ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΒΡΗΚΑΝ ΓΙΑΤΙ ΚΟΚΚΙΝΙΖΕΙΣ

Γιατί κοκκινίζουμε όταν νιώθουμε αμηχανία; Νέα έρευνα εξέτασε αν το φαινόμενο είναι μια αυθόρμητη συναισθηματική απόκριση ή αποτέλεσμα γνωστικής επεξεργασίας.

Υπάρχουν άνθρωποι που, και να θέλουν, είναι φύσει αδύνατο να κρύψουν ότι είναι αγχωμένοι, φοβισμένοι ή θυμωμένοι, ότι αισθάνονται ντροπή ή αμηχανία, ότι νιώθουν έλξη για το άτομο που έχουν απέναντί τους. Τι τους προδίδει; Ότι κοκκινίζουν τα μάγουλά τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, η περιοχή παίρνει μια ελαφριά απόχρωση. Σε άλλες γίνεται κατακόκκινη. Πώς όμως συντελείται η διαδικασία, δίνοντας ένα αποτέλεσμα που δεν μπορεί ποτέ να είναι ψεύτικο;

Ερευνητές από το University of Amsterdam κατέφυγαν στο karaoke για να προκαλέσουν το κοκκίνισμα και να μελετήσουν την αιτία αυτού του φαινομένου, που συνδέεται άρρηκτα με την ψυχολογία μας.

Ζήτησαν από μια ομάδα γυναικών ηλικίας από 16 έως 20 ετών (τότε που, όπως εξήγησαν, «υπάρχει αυξημένη ευαισθησία στην κοινωνική αξιολόγηση και αυτογνωσία»), με ποικίλο κοινωνικό άγχος, να τραγουδήσουν μπροστά σε μια κάμερα. Μετά, τις έβαλαν να παρακολουθήσουν την εμφάνισή τους και να τη συγκρίνουν με άλλη.

Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο Proceedings of the Royal Society B, δείχνουν ότι το κοκκίνισμα ήταν πιο έντονο όταν οι συμμετέχουσες έβλεπαν τον εαυτό τους να τραγουδάει παρά όταν τις έβλεπαν οι άλλοι.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η Milica Nikolić, αναπτυξιακή ψυχολόγος από το Ινστιτούτο Παιδικής Ανάπτυξης και Εκπαίδευσης του πανεπιστημίου, και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, είχε ήδη μελετήσει το κοκκίνισμα ως φυσική αντίδραση των συναισθημάτων των μικρών παιδιών σε κοινωνικά περιβάλλοντα. Για τη συνέχεια ήθελε να μάθει τι ακριβώς προκαλεί αυτή την αντίδραση. «Οφείλεται στη σκέψη για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς, ή πρόκειται περισσότερο για μια αυτόματη και αυθόρμητη αντίδραση στην κοινωνική έκθεση;»

Τελικά, γιατί κοκκινίζουμε;

Οι συμμετέχουσες εκτέλεσαν και ηχογράφησαν τέσσερις διασκευές τραγουδιών, οι οποίες επιλέχθηκαν λόγω του συντελεστή δυσκολίας που είχαν, με στόχο να μεγιστοποιηθεί η αμηχανία και άρα να εμφανιστεί το κοκκίνισμα. Για παράδειγμα, ένα τραγούδι ήταν το “Let It Go”, του Frozen, και ένα άλλο το “All I Want For Christmas Is You”, της Mariah Carey.

Εν συνεχεία, παρακολούθησαν σε βίντεο τον εαυτό τους να τραγουδάει και μετά μια άλλη γυναίκα να ερμηνεύει τα ίδια τραγούδια, η οποία νόμιζαν ότι επίσης συμμετείχε στη μελέτη, ενώ ουσιαστικά ήταν επαγγελματίας τραγουδίστρια.

Όσο έβλεπαν τα βίντεο, οι επιστήμονες παρακολουθούσαν μέσω Λειτουργικής Απεικόνισης Μαγνητικού Συντονισμού (fMRI) τις αιμοδυναμικές αντιδράσεις που σχετίζονται με τη νευρωνική δραστηριότητα στον εγκέφαλο και στον Νωτιαίο Μυελό τους. Συνεχώς μετριόταν και η θερμοκρασία στο αριστερό τους μάγουλο, ώστε να εκτιμηθεί το κοκκίνισμα.

Οι ειδικοί διατύπωσαν δύο υποθέσεις εργασίας:

• Ότι το κοκκίνισμα προκαλείται όταν σκεφτόμαστε τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς, κάτι που θα ενεργοποιούσε τις σχετικές εγκεφαλικές περιοχές, ή
• Ότι το κοκκίνισμα προκαλείται από πιο βασικές διαδικασίες, όπως η συναισθηματική διέγερση και η προσοχή στην κοινωνική κατάσταση.

Προς έκπληξή τους, οι περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην αντίληψη των άλλων για εμάς δεν ενεργοποιήθηκαν. Αντίθετα, διαπιστώθηκε το εξής: όταν οι συμμετέχουσες κοκκίνιζαν βλέποντας τον εαυτό τους στο βίντεο, υπήρχε δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονταν με τα συναισθήματα.

Αυτό σημαίνει ότι το κοκκίνισμα είναι μια αυθόρμητη συναισθηματική απόκριση που προέρχεται από την κοινωνική έκθεση και δεν απαιτεί γνωστική επεξεργασία.