ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΡΑΤΕΙΝΕΙΣ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ; Ο ΕΦΕΤ ΑΠΑΝΤΑ

Πόσο κρατάνε οι κονσέρβες και γιατί το τυρί σε άλμη έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής; Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) απαντά σε καθημερινούς προβληματισμούς γύρω από τη σωστή συντήρηση των τροφίμων και τις ιδανικές συνθήκες που την ευνοούν.

«Για την επισήμανση της ημερομηνίας ενός προϊόντος τροφίμου, την ευθύνη έχει ο υπεύθυνος της επιχείρησης τροφίμων», λέει ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) για τις ετικέτες που βλέπουμε επάνω στα τρόφιμα, διευκρινίζοντας το εξής: «Για κάθε είδος τροφίμου υπάρχουν επιστημονικές μέθοδοι και κατάλληλος σχεδιασμός πειραμάτων, ώστε να μπορεί με σχετική βεβαιότητα να καθοριστεί η χρήση της ένδειξης “Ανάλωση έως” ή “Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από”, όπως επίσης και το χρονικό διάστημα διατήρησης του τροφίμου στην προβλεπόμενη προθήκη (ψυχόμενη ή μη)».

Υπάρχει, όμως, κάποιο περιθώριο ασφαλείας; Δηλαδή, είναι αυτές οι ημερομηνίες λίγο συντηρητικές προκειμένου να μας προστατέψουν; «Πράγματι», απαντά ο ΕΦΕΤ. «Όταν σχεδιάζονται τα πειράματα καθορισμού της ημερομηνίας ανάλωσης ή ελάχιστης διατηρησιμότητας ενός συγκεκριμένου προϊόντος τροφίμου, λαμβάνεται υπόψη η πιθανή “μη ορθή” συμπεριφορά του καταναλωτή, που σχετίζεται π.χ. με την μη ορθή τήρηση της ψυκτικής αλυσίδας όταν το τρόφιμο μένει εκτός ψύξης μέχρι να φτάσει από το σημείο πώλησης στο οικιακό ψυγείο. Έτσι, η τελική ένδειξη ημερομηνίας στην επισήμανση ενός συσκευασμένου τροφίμου μπαίνει με το δεδομένο μιας πιθανής “μη ορθής” χρήσης του για να προστατέψει τον καταναλωτή».

Από την πλευρά του καταναλωτή, λοιπόν, θέτουμε στον ΕΦΕΤ μια σειρά ερωτημάτων σχετικά με τη σωστή συντήρηση των τροφίμων και τις συνθήκες που την ευνοούν.

iStock

– Ποιες είναι κάποιες απλές οδηγίες προκειμένου να παρατείνουμε τη ζωή συσκευασμένων τροφίμων;

Αρχικά, είναι σημαντικό να διαβάζουμε την επισήμανση και να τηρούμε αυστηρά τις οδηγίες του παρασκευαστή σχετικά με την ορθή διατήρηση του συσκευασμένου τροφίμου. Πρέπει να μεταφέρουμε το συντομότερο δυνατό τα συσκευασμένα προϊόντα που προμηθευόμαστε από τα σημεία πώλησης στους κατάλληλους χώρους στην κουζίνα μας (ντουλάπια, ψυγείο, κατάψυξη) προσέχοντας να μη διαρραγούν ή χτυπηθούν οι συσκευασίες.

• Διατηρούμε τα μη ευαλλοίωτα (συνήθως ξηρά) τρόφιμα μέσα σε ντουλάπια μακριά από το ηλιακό φως και την υγρασία.
• Συντηρούμε τα προϊόντα τροφίμων προς ψύξη και κατάψυξη στις ενδεδειγμένες συνθήκες εντός συσκευών που έχουμε επαληθεύσει ότι λειτουργούν ορθά και είναι συντηρημένα με καθαρούς εσωτερικούς χώρους.
• Αφού ανοιχτούν, διατηρούμε τα προϊόντα τροφίμων μέσα σε στεγανούς περιέκτες κατάλληλους για επαφή με τρόφιμα.

– Ζυμαρικά, αλεύρι, ρύζι και άλλα ξηρά τρόφιμα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής εάν τα φυλάμε στο ψυγείο;

Τα μακαρόνια, το αλεύρι, το ρύζι και άλλα ξηρά τρόφιμα διατηρούνται χάρη στην ξηρότητα του περιβάλλοντος στο οποίο αποθηκεύονται. Η διατήρησή τους στο ψυγείο δεν συστήνεται, διότι υπάρχει η πιθανότητα να επηρεαστούν από την ύπαρξη άλλων διατηρούμενων τροφίμων που έχουν υψηλή υγρασία. Το καλύτερο, λοιπόν, είναι να τα διατηρούμε σε σκιερά και καθαρά ντουλάπια, έχοντας βεβαιωθεί ότι οι συσκευασίες τους δεν έχουν διαρραγεί.

– Εάν μία κονσέρβα είναι σε καλή κατάσταση, χωρίς χτυπήματα κ.λπ., ισχύει ότι μπορεί να διατηρηθεί για πολλά πολλά χρόνια;

Μια κονσέρβα τροφίμου έχει ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας την οποία πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη, αφού ο παρασκευαστής την ορίζει ώστε το τρόφιμο να είναι ασφαλές και ποιοτικό. Αν δεν έχει χτυπηθεί και έχει συντηρηθεί σωστά, μπορεί θεωρητικά να διατηρηθεί για αρκετούς μήνες. Δεν συστήνεται, όμως, να «ξεχνάμε» τρόφιμα μέσα στους χώρους διατήρησής τους, ακόμα κι αν αυτά μπορεί να είναι ασφαλή, καθώς μπορεί λόγω ενός απρόβλεπτου χειρισμού να προκληθεί δίχως να το αντιληφθούμε κάποιο αόρατο με το γυμνό μάτι άνοιγμα, το οποίο να επιτρέψει την επιμόλυνση του τροφίμου και την ανάπτυξη μικροοργανισμών.

iStock

– Υπάρχει ένας αστικός μύθος που θέλει κάποιους φαντάρους να έχουν «συναντήσει» κρέατα δεκαετιών σε βαθιά κατάψυξη. Θα μπορούσε να ισχύει κάτι τέτοιο και το κρέας να είναι ασφαλές προς κατανάλωση;

Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε την ύπαρξη αστικών μύθων, ελλείψει συγκεκριμένων στοιχείων. Και εδώ ισχύει ότι υπάρχει ημερομηνία ανάλωσης στο κατεψυγμένο κρέας, που καθορίζεται από τον παραγωγό.

– Ποια τρόφιμα είναι κατάλληλα για βρώση μετά την ημερομηνία λήξης τους, εάν τα μαγειρέψουμε αντί να τα φάμε ωμά;

Καλό είναι να αποφεύγουμε σταδιακά την έκφραση «ημερομηνία λήξης» και να εξοικειωνόμαστε με την «ημερομηνία ανάλωσης» και την «ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας».

iStock

– Ποια τυριά και ποια αλλαντικά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής;

Γενικά, τα αλλαντικά αέρος έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής από τα βραστά αλλαντικά όταν συντηρούνται εντός ψυγείου, ενώ τα κίτρινα σκληρά τυριά έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής από τα λευκά τυριά και τα τυριά τυρογάλακτος (π.χ. μηζύθρα).

– Το γιαούρτι ή κάποια τυριά σε μορφή κρέμας, όπως το κότατζ ή το κατίκι, έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής εάν αγοραστούν σε χύμα μορφή, από ένα συσκευασμένο και ανοιγμένο;

Αυτό θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες συντήρησης στο κατάστημα και από τη σύντομη μεταφορά από το σημείο πώλησης στο οικιακό ψυγείο, και τον τρόπο συντήρησης σε ψύξη του γιαουρτιού και των χύμα τυριών σε σωστή θερμοκρασία και εντός κατάλληλων για επαφή με τρόφιμα περιεκτών.

– Το γιαούρτι ή τα τυριά σε κρέμα μπορούν να καταψυχθούν και να καταναλωθούν αργότερα;

Ο παρασκευαστής δίνει οδηγίες συντήρησης του τροφίμου ώστε να μην αλλοιωθεί και υποβαθμιστεί ποιοτικά. Θεωρητικά, μπορούν να καταψυχθούν, όμως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους μπορούν να υποβαθμιστούν αισθητά από τη διαδικασία κατάψυξης και απόψυξης λόγω του σχηματισμού μεγάλων κρυστάλλων νερού στην οικιακή κατάψυξη.

– Σε κάποιες συσκευασίες, γιαουρτιού για παράδειγμα, αναγράφεται «όταν ανοιχτεί να καταναλωθεί σε X μέρες». Αυτή είναι μία αυστηρή οδηγία;

Αυτή η ένδειξη ισχύει όταν το ψυγείο όπου συντηρείται το γιαούρτι λειτουργεί σωστά, τηρώντας την προβλεπόμενη θερμοκρασία συντήρησης, και οι εσωτερικοί του χώροι είναι καθαροί, δίχως τυχόν διαρροές.

iStock

– Ένα γάλα που θα ανοιχθεί πολύ πριν την ημερομηνία λήξης, διατηρείται ανοιγμένο μέχρι την ημερομηνία λήξης;

Εάν το ψυγείο όπου διατηρείται λειτουργεί σωστά και είναι συντηρημένο, τότε το γάλα που έχει ανοιχθεί πριν την ημερομηνία ανάλωσης μπορεί να διατηρηθεί στη συντήρηση μέχρι την ημερομηνία ανάλωσης, εκτός αν ο παρασκευαστής ορίζει διαφορετικά, π.χ. «μετά το άνοιγμα να καταναλωθεί εντός Χ ημερών».

– Ποια η διαφορά ζωής της φέτας με άλμη και χωρίς;

Η διατήρηση της φέτας σε άλμη προστατεύει την επιφάνεια της φέτας από την ανάπτυξη ευρωτίασης [σ.σ. μιας μυκητιακής μόλυνσης που εμφανίζεται ως λευκή ή γκριζωπή επίστρωση στο τυρί] και διατηρεί την υγρασία του τροφίμου, οπότε προσφέρει περισσότερο χρόνο ζωής στο τρόφιμο εντός του ψυγείου από τη διατήρηση εκτός άλμης.