ΕΡΠΗΣ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ: Ο ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟΣ ΙΟΣ ΙΣΩΣ ΦΤΑΝΕΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ

Νέα έρευνα δίνει ελπίδες ότι ο ιός που προκαλεί έρπη στα χείλη μπορεί να εξαλειφθεί οριστικά. Πώς θα αντιμετωπίσεις μέχρι τότε το σύμπτωμα;

Αν είσαι από τους άτυχους που κατά καιρούς εμφανίζουν έρπη στα χείλη, δεν μπορεί να μην έχεις παρατηρήσει ότι η ενοχλητική αυτή φουσκάλα θα σκάσει μύτη τις χειρότερες στιγμές, π.χ. πριν από κάποιο ρομαντικό ραντεβού ή κάποιο πολυαναμενόμενο πάρτι. Είναι μια υπενθύμιση ότι κάποτε είχες προσβληθεί με τον απλό έρπητα τύπου 1 (HSV1) ή τύπου 2 (HSV2), αν και το δεύτερο είναι πιο σπάνιο, καθώς ο συγκεκριμένος ιός προσβάλλει συνήθως τα γεννητικά όργανα και θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.

Οι δύο αυτοί ιοί μεταδίδονται πολύ εύκολα από άτομο σε άτομο με την απλή επαφή, είτε από δέρμα σε δέρμα, είτε με μολυσμένες εκκρίσεις. Έχουν όμως το εξής χαρακτηριστικό: Αφού νοσήσει κανείς για πρώτη φορά, παρόλο που έπειτα φαινομενικά θα επανέλθει, ο ιός εγκαθίσταται στα νευρικά κύτταρα και παραμένει σε αδράνεια μέσα στο σώμα, με κίνδυνο να δραστηριοποιηθεί εκ νέου όταν το ανοσοποιητικό σύστημα για κάποιον λόγο εξασθενίσει, π.χ. έπειτα από κάποια εμπύρετη λοίμωξη, λόγω έντονου στρες ή ακόμα και κατά τη διάρκεια της περιόδου στις γυναίκες. Έρπη στα χείλη μπορεί να εμφανίσει κανείς ακόμα και λόγω του κρύου, τον χειμώνα, ή από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.

«Αυτή η πρώτη μόλυνση “σπέρνει” ένα γάγγλιο κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, το οποίο βρίσκεται κατά μήκος των νεύρων στην πλάτη», εξηγεί ο Robert T. Brodell, καθηγητής του τμήματος Παθολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Μισισιπή. Από εκεί ο απλός έρπης 1 μεταφέρεται στο αγαπημένο του σημείο: το τρίδυμο γάγγλιο, ένα σύμπλεγμα νευρικών ινών που βρίσκονται ακριβώς πίσω από το πρόσωπό μας, και έτσι εμφανίζεται στα χείλη.

Όταν συμβαίνει αυτό, το άτομο που νοσεί θα πρέπει αναγκαστικά να στραφεί στην απαραίτητη αντιική θεραπεία, η οποία ποτέ δεν είναι οριστική. Ο έρπης έχει τη δυνατότητα να επιστρέφει ξανά και ξανά, ακόμα και έως 5 φορές τον χρόνο.

iStock

Έρπης: Ένας ιός με μεγάλη ιστορία

Ο έρπης περιγράφεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο κατά τον 5ο αιώνα π.χ., ενώ τα πρώτα φαρμακευτικά σκευάσματα για την αντιμετώπισή του εμφανίζονται περίπου 2μιση αιώνες αργότερα. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1974 για να δημιουργηθεί ένα φάρμακο (με βάση την ακυκλοβίρη) που να επιδρά σε αυτόν πιο αποτελεσματικά. Πλέον, στην οικογένεια φαρμάκων που χορηγούνται στο πλαίσιο της θεραπείας ανήκουν επίσης η βαλασικλοβίρη και η φαμσικλοβίρη.

Τα τελευταία 50 χρόνια, πολλοί επιστήμονες μελετούν τον έρπη, καταλήγοντας μάλιστα στην ανησυχία ότι μπορεί να συνδέεται με άλλα προβλήματα υγείας, όπως κάποιοι τύποι καρκίνου στο κεφάλι και τον λαιμό, ή ακόμα και Αλτσχάιμερ. Οι υποψίες αυτές κάνουν την ανάγκη εξεύρεσης οριστικής θεραπείας ακόμα πιο επιτακτική.

Θα γλιτώσεις ποτέ οριστικά από τον έρπη;

Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες ανάπτυξης κάποιου εμβολίου κατά του έρπη έχουν αποτύχει, υπό την έννοια ότι, όπως λένε οι ειδικοί, δεν έχουν καταφέρει να αποτρέψουν τη μετάδοση του ιού από το ένα άτομο στο άλλο. Ωστόσο, μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες (BioNTech, Moderna, and GlaxoSmithKline) διεξάγουν κάποια πρώτα στάδια κλινικών δοκιμών σε εμβόλια κατά του απλού έρπη τύπου 2.

Επιπλέον, ομάδα ερευνητών δοκιμάζει ξανά κάποια υπάρχοντα εμβόλια. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο eClinicalMedicine, για παράδειγμα, έδειξε ότι άνδρες που εμφανίζουν συχνά έρπη στα χείλη και εμβολιάστηκαν κατά της φυματίωσης είχαν λιγότερες εξάρσεις συγκριτικά με άλλους που δεν έκαναν το εν λόγω εμβόλιο, ενώ στις λίγες φορές που εμφάνισαν έρπη τα συμπτώματα ήταν πιο ήπια.

Τέλος, πολλά υποσχόμενη είναι μια γονιδιακή θεραπεία που στοχεύει στη γονιδιακή επεξεργασία του ιού: Ερευνητές του Κέντρο Καρκίνου Fred Hutchinson βρήκαν πρόσφατα πως εγχύνοντας με ένεση μόρια με επεξεργασμένα γονίδια αβλαβών αδενοϊών σε ποντίκια μολυσμένα με έρπη, κατάφεραν να κατέστρεψαν το DNA του ιού, εξαλείφοντας το 90% του στοματικού έρπη μέσα σε έναν μήνα. Οι επιστήμονες φιλοδοξούν τα επόμενα χρόνια να πραγματοποιηθούν κλινικές δοκιμές και σε ανθρώπους.

iStock

Πώς αντιμετωπίζεται προς το παρόν ο έρπης

• Τηρώντας καλές συνήθειες ατομικής υγιεινής: Πλένοντας καλά τα χέρια σου και χρησιμοποιώντας πάντα αποκλειστικά τη δική σου οδοντόβουρτσα.
• Κάνοντας τις σχετικές εξετάσεις που θα επιβεβαιώσουν τον τύπο του έρπη που έχεις και ζητώντας από τον γιατρό σου να σου χορηγήσει την απαραίτητη αντιική θεραπεία, την οποία μπορείς να λάβεις και προληπτικά, αν ξέρεις π.χ. ότι έπειτα από κάθε κρυολόγημα θα εμφανίσεις έρπη. Με τον τρόπο αυτό υπάρχει περίπτωση είτε να τον αποφύγεις είτε τα συμπτώματά του να είναι πιο ήπια.

Σημαντική σημείωση: Μη φιλάς ποτέ ένα νεογέννητο στο πρόσωπο. Το ανοσοποιητικό του σύστημα δεν μπορεί ακόμα να αντιμετωπίσει μια τέτοια μόλυνση και η μετάδοση του ιού μπορεί να οδηγήσει σε βαριά ασθένεια.