ΠΩΣ ΘΑ ΠΕΙΣΕΙΣ ΚΑΠΟΙΟΝ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται ψυχοθεραπεία, μα διστάζουν σθεναρά. Πώς θα τους παρακινήσεις αν νοιάζεσαι πραγματικά γι’ αυτούς;

Αν έχεις κάνει ψυχοθεραπεία, μάλλον κανείς δεν σε πήρε από το χέρι να σε οδηγήσει εκεί την πρώτη φορά, αλλά σε ώθησε η εσωτερική σου ανάγκη να νιώσεις καλύτερα. Θα συμφωνείς, λοιπόν, πως για να μπει κανείς σε αυτή τη διαδικασία θα πρέπει καταρχάς να το αποφασίσει και να το θέλει ο ίδιος.

Την ίδια ώρα ξέρεις ότι, παρόλο που έχουν γίνει άλματα για να ξεπεραστεί αυτό το στερεότυπο, το να αποδεχτεί κανείς ότι δεν είναι τόσο καλά ώστε να χρειάζεται ψυχολόγο δεν είναι πάντα εύκολο –ειδικά για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και, σύμφωνα με έρευνες, ακόμα περισσότερο για τους άνδρες. Πολλοί από αυτούς διακατέχονται όχι μόνο από το «ταμπού του ψυχολόγου», αλλά και από τρομερή δυσκολία να ανοίξουν την καρδιά τους σε κάποιον φαινομενικά άγνωστο και να μιλήσουν ανοιχτά για ό,τι τους δυσκολεύει συναισθηματικά.

Έτσι, είναι πιθανό ένας άνθρωπος να καταλαβαίνει ότι έχει ανάγκη από ψυχοθεραπεία, αλλά να διστάζει να την αναζητήσει, αφήνοντας τον χρόνο της πολύτιμης, μοναδικής ζωής του να περνά και τα προβλήματα να διογκώνονται. Αν μιλάμε για τον «δικό» σου άνθρωπο, ραγίζει η καρδιά σου να τον βλέπεις να υποφέρει, ενώ ξέρεις ότι εκεί έξω υπάρχει βοήθεια που αργά ή γρήγορα θα μπορούσε να φέρει ξανά τη χαρά στη ζωή του.

Μπορείς να πείσεις κάποιον να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεύτρια Gail Saltz, κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πρεσβυτεριανό Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης και το Ιατρικό Κολλέγιο Weill-Cornell, υποστηρίζει πως μπορείς, αν παρουσιάσεις στον άνθρωπο αυτό γιατί έχει νόημα να το κάνει.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Προσπάθησε να καταλάβεις τι τον εμποδίζει

Το κίνητρο καθενός για να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία είναι προσωπικό, αλλά το ίδιο ισχύει και για να μην ξεκινήσει. Χρειάζεται, λοιπόν, κατανόηση στην άρνηση κάποιου, και πρόθεση να διερευνηθεί από πού πηγάζει αυτή:

• Μπορεί το άτομο να αντιλαμβάνεται την ψυχοθεραπεία ως ένα σημάδι προσωπικής αποτυχίας. Πολλοί πιστεύουν ότι μόνο οι «αδύναμοι» τρέχουν στους ψυχολόγους ή αυτοί που αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα με τη ζωή τους.
• Μπορεί να κρίνει πως αδυνατεί να ανταποκριθεί οικονομικά στις συνεδρίες. Αυτό δεν είναι παράλογο, ωστόσο πρόκειται για ένα budget που ίσως μπορεί να «κόψει» από κάπου αλλού. Επιπλέον, υπάρχουν δημόσιες δομές στις οποίες μπορεί κανείς να απευθυνθεί, όπως αναφέρει στο OW ο ψυχίατρος Σάββας Σαββόπουλος.
• Μπορεί να φοβάται πώς ένας άγνωστος θα τον κρίνει ή ίσως τον απογοητεύσει. Η ανησυχία αυτή, όπως λέει η Saltz, προκύπτει από την πεποίθηση πως όσο περισσότερα γνωρίζει κάποιος για εσένα τόσο μεγαλύτερη ισχύ μπορεί να έχει πάνω σου, ή από κάποια παλαιότερη κακή εμπειρία με ψυχοθεραπευτή. «Πράγματι, υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που δεν βοηθούν όπως υπάρχουν και κακοί γιατροί και κακοί επαγγελματίες σε κάθε χώρο. Γι’ αυτό έχει σημασία να βρει κανείς ειδικό που του ταιριάζει».

Πρότεινέ το τη σωστή στιγμή

Η στιγμή που θα επιλέξεις να ανοίξεις τη συζήτηση της ψυχοθεραπείας μπορεί να καθορίσει την απόφαση του άλλου. Το ίδιο και ο τρόπος με τον οποίο θα την ανοίξεις, ώστε να μην πάρει αμυντική στάση.

Όπως συμβουλεύει η Saltz:

• Χρειάζεται να επιλέξεις μια στιγμή που ο άλλος είναι ήρεμος και ευδιάθετος, ώστε να έχει πρόθεση να σε ακούσει.
• Τα λόγια σου πρέπει να ξεκινούν με όσα εσύ θέλεις να πεις ή νιώθεις, όχι με όσα κάνει ή δεν κάνει ο άλλος. Για παράδειγμα, θα βοηθήσει να πεις «Βλέπω ότι δεν είσαι καλά εδώ και αρκετό καιρό και ανησυχώ. Νιώθω ότι θα σε βοηθούσε αν…» αντί να πεις «Είσαι σε μαύρα χάλια! Όλο κλαις και δεν έχει όρεξη για τίποτα!».

Επανάλαβε πόσο σύνηθες είναι οι άνθρωποι να ζητούν βοήθεια

Δεν θα λέγαμε ποτέ σε έναν άνθρωπο με προβλήματα στην καρδιά ή με διαβήτη ότι πρέπει να «δυναμώσει» και να βρει κουράγιο να το ξεπεράσει, σωστά; Έχει σημασία να καταλάβουμε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα ακόμα όργανο. Ο τρόπος που νιώθουμε είναι παράγωγο των συνδέσεων που έχουν γίνει εκεί και των νευροδιαβιβάσεων που λαμβάνουν χώρα αδιάκοπα. Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι μπορούμε απλά να αποφασίσουμε πώς θέλουμε να νιώθουμε και αυτό να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη.

Η Dr. Saltz εξηγεί ότι ο τρόπος που νιώθουμε έχει να κάνει με τη νευροχημεία του εγκεφάλου μας, η οποία μπορεί μεν να αλλάξει με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις, και ειδικά σε άτομα με κατάθλιψη, η θεραπευτική συζήτηση μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική. «Επαναλαμβάνοντας τον τρόπο που μιλάμε και που κατανοούμε μια κατάσταση, καταφέρνουμε να αλλάξουμε τη νευροχημεία του εγκεφάλου μας. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει η ψυχοθεραπεία».

Αυτό είναι ένα αδιαμφησβήτητο επιστημονικό δεδομένο, όμως υπάρχει και η πολύ πειστική βιωματική αλήθεια: ο τεράστιος αριθμός των ανθρώπων γύρω μας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ή πραγματικά προβλήματα με την ψυχική τους υγεία. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είχαν όλοι άσχημα παιδικά χρόνια. Μπορεί να εμφάνισαν άγχος και διαταραχές εξαιτίας άλλων καταστάσεων σε μεγαλύτερη ηλικία. Απλά συμβαίνει και μάλιστα πάρα πολύ συχνά.

Βοήθησε τον άνθρωπό σου να βρει τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή

Το να καταφέρεις να πείσεις τον άνθρωπό σου να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία είναι η μισή μάχη. Η άλλη μισή είναι να τον βοηθήσεις να το κάνει πράξη. «Δεν είναι εύκολο να βρεις τον θεραπευτή που θα πραγματικά θα βοηθήσει εσένα», λέει η Saltz και σημειώνει ότι ειδικά για ένα άτομο με κατάθλιψη η προσπάθεια της αναζήτησης φαντάζει βουνό. «Ένα άτομο σε κατάθλιψη συχνά δεν έχει τη δύναμη να κάνει ένα μπάνιο, όχι να ψάξει για ψυχοθεραπευτή».

Συνεπώς, ίσως χρειαστεί να κάνεις εσύ την αναζήτηση για λογαριασμό του, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια όπως η απόσταση, το κόστος, η διαθεσιμότητα. Μπορείς ακόμα και να κάνεις εσύ την πρώτη επικοινωνία με ψυχοθεραπευτή, να περιγράψεις την κατάσταση και να κλείσεις το πρώτο ραντεβού.

Αξίζει να κάνεις αυτή την προσπάθεια για τον σημαντικό άνθρωπο της ζωής σου, ενώ έχει νόημα να στέκεσαι στο πλευρό του και καθ’ όλη τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας, βοηθώντας τον να καταλάβει αν ο θεραπευτής του ταιριάζει, αλλά και κατά πόσο τον βοηθά να κάνει βήματα μπροστά. Αργά ή γρήγορα, ο άνθρωπός σου θα συνειδητοποιήσει και ότι δεν είναι μόνος, αλλά και πως όταν τα πράγματα στη ζωή μας δεν εξελίσσονται όπως θα θέλαμε, υπάρχουν ειδικοί και εργαλεία που μπορούν να μας βοηθήσουν να νιώσουμε καλύτερα.