ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΛΟΥ: Η ΝΕΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΩΣΕΙ ΖΩΕΣ

Μπορεί οι γυναίκες να έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, όμως υποφέρουν από χειρότερη υγεία. Η Ιατρική Φύλου δημιουργήθηκε για να το αλλάξει αυτό.

Παρόλο που οι γυναίκες δείχνουν να ζουν περισσότερο από τους άνδρες, δεν ζουν απαραίτητα καλύτερα. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περνούν παραπάνω από το 25% της ζωής τους με επιβαρυμένη υγεία, κάτι που έχει επίπτωση όχι μόνο στις ίδιες αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία.

Στην ετήσια συνάντηση του World Economic Forum, που έλαβε χώρα στο Νταβός στις 20-24 Ιανουαρίου 2025, τη συζήτηση αυτή άνοιξε η Carolin Lerchenmüller, ερευνήτρια καρδιολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Χαϊδελβέργης και η πρώτη καθηγήτρια Ιατρικής Φύλου ανά τον κόσμο. Η Επένδυση στον Άνθρωπο ήταν ένα από τα βασικά θέματα που τέθηκαν επί τάπητος στο Forum και ο νέος αυτός τομέας στην ιατρική προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον, κάνοντας σαφές ότι είναι απαραίτητη τόσο η ενημέρωση του κοινού όσο και η επιμόρφωση των γιατρών προς αυτή την κατεύθυνση .

Τι είναι η Ιατρική Φύλου

Όπως εξήγησε η Lerchenmüller, η Ιατρική Φύλου μελετά πώς οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα επηρεάζουν την υγεία των ανθρώπων. Στόχος του τομέα αυτού είναι να βελτιωθεί η φροντίδα των ασθενών και τα αποτελέσματα αυτής στην υγεία τους, όπως επίσης να αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικές θεραπείες ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες κάθε ατόμου.

iStock

Το ενδιαφέρον των επιστημόνων για την ιατρική φύλου δεν ξεκίνησε τώρα. «Νομίζω πως αρκετά νωρίς, ήδη πριν από 40 περίπου χρόνια, η καρδιολόγος Marianne Legato ήταν η πρώτη που αναγνώρισε πολλές διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες αναφορικά με το πώς αντιμετωπίζονται ως προς τις ασθένειές τους. Για παράδειγμα, μελέτησε πολύ και έγραψε για τη στεφανιαία νόσο και για άλλες καρδιοπάθειες, που αποτελούν τις νούμερο ένα θανατηφόρες ασθένειες και για τα δύο φύλα στον δυτικό κόσμο. Ωστόσο, όταν εγώ μπήκα στην ιατρική σχολή στις αρχές του 2000 και συνέχισα εκεί για την επόμενη δεκαετία, κανείς δεν μου μίλησε για το ζήτημα αυτό», σημειώνει η Lerchenmüller.

Η γυναικολογική υγεία είναι ένας χρόνια υποχρηματοδοτούμενος τομέας. Συγκεκριμένα, μόλις 1% των πόρων δαπανάται σε ασθένειες που δεν συνδέονται με τον καρκίνο. Οι επενδύσεις με στόχο να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα θα μπορούσαν να βοηθήσουν συνολικά τις γυναίκες ανά τον κόσμο να γλιτώνουν κάθε χρόνο από 24 εκατομμύρια χρόνια κακής ποιότητας ζωής εξαιτίας αναπηριών που δεν προλαμβάνονται, και να ενισχύσουν την παγκόσμια οικονομία κατά 1 τρισεκατομμύριο ετησίως μέχρι το 2040.

iStock

Η Ιατρική αποτελεί ιστορικά μια ανδρική υπόθεση

Η Ιατρική Φύλου στοχεύει να διορθώσει ένα μεγάλο επιστημονικό σφάλμα: τεράστια κενά σε ιατρικά δεδομένα τα οποία δεν περιλαμβάνουν το γυναικείο φύλο. Όπως εξηγεί η Lerchenmüller, «ιστορικά η ιατρική είναι ένας ανδροκρατούμενος τομέας. Δεν το κρίνω, είναι φυσικό να μελετά κανείς πράγματα που τον ενδιαφέρουν προσωπικά και, όπως ξέρουμε, οι γυναίκες απείχαν από τις επιστήμες για χρόνια».

Όλη αυτή η υποεκπροσώπηση των γυναικών σε κλινικές δοκιμές δημιούργησε προβλήματα. Το ποσοστό των γυναικών που συμπεριλαμβάνονται σε κλινικές δοκιμές σε καμία περίπτωση δεν αντιπροσωπεύει το ποσοστό των γυναικών που εμφανίζει π.χ. καρδιοπάθειες. «Αυτό σημαίνει ότι συχνά καταλήγουμε με δεδομένα που δεν μπορούμε να αναλύσουμε στατιστικά έτσι, ώστε να βγάζουν νόημα», επισημαίνει η Lerchenmüller.

Οι γυναίκες υπολογίζεται πως αποτελούν μόλις το 22% των συμμετεχόντων στη φάση 1 των κλινικών δοκιμών, οπότε τα στοιχεία είναι ελλιπή αναφορικά με το πόσο διαφορετικά επηρεάζουν οι εκάστοτε θεραπείες τους άνδρες και τις γυναίκες.

Μπορεί να μοιάζει ότι η ιατρική φύλου επικεντρώνεται κυρίως στις γυναίκες, ωστόσο η Lerchenmüller πιστεύει πως όλοι έχουν να ωφεληθούν από αυτήν. «Αυτό που όλοι θέλουμε εντέλει είναι ποιοτική φροντίδα υγείας. Θέλουμε να είμαστε υγιείς και να γερνάμε καλά για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα».

iStock

Πώς διαφέρει η αντιμετώπιση της καρδιακής υγείας στους άνδρες και τις γυναίκες

Η καρδιολογία έχει πολλά παραδείγματα μεγάλης διαφοράς στα δεδομένα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από ανακοπή συγκριτικά με τους άνδρες, κάτι που αποδίδεται σε αυτές τις διαφορές. Γιατί; Η Lerchenmüller εξηγεί ότι μολονόνι ο ισχυρός πόνος στο αριστερό χέρι θεωρείται κοινό χαρακτηριστικό της ανακοπής, στις γυναίκες δεν ισχύει αυτό. «Αυτό είναι ένα σύμπτωμα που εμφανίζουν κυρίως οι άνδρες. Στις γυναίκες τα συμπτώματα είναι κατά κανόνα πιο ήπια και λιγότερο συγκεκριμένα, π.χ. εμφανίζουν περισσότερο ναυτία, ο πόνος μπορεί να εστιάζεται στο στομάχι, εμφανίζεται πόνος στην πλάτη ή τον αυχένα, το σαγόνι».

Η καθηγήτρια συνεχίζει λέγοντας πως μια γυναίκα με τα συμπτώματα αυτά μπορεί να μην καλέσει αμέσως ασθενοφόρο, γιατί ίσως τα υποτιμήσει, γνωρίζοντας μόνο τον πόνο στο αριστερό χέρι ως βέβαιο σύμπτωμα. «Αυτό σημαίνει ότι ίσως φτάσει στο νοσοκομείο όταν θα είναι αργά. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι και το νοσηλευτικό προσωπικό δεν θα αναγνωρίσει αμέσως τα συμπτώματά της, αν δεν περιλαμβάνουν πόνο στο χέρι. Άρα, μπορεί να καθυστερήσει να τα αναφέρει σε καρδιολόγο», περιγράφει. Όλη αυτή η αργοπορία μπορεί να αποβεί μοιραία.

Επιπλέον, συμβαίνει συχνά οι γυναίκες να υπόκεινται σε μεροληψία από το ιατρικό προσωπικό, η οποία να οδηγήσει σε εσφαλμένες διαγνώσεις και πρόωρο εξιτήριο.

Τέλος, λόγω των ανεπαρκών δεδομένων από τις κλινικές δοκιμές των διάφορων θεραπειών, μπορεί να μη λάβουν την ακριβή αγωγή που χρειάζονται.

Μέχρι η Ιατρική Φύλου να καθιερωθεί σε όλες τις ιατρικές σχολές ανά τον κόσμο, γίνεται σαφές ότι οι γυναίκες έχουν έναν παραπάνω λόγο να προσέχουν τα συμπτώματα και να φροντίζουν ακόμα πιο ενδελεχώς την υγεία τους.