ΓΙΑΤΙ ΖΗΛΕΥΕΙΣ ΠΑΝΤΑ ΤΙΣ ΠΡΩΗΝ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ ΣΟΥ;

Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από το «κόλλημα» με το ερωτικό παρελθόν του/της συντρόφου σου, τη λεγόμενη «αναδρομική ζήλια»; Πώς μπορείς να το διαχειριστείς;

Ας είμαστε ειλικρινείς: Πολλοί από εμάς (ίσως οι περισσότεροι) έχουμε κατά καιρούς... πρασινίσει από τη ζήλια μας, ιδίως στις ερωτικές μας σχέσεις. Πρόκειται για ένα φυσιολογικό συναίσθημα (αν θες, μπορείς να πάρεις μια ιδέα από την ταινία Inside Out 2), αρκεί να μην το παρακάνουμε, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του φαινομένου που ονομάζουμε «αναδρομική ζήλια».

Τι είναι η «αναδρομική ζήλια»; Πώς θα καταλάβεις ότι σε αφορά; Αν απαντήσεις «ναι» στις παρακάτω ερωτήσεις, τότε μάλλον έχεις πέσει στην παγίδα της και χρειάζεται να λάβεις τα μέτρα σου. Αν δεν το κάνεις και της επιτρέψεις να κλιμακωθεί, μπορεί να βλάψει τόσο την ψυχική υγεία, όσο και τη σχέση σου.

• Έχεις νιώσει ποτέ άβολα με το ερωτικό παρελθόν του/της συντρόφου σου;
• Ζηλεύεις συντρόφους που είχε στο παρελθόν;
• Συγκρίνεις τον εαυτό σου με πρώην συντρόφους που είχε και νιώθεις ανασφάλεια;

«Μερικές φορές, οι άνθρωποι που βιώνουν “αναδρομική ζήλια” μπορεί να ανησυχούν ότι ο/η σύντροφός τους θα επιστρέψει σε προηγούμενη σχέση, ή ότι ένα πρόσωπο από το παρελθόν θα επανεμφανιστεί και θα επηρεάσει την τρέχουσα σχέση, ίσως ακόμη και θα την καταστρέψει», λέει η ψυχολόγος Chivonna Childs.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της «αναδρομικής ζήλιας»;

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Sabrina Romanoff, μπορεί να πιάνεις τον εαυτό σου να ασχολείται επανειλημμένως με το παρελθόν του/της συντρόφου σου και να νιώθεις ζήλια για άτομα που προηγήθηκαν. Μπορεί επίσης να σε ζώνουν οι αμφιβολίες και να θες να ελέγχεις τον άλλο, να μην πιστεύεις όσα σου λέει και να θες να διαβάζεις τα μηνύματά του/της.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης κατάστασης είναι η σύγκριση με άτομα με τα οποία είχε σχέση παλαιότερα. Τέλος, μπορεί λόγω έλλειψης πληροφοριών να εξιδανικεύεις προηγούμενες σχέσεις.

Από πού μπορεί να πηγάζει;

Κατ’ αρχάς, από την ανασφάλεια. Μπορεί π.χ. να αισθάνεσαι ότι απειλείται η σχέση σου ή να μην ασφαλής με τον/τη σύντροφό σου. Αυτό μπορεί να πηγάζει από δικά σου εσωτερικά θέματα ή από κάποιο εξωτερικό γεγονός, όπως ότι νιώθεις τον άλλο να απομακρύνεται.

Η «αναδρομική ζήλια» μπορεί επίσης να πυροδοτείται όταν η φαντασίωση που έχεις δημιουργήσει για μια προηγούμενη σχέση του/της συντρόφου σου φαίνεται καλύτερη από τη δική σας . Για παράδειγμα, αν δεν περνάτε αρκετό ποιοτικό χρόνο μαζί, μπορεί να εστιάσεις στο πώς ήταν με πρώην.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Αν ο/η σύντροφός σου εξακολουθεί να έχει επαφές με πρώην, είναι πιθανό να αναρωτιέσαι για τη φύση της τωρινής τους σχέσης και να περνούν από το μυαλό σου διάφορα πιθανά σενάρια.

Φυσικά, αν έχεις… καεί στο παρελθόν, τώρα φυσάς και το γιαούρτι. Με άλλα λόγια, μπορεί να ζηλεύεις πιο εύκολα τώρα, εξαιτίας της αρνητικής αυτής εμπειρίας.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η αίσθηση ότι δεν είσαι αρκετά καλός/η και το ενδεχόμενο να έχεις αγχώδη τύπο προσκόλλησης και φόβο εγκατάλειψης μπορεί να συνεισφέρουν στην εκδήλωσή της αναδρομικής ζήλιας.

Κατά την Childs, έχει συχνά τις ρίζες της στο άγχος. «Αν πάντα ανησυχείς ότι ο/η σύντροφός σου θα επιστρέψει σε πρώην, αυτό προκαλεί διαρκές άγχος, που γεννά ανασφάλεια και σε βάζει στον δρόμο προς την κατάθλιψη». Άλλες υποκείμενες καταστάσεις ψυχικής υγείας που συνήθως συνδέονται περιλαμβάνουν τη διπολική διαταραχή, την κατάθλιψη, τις διαταραχές προσωπικότητας και την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αναφέρει η Cleveland Clinic.

Η ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΡΗΣΙΜΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ «ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗΣ ΖΗΛΙΑΣ», ΚΑΘΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΕ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙΣ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΕΣΑΙ.

Πώς να διαχειριστείς την «αναδρομική ζήλια»

• Αν νιώθεις ζήλια, είναι σημαντικό να αντισταθείς σε προβληματικές συμπεριφορές, όπως το να ψαχουλέψεις τα ξένα πράγματα, και να ασχοληθείς με κάτι άλλο μέχρι να περάσει η παρόρμηση.
• Η ζήλια συχνά έχει τις ρίζες της σε δικές σου ανησυχίες και ανασφάλειες. Προσπάθησε να εστιάσεις στον εαυτό σου και να δουλέψεις το κομμάτι της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης. Μην ξεχνάς ότι υπάρχει λόγος που ο/η σύντροφός σου επιλέγει να είναι μαζί σου.
• Αντί να κολλάς στις προηγούμενες σχέσεις του άλλου, δώσε προσοχή στη δική σας σχέση. Περάστε μαζί ποιοτικό χρόνο, δημιουργήστε νέες αναμνήσεις, μοιραστείτε θετικές εμπειρίες, δουλέψτε πάνω στην εμπιστοσύνη, τη σύνδεση και την οικειότητα μεταξύ σας.
• Αν ο/η σύντροφός σου σού δίνει λόγους να αισθάνεσαι ανασφαλής για τη σχέση σας, επικοινώνησε το πώς νιώθεις και μην ντραπείς να ζητήσεις αλλαγές.
• Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην περίπτωση της «αναδρομικής ζήλιας», υποστηρίζει η Childs, καθώς μπορεί να σε βοηθήσει να αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι και συμπεριφέρεσαι.