ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ ΤΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΠΟΤΕ

Διότι, αν δεν κουβαλάς την Άνοιξη μέσα σου, πρέπει να μάθεις να την χτίζεις /  Από το χειρότερο σκοτάδι στο πιο λαμπερό φως / Μην την αφήσεις ποτέ να φύγει / Διότι, όσο πιο δυνατά μπαίνει αυτή, τόσο πιο εύκολα διώχνει τους χειμώνες από την καρδιά σου. – Οδυσσέας Ελύτης 

Αν θέλαμε να μιλήσουμε συμβολικά, θα λέγαμε πως –όχι τυχαία– η άνοιξη αυτή άργησε να έρθει. Θα λέγαμε πως τα τελευταία χρόνια ζούμε έναν δυστοπικό χειμώνα, που περιλαμβάνει μια πανδημία, πολλές ανισότητες, κοινωνικές, οικονομικές, φυλετικές και έμφυλες, μπόλικη βία συνοδεία ακραίων ψυχικών εκφάνσεων και, εσχάτως, έναν αδιανόητο πόλεμο. 

Ο χειμώνας πριν από την άνοιξη

Ο χειμώνας είναι η εποχή που η φύση μπαίνει σε λήθαργο. Που ορισμένα ζώα μπαίνουν σε χειμερία νάρκη. Που η γη «μαραίνεται». Είναι η εποχή που η κόρη της θεάς Δήμητρας, η Περσεφόνη, σύμφωνα με τη Μυθολογία, βρίσκεται στον Άδη, απλώνοντας ένα πέπλο θλίψης στη γη. 

Ο αρνητικός συμβολισμός που έχει στη συνείδησή μας ο χειμώνας οφείλεται στα δεινά που προκαλούν οι καιρικές συνθήκες στη γη, από την οποία εξαρτιόνταν ανέκαθεν οι γεωργικές κοινωνίες. Είναι όμως –και ρεαλιστικά μιλώντας– η εποχή που σημειώνονται οι περισσότεροι θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων. 

Χριστίνα Αβδίκου

Τον χειμώνα, η ένταση της ζωής καταλαγιάζει. Τον ανθρώπινο σώμα επιβραδύνει ορισμένες λειτουργίες του για να εξοικονομήσει ενέργεια. Τα κύτταρα αδρανοποιούν τον κύκλο της ανανέωσής τους, για να αντέξουν οι ιστοί του σώματος στις καιρικές κακουχίες. Ίσως αυτό δεν γίνεται αντιληπτό σε εμάς, είναι όμως εμφανές στο πρόσωπό μας περισσότερο από κάθε άλλο ιστό: η επιδερμίδα γίνεται θαμπή και ξηρή. 

Ο χειμώνας είναι αναπόφευκτος αλλά και απαραίτητος. Απαραίτητος για κάθε νέα αρχή. Την οποία σηματοδοτεί η άνοιξη. 

Η εαρινή ισημερία

Η άνοιξη είναι η γιορτή της αναγέννησης της φύσης, το σύμβολο της νίκης του φωτός επί των δυνάμεων του σκότους, η αρχή μιας νέας ζωής. Αυτό γιορτάζεται από τα βάθη των αιώνων σε όλους τους λαούς και τις θρησκείες. Η εαρινή ισημερία, που τοποθετείται επισήμως στην 21η Μαρτίου, είχε ανέκαθεν τεράστια σημασία. 

Χριστίνα Αβδίκου

Η μέρα που η Περσεφόνη επιστρέφει από τον Άδη στη μητέρα της, τη Δήμητρα, και σκορπά ήλιο και ζωντάνια στη γη είναι η Πρωτοχρονιά του Ζωροαστρισμού. Ας μην ξεχνάμε πως όλοι οι λαοί της εποχής εκείνης είχαν θεμελιώσει τη θρησκεία τους αλλά και τις συνήθειες τους στη λατρεία του θεού Ήλιου.

Ακόμη όμως και η δική μας Πρωτοχρονιά, που ακολουθεί τα Χριστούγεννα, τη δύναμη του ήλιου και της άνοιξης υμνεί, καθώς γιορτάζεται τις πρώτες μέρες που η ηλιοφάνεια αρχίζει να μεγαλώνει, έστω και μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Ή, ακόμη καλύτερα μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Τότε που χρειάζεται να γεννηθεί η ελπίδα. 

Η άνοιξη φωλιάζει στον χειμώνα

Και πόσο έχουμε ανάγκη αυτή την ελπίδα τούτες τις μέρες. Πόσο πολύ την περιμένουμε την άνοιξη! Την εποχή που το κακό νικιέται κατά κράτος. Την εποχή που το σκοτάδι και το κρύο δίνουν τη θέση τους στο φως και τα πρώτα λαμπερά απογεύματα. Γιατί, από κάθε σκοτάδι γεννιέται το όποιο φως. Υπάρχει μέσα του σαν μικρή σπίθα, όπως η πρώτη μέρα που η ηλιοφάνεια μεγαλώνει. 

Μέσα στον χειμώνα βρίσκεται η άνοιξη, όπως μέσα στον πόνο βρίσκεται η χαρά. Μέσα στην αρρώστια βρίσκεται η υγεία, όπως μέσα στον θάνατο βρίσκεται η ζωή. Για κάθε νέα ζωή χρειάζεται ένας μικρός θάνατος «όπως πρέπει να σπάσει το κουκούτσι του καρπού για να βγει η καρδιά του στο φως του ήλιου», λέει ο Λιβανέζος συγγραφέας Χαλίλ Γκιμπράν. Ή, όπως γράφει ο Γερμανός Έρμαν Έσσε: «Το πουλί αγωνίζεται για να βγει από το αβγό. Το αβγό είναι ο κόσμος του. Αυτός που θέλει να γεννηθεί, πρέπει πρώτα να καταστρέψει έναν κόσμο». 

Χριστίνα Αβδίκου

Η ανανέωση είναι ζωή

Όλα στη φύση μαρτυρούν αυτό το πάρε-δώσε ζωής και θανάτου. Η κυτταρική ανανέωση στους ιστούς του σώματός μας, αναγκαία για την επιβίωσή μας, προκύπτει από τον κυτταρικό θάνατο. Η ισορροπία ανάμεσα στα κύτταρα που πεθαίνουν για να γεννηθούν τα νέα είναι ζωτικής σημασίας. 

Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται. Και πρέπει να επαναλαμβάνεται. Γιατί, αν έχει μια δύναμη η ζωή απέναντι στον θάνατο, είναι όλες αυτές οι μικρές της νίκες. Όλες οι πιθανότητες που ανοίγονται κάθε φορά που κάποιος γεννιέται οπουδήποτε στη γη. Κάθε φορά που ένα παιδί γεννιέται, ακόμη και στο υπόγειο κάποιου καταφυγίου πολέμου. Κάθε φορά που η επιστήμη ανακαλύπτει ένα εμβόλιο. Κάθε φορά που η φωνή των αδικημένων υψώνεται δυνατή, επειδή έχει προηγηθεί μια τεράστια αδικία.

Καθετί που αρχίζει, εμπεριέχει μέσα του έναν αμέτρητο αριθμό πιθανοτήτων. Αυτό το άνοιγμα στο νέο, που είναι απροσδιόριστο και πολύ ελπιδοφόρο, αυτό σηματοδοτεί η άνοιξη. Και έχει σημασία που έρχεται κάθε χρόνο. Γιατί μας θυμίζει πως το κακό θα ηττηθεί ξανά και ξανά. Και πως ίσως έτσι, μαζεύοντας μικρές αλλά πολλές νίκες σε όλες τις σφαίρες της ύπαρξης, να μην είναι ο θάνατος εκείνος που επικρατεί αλλά η ζωή.