ΜΗΠΩΣ ΤΑ ΑΓΟΡΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΒΙΩΝΟΥΝ ΥΠΟΓΕΙΟ ΣΕΞΙΣΜΟ;

Μιλώντας με τον γιο μου και άλλα παιδιά στην εφηβεία, αναρωτιέμαι αν το κλειδί για την πραγματική ισότητα των φύλων βρίσκεται στον υπόγειο σεξισμό που βιώνουν σήμερα τα αγόρια. Μήπως στην προσπάθειά μας να ενδυναμώσουμε τα κορίτσια έχουμε αφήσει τα αγόρια χωρίς καθοδήγηση και φροντίδα;

Ας το παραδεχτούμε: Οι σύγχρονες μητέρες ανήκουν σε μια γενιά γυναικών που, έχοντας περάσει δύσκολα ως παιδιά λόγω του φύλου τους, κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους να δώσουν στα κορίτσια ενημέρωση, δύναμη και φωνή. Έχοντας εγώ η ίδια δύο γιους, φρόντιζα πάντα να τους θυμίζω πόσο σημαντικό είναι να αναπτύσσουν σχέσεις ισότητας και συντροφικότητας με τις φίλες και συμμαθήτριές τους. Τους εκπαίδευσα από πολύ νωρίς στις ιδιαιτερότητες του γυναικείου σώματος, τονίζοντάς τους τη συναισθηματική στήριξη που έχουν ανάγκη οι γυναίκες σε κάθε ορμονική αλλαγή, και τους εξήγησα πόσο σημαντικό είναι να μάχονται δίπλα στις γυναίκες της ζωής τους για ισότητα στην εργασία, την παιδεία, τις κοινωνικές σχέσεις.

Ένα μεσημέρι όμως βρέθηκα αντιμέτωπη με την εξής συνειδητοποίηση: Ενδυναμώνουμε τόσο πολύ τα κορίτσια, που τα αγόρια πολύ συχνά βγαίνουν στη σέντρα. Ο 11χρονος Τζίμης γύρισε από το σχολείο με ένα παράπονο που έμοιαζε να έχει κρατήσει καιρό μέσα του: «Μαμά», μου είπε, «έχω κουραστεί να βάζουν πάντα όλοι πρώτα τα κορίτσια».

Όταν του ζήτησα να μου πει περισσότερα, έγινε χείμαρρος. Μου είπε ότι στις ομάδες και στα ομαδικά αθλήματα οι δάσκαλοι βάζουν σχεδόν πάντα αρχηγό ένα κορίτσι, απαγορεύουν στα αγόρια να χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους κατά των αντιπάλων τους, ενώ την ίδια ώρα τα κορίτσια επικροτούνται για την ίδια επίδειξης σωματικής δύναμης.

iStock

Όσο και να προσπάθησα να ακούσω τον γιο μου μέσα από το φίλτρο του ενήλικα, που ίσως αναγνωρίζει μία δόση υπερβολής, παρ’ όλα αυτά κατάλαβα ότι εκεί κάτι υπάρχει. Κάτι που του δημιουργεί ένα αίσθημα αδικίας, πολύ κοντά σε αυτό που ένιωθα εγώ σαν μικρό κορίτσι ανάμεσα στα αγόρια. Λίγες ημέρες μετά, άδραξα την ευκαιρία όταν ήρθαν στο σπίτι μας δύο 12χρονοι φίλοι του για παρέα. Κάθισα τα τρία αγόρια κάτω και τους ζήτησα να το συζητήσουμε.

«Όταν έχει γίνει μια ζημιά, οι μεγάλοι πρώτα κατηγορούν τα αγόρια», μου λέει ο ένας. «Θυμάσαι πέρυσι που με έπιασαν να κάνω γκράφιτι στις τουαλέτες του σχολείου, και προθυμοποιήθηκες να τις καθαρίσουμε παιδιά και γονείς μαζί;», μου θυμίζει ο δικός μου. «Θυμάσαι το σοκ που βίωσαν οι δάσκαλοι, που πίστευαν ότι η ευθύνη έπεφτε στα αγόρια, όταν μπήκαν στις τουαλέτες των κοριτσιών για να διαπιστώσουν ότι ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση;». Η κουβέντα για τις τουαλέτες θύμισε στον τρίτο της αγοροπαρέας ότι στο δικό του σχολείο υπάρχει χαρτί υγείας στις τουαλέτες των κοριτσιών, αλλά όχι των αγοριών. «Επίσης, τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι και παντού, για τα ίδια πράγματα που μπορεί να τιμωρήσουν ένα αγόρι, ένα κορίτσι μπορεί να τη γλιτώσει», συμπλήρωσε μέσα στα επιφωνήματα των άλλων δύο.

Τους άφησα να μιλάνε για ώρα, ώσπου να νιώσουν λίγο καλύτερα, αλλά το μήνυμα το είχα πάρει από τα πρώτα πέντε λεπτά: Τα αγόρια μας αισθάνονται ξεχασμένα.

Φέρσου σαν αγόρι;

Στην αγωνία μας να ενδυναμώσουμε τα κορίτσια μας, όχι μόνο έχουμε αφήσει τα αγόρια στη γωνία, αλλά τους δίνουμε και μπερδεμένα μηνύματα. Σε μία σύγχρονη κοινωνία που μάχεται για τα προφανή, την ισότητα των φύλων, γιατί όταν ψάχνεις για ένα παιχνίδι σε ρωτούν ακόμα «κοριτσάκι ή αγοράκι»; Γιατί όταν και οι δύο γιοι μου –που έχουν διαφορά 15 ολόκληρα χρόνια– κυκλοφορούσαν με ένα μωρό-κούκλα, αντιμετωπίζονταν σαν «διαφορετικοί», ενώ εγώ, η μητέρα τους, σαν «προοδευτική»; Οι άντρες δεν έχουν παιδιά;

iStock

Γιατί, όταν ο Τζίμης έκοψε τα πολύ μακριά μαλλιά του, γύρισε μία μέρα σπίτι έξαλλος που όλοι επιλέγουν σαν κομπλιμέντο να του πουν «επιτέλους μοιάζεις με αντράκι»; Και γιατί, όταν πηγαίνει στο περίπτερο να πάρει έναν χυμό, αναγκάζεται να συνειδητοποιήσει ότι η γεύση που του αρέσει είναι χαρακτηρισμένη «κοριτσίστικη», αφού είναι σε ροζ κουτάκι, με μικρά κορίτσια-καρτούν στη συσκευασία; Τι μηνύματα τους δίνουμε, την ίδια ώρα που τα αφήνουμε στη μοίρα τους, να βρουν τη θέση τους σε αυτό τον κόσμο;

Το δίκοπο μαχαίρι των προκαταλήψεων

Φαίνεται ότι οι παγιωμένες αντιλήψεις πληγώνουν τα αγόρια μας με τον ίδιο τρόπο που ο ρατσισμός βασανίζει ολόκληρους λαούς. Στην ουσία, τα παιδιά μας πληρώνουν για τις αμαρτίες των προγόνων τους, ανδρών και γυναικών. Όταν θεωρούμε ότι τα αγόρια «αντέχουν» και δεν χρειάζονται ενδυνάμωση, ή ότι πρέπει να εστιάσουμε –μόνο– στην ενημέρωση των κοριτσιών, κάνουμε τη μισή δουλειά ή, ακόμα χειρότερα, σκάβουμε τον λάκκο μας.

iStock

Στην προσπάθειά του να εστιάσει στο θέμα, ένας δάσκαλος μέσης εκπαίδευσης στην Αγγλία, ο Matt Pinket, έχει γράψει ήδη δύο σχετικά βιβλία, τα Boys don’t try? και Boys do cry (υπέροχοι τίτλοι, πράγματι), αντλώντας δεδομένα από την καθημερινή του τριβή με τα παιδιά. Μιλάει για την αρσενική ταυτότητα και πόσο επιδρά στις προσδοκίες που έχουμε από τα αγόρια, αναλύει τις έρευνες γύρω από βασικά θέματα όπως το άγχος, τα επιτεύγματα, η αυτοεκτίμηση, ενώ προσφέρει τρόπους να βοηθήσουμε τα αγόρια, αρκεί να σταματήσουμε να πιστεύουμε σε  αξιώματα όπως «τα αγόρια δεν συγκεντρώνονται/δεν είναι το ίδιο μεθοδικά/δεν έχουν στόχους» κ.λπ.

Πριν από λίγο καιρό, μία ανάρτηση στο Instagram με έκανε να προβληματιστώ ιδιαίτερα. Μία χρήστρια που ακολουθώ ανέβασε την εικόνα της αφίσας για την Παγκόσμια ημέρα Κοριτσιού (14 Οκτωβρίου), που θα εορταζόταν στη Δημοτική αγορά Κυψέλης, με ένα καλοστημένο event ενημέρωσης κοριτσιών για θέματα όπως τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, τα προϊόντα περιόδου κ.λπ. Κάτω από την εικόνα της αφίσας, η χρήστρια @stll.ts έγραφε: «Ανυπομονώ για το ίδιο ακριβώς event την Παγκόσμια ημέρα Αγοριού. Φαίνεται πως έχουμε την τάση να εκπαιδεύουμε μονίμως τα κορίτσια και φτάνει ο άλλος 30 ετών και δεν γνωρίζει βασικά πράγματα». Αυτή είναι η καρδιά του θέματος. Μήπως όταν εστιάσουμε λίγο περισσότερο στα αγόρια, μοιράζοντας δίκαια την προσοχή μας σε όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από το φύλο, θα πάψουν τα Ηνωμένα Έθνη να μετράνε μία γυναικοκτονία ανά δεκάλεπτο, όπως στην πιο πρόσφατη επίσημη ανακοίνωσή τους;