ότι οι άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με άνοια έχουν έως και 10 φορές περισσότερα μικροπλαστικά στον εγκέφαλό τους σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν την πάθηση. Εντοπίστηκαν, μάλιστα, 12 διαφορετικά πολυμερή στα δείγματα του εγκεφαλικού ιστού, με το πολυαιθυλένιο (χρησιμοποιείται συνήθως σε συσκευασίες, σακούλες, μόνωση και σωλήνες νερού) να αποτελεί το πιο κοινό.

«Με με την ανησυχία ότι τα μικροπλαστικά συσσωρεύονται στον εγκέφαλο όσο περνάει ο καιρός και δεδομένου ότι το όργανο αυτό έχει περιορισμένους μηχανισμούς κάθαρσης, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα που απαιτούν περισσότερη έρευνα για την κατανόηση των πιθανών μακροπρόθεσμων επιπτώσεων», τονίζει ο Marcus Garcia, τοξικολόγος από το Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού και ένας από τους συγγραφείς της παραπάνω μελέτης. Συμπληρώνει, ωστόσο, ότι ενώ οι συγκεντρώσεις των μικροπλαστικών εμφανίζονται υψηλότερες στα δείγματα από τους συμμετέχοντες με άνοια, δεν προτείνουν επί του παρόντος ότι τα μικροπλαστικά προκαλούν άνοια. Είναι πιθανό η ασθένεια να επηρεάζει τη συσσώρευσή τους.

iStock

Πώς να προστατεύσουμε τον εγκέφαλό μας από τα μικροπλαστικά

• Μειώνοντας τη χρήση πλαστικών όταν είναι δυνατόν, χρησιμοποιώντας π.χ. επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία.
• Περιορίζοντας το πλαστικό μιας χρήσης.
• Αποφεύγοντας τη θέρμανση πλαστικών συσκευασιών τροφίμων.
• Επιλέγοντας με προσοχή την προέλευση των τροφών που καταναλώνουμε.
• Αποφεύγοντας τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα.
• Επιλέγοντας την κατανάλωση φιλτραρισμένου νερού βρύσης.
• Φορώντας ρούχα από φυσικές ίνες, όπως οργανικό βαμβάκι ή κάνναβη.
• Σκουπίζοντας τακτικά το σπίτι μας με ηλεκτρική σκούπα, καθώς τα μικροπλαστικά μπορούν να συσσωρευτούν στην οικιακή σκόνη.