7 ΟΡΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ ΝΑ ΒΑΛΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ

Τελειώνει ο πρώτος μήνας του χρόνου και τα new year’s resolutions δεν πάνε όπως θα ήθελες; Ήρθε η ώρα να εστιάσεις στα όρια που βάζεις τελικά στον εαυτό σου και στο περιβάλλον σου.

Όσο σημαντικό είναι να θέτεις προσωπικούς στόχους για να βελτιώσεις διάφορες πτυχές της ζωής σου, άλλο τόσο είναι να βάλεις όρια στον εαυτό σου και στο κοινωνικό σου περιβάλλον, προκειμένου να προστατέψεις την ψυχική –και ενίοτε τη σωματική– σου υγεία. Αυτό σημαίνει να είσαι ξεκάθαρος με τις ανάγκες σου και να μην τις αφήνεις στο περιθώριο εξαιτίας «των περιστάσεων».

Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει να «ελέγξεις» τον άλλο, αλλά να αφουγκραστείς τον εαυτό σου και τα «θέλω» σου, και να προσπαθήσεις να κινηθείς με βάση αυτά. Μπορεί να είναι μια δύσκολη και ψυχοφθόρα διαδικασία να βάλεις μπροστά τις πραγματικές σου ανάγκες (άλλο τόσο είναι να καταφέρεις να τις αναγνωρίσεις πρώτα), όμως μακροπρόθεσμα θα ωφεληθούν τελικά και οι ίδιες οι σχέσεις που χτίζεις.

Έμπειροι ψυχοθεραπευτές μίλησαν στο περιοδικό Time για τα όρια που επέλεξαν οι ίδιοι να θέσουν στη ζωή τους με τη νέα χρονιά. Ίσως σε εμπνεύσουν να υιοθετήσεις κι εσύ κάποια από αυτά στη δική σου καθημερινότητα.

1. Αντιμετώπισε την αύξηση του φόρτου εργασίας

Η Juliane Taylor Shore μίλησε για την αγάπη της για τη δουλειά, που όμως στέκεται εμπόδιο στη σχέση της με την κόρη της. Οι πολλές ώρες εργασίας δεν της αφήνουν περιθώριο να περάσει χρόνο με τους δικούς της ανθρώπους. Αποφάσισε, λοιπόν, να πει μερικά «όχι» στη δουλειά και στις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει, με σκοπό να απελευθερώσει χρόνο από το πρόγραμμά της. «Η ελπίδα μου είναι ότι είμαι λίγο πιο ξεκούραστη και λίγο πιο ισορροπημένη στην εργασία και τη ζωή», λέει.

Σου θυμίζει κάτι; Προσπάθησε να δημιουργήσεις ένα απόθεμα ασφάλειας πριν από την αυτόματη αποδοχή, καθώς αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να ξεπεράσεις τις τάσεις ικανοποίησης των ανθρώπων (people pleasing) και να αρχίσεις να αποκαθιστάς την απαραίτητη ισορροπία στη ζωή σου. Κάνε σκόπιμα μια παύση πριν συμφωνήσεις σε οτιδήποτε προσθέτει περισσότερη δουλειά στο πρόγραμμα σου, θέτοντας τα όρια εκ των προτέρων.

2. Βρες τις πηγές από τις οποίες θα ενημερώνεσαι εις βάθος και δεν θα σου προκαλούν σύγχυση

Ο Alex Oliver-Gans αναγνωρίζει ότι η συνεχής ανανέωση των πρωτοσέλιδων τον επιβαρύνει. Κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας, τον κάνει λιγότερο συναισθηματικά διαθέσιμο στους πελάτες του και του προκαλεί υπερβολικό άγχος. Αν δεν σου αρέσει ούτε εσένα η σχεδόν ψυχαναγκαστική συνήθεια αναζήτησης ειδήσεων, ακολούθησε αυτό που κάνει εκείνος: Περιόρισε τις φορές που κοιτάς τις ειδήσεις στις δύο την ημέρα. Αν αυτό εξακολουθεί να σου φαίνεται υπερβολικό, ο ίδιος προτείνει να εγγραφείς σε ένα εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο (newsletter) που συνοψίζει τα πιο πρόσφατα γεγονότα.

Είναι αλήθεια ότι σήμερα η ενημέρωση τόσο για εγχώρια όσο και για διεθνή θέματα μπορεί να καταστεί χαοτική εξαιτίας του όγκου πληροφορίας που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Καλό θα ήταν να μην αφήσεις το άγχος και όλα τα αρνητικά συναισθήματα να σε κατακλύζουν απομακρύνοντάς σε από την επικαιρότητα. Σημασία έχει να βάλεις ένα όριο στην πληροφορία που δέχεσαι, όχι στο γεγονός ότι ενημερώνεσαι, αλλά από ποιες πηγές το κάνεις. Αντί να παίρνεις διάσπαρτες και επιφανειακές πληροφορίες από πολλές και συχνά τυχαίες πηγές, προσπάθησε να βρεις 2-5 αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης που μπορούν να σου προσφέρουν μια πολύπλευρη αποτύπωση της πραγματικότητας. Αφιέρωσε λίγο χρόνο να διαβάσεις για την επικαιρότητα και να σχηματίσεις κριτικά μια εικόνα, καθώς συχνά η περιπλάνηση από τη μια πηγή στην άλλη χωρίς να παίρνουμε ουσιαστικές και ολοκληρωμένες πληροφορίες είναι που μας οδηγεί στη σύγχυση και την αδράνεια.

3. Μην παραμελείς τον χρόνο εκτός οθόνης

Άλλο ένα όριο που υιοθέτησε ο Alex Oliver-Gans, ψυχοθεραπευτής με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, αφορούσε τη σχέση του με το smartphone. Λειτουργούσε με την υπόθεση ότι οι άλλοι άνθρωποι περιμένουν από τον ίδιο να είναι διαθέσιμος 24 ώρες το 24ώρο. «Τι θα γίνει αν κάποιος τηλεφωνήσει στη μέση της νύχτας, ή αν υπάρχει κάτι επείγον;» λέει. «Αλλά δεν μπορώ επίσης να θυμηθώ κάποια στιγμή που να συνέβη κάτι τέτοιο». Αν σου ακούγεται οικείο, ίσως ήρθε η ώρα να επανεκτιμήσεις αυτή την αντίληψη. Ίσως διαπιστώσεις ότι αν κρατήσεις το τηλέφωνο σου σε άλλο δωμάτιο κατά τη διάρκεια της νύχτας –αφού ενημερώσεις τους δικούς σου ανθρώπους για το νέο σου όριο– θα κοιμάσαι καλύτερα και θα αισθάνεσαι πιο ανανεωμένος το πρωί.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Αν δεν είναι εφικτό να μείνει το κινητό εκτός της κρεβατοκάμαρας, θα μπορούσες να υιοθετήσεις κάποια άλλη ώρα της ημέρας χωρίς ίντερνετ, ή να αποκλείσεις την τεχνολογία μια μέρα μέσα στο Σαββατοκύριακο. Καλό θα ήταν να αφιερώσεις λίγο παραπάνω χρόνο στον εαυτό σου, σε δραστηριότητες που δεν απαιτούν οθόνες. Σκέψου τα όρια ως αυτοφροντίδα και αυτοσυγκέντρωση.

4. Αντικατάστησε την βιντεοκλήση και τα μηνύματα με τη φυσική επικοινωνία

Η Kathleen Smith συνιστά να αναζητάμε ευκαιρίες που βασίζονται στην κοινότητα και δίνουν προτεραιότητα στο να συναντιόμαστε προσωπικά. «Όλες αυτές οι παράλληλες συζητήσεις που γίνονται όταν συναντιέσαι με ανθρώπους είναι πραγματικά ωφέλιμες για την ψυχική υγεία», λέει. Η ίδια περνάει πολλές ώρες online στο Zoom (εφαρμογή-υπηρεσία τηλεδιάσκεψης), τόσο για τη δουλειά όσο και για να επικοινωνήσει με φίλους και συγγενείς από απόσταση. «Έπρεπε να σκεφτώ πόσο από τη ζωή μου θέλω να περνάω σε αυτό το μέσο», λέει η ίδια.

Ένα όριο, λοιπόν, που υιοθέτησε το 2025 είναι να γίνει πιο προσεκτική με το πόσο χρόνο της εβδομάδας αφιερώνει στο Zoom. Αν η επικοινωνία με κάποιον μπορεί να πραγματοποιηθεί διά ζώσης, είναι προτιμότερο τόσο για την ίδια τη διαδικασία της επικοινωνίας όσο και για την προσωπική σου ευεξία.

5. Σταμάτα να απολογείσαι συνέχεια

Η ψυχοθεραπεύτρια Lauren Farina αναφέρει ότι αποδυναμώνουμε τον εαυτό μας και τον βάζουμε σε υποδεέστερη θέση όταν ζητάμε συγγνώμη για κάτι που δεν είναι καν δικό μας λάθος ή δική μας ευθύνη. Η ίδια αποφάσισε για το νέο έτος να βάλει ένα όριο, ζητώντας συγγνώμη μόνο όταν το εννοεί πραγματικά. Αν αναγνωρίζεις ότι μπορείς να επωφεληθείς από το να βάλεις το ίδιο όριο, προτείνει να κάνεις πάντα μια παύση πριν αντιδράσεις σε ανάλογη περίπτωση, για να μπορέσεις να δομήσεις πιο συνειδητά τον λόγο σου.

Μια άλλη στρατηγική που προτείνει είναι να αντιστρέψεις την απολογία με ευγνωμοσύνη. Αντί να πεις «συγγνώμη που σας ενοχλώ», προτείνει να πεις «ευχαριστώ πολύ που αφιέρωσες τον χρόνο σου».

6. Δημιούργησε νέα σχέση με το «ναι» και το «όχι»

Άλλο ένα από τα όρια που υιοθέτησε η Farina το νέο έτος είναι να μην λέει «ναι» όταν πραγματικά εννοεί «όχι». «Οι αξίες μου περιλαμβάνουν τη σύνδεση και την αυθεντικότητα, οπότε το να λέω ναι από αίσθηση καθήκοντος είναι αντίθετο με αυτές τις αξίες», λέει. «Δεσμεύομαι πραγματικά –και ενθαρρύνω και άλλους να δεσμευτούν– να είναι πιο προσεκτικοί και συνειδητοί σε ό,τι αναλαμβάνουν».

Προτείνει να μείνεις συντονισμένος με τον εαυτό σου και τις επιθυμίες σου και να λες «ναι» εκεί που το εννοείς. Αυτό θα ενισχύσει την ποιότητα ζωής σου, καθώς επισημαίνει ότι στόχος της είναι να απελευθερώσει χρόνο και ενέργεια για άλλες δραστηριότητες ή και για τον εαυτό της.

7. Διαχειρίσου τα άτομα που σου ρουφάνε την ενέργεια

Η Sarah Rafik Botrus, θεραπεύτρια στην Καλιφόρνια, έχει κάνει απογραφή των ανθρώπων που την αφήνουν να νιώθει συναισθηματικά, πνευματικά ή και σωματικά εξαντλημένη. «Είναι διαρκώς αρνητικοί, υπερβολικά απαιτητικοί, δημιουργούν περιττό δράμα, ξεσπούν και αδειάζουν συναισθηματικά πάνω σου, και δυσκολεύονται να ανταποδώσουν στις σχέσεις», αναφέρει.

Ίσως έχεις κι εσύ κάποιους ενεργειακούς βρικόλακες γύρω σου. Η Botrus προτείνει να σκεφτείς πόσο χρόνο αντέχεις κοντά σε αυτά τα άτομα: Δύο ώρες; Δέκα λεπτά; Στη συνέχεια, θέσε ένα όριο περνώντας μόνο αυτό το χρονικό διάστημα μαζί τους. Μπορείς να τους πεις ότι πρέπει να φύγεις γιατί έχεις κάποιο ραντεβού ή κάποια υποχρέωση.

Με τον καιρό, προβλέπει η ίδια, οι εξαντλητικές σχέσεις θα γίνουν πιο θετικές, επειδή δεν τους επιτρέπεις να απορροφούν πολύ από τον χρόνο και την ενέργειά σου.