ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΛΗΞΕΙΣ ΜΙΑ ΤΟΞΙΚΗ ΦΙΛΙΑ

Αν έχεις παρατηρήσει κάποιες από τις παρακάτω συμπεριφορές στις φιλίες σου, ίσως υποδεικνύουν ότι δεν είναι υγιής. Δες πώς σε επηρεάζουν οι τοξικές φιλίες και πώς να βγεις από αυτές.

Λένε ότι οι φίλοι μας είναι η οικογένεια που διαλέγουμε. Η παροιμία «δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι» αποτυπώνει τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν οι αληθινοί φίλοι στη ζωή μας, μέσα από την έντονη επιρροή που έχουν πάνω μας. Όχι απλά αποτελούν αντίδοτο στη μοναξιά και στήριγμα σε δύσκολες περιόδους, αλλά συμβάλλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας (όπως αντίστοιχα τους επηρεάζουμε κι εμείς).

Το να χτίσουμε φιλίες σε υγιείς βάσεις είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Συχνά αποφεύγουμε να συγκρουστούμε και να εκφράσουμε μια διαφωνία από φόβο μην ανέβουν οι εντάσεις. Όταν στρεφόμαστε όμως προς την αποφυγή, απομακρυνόμαστε τελικά από πιο υγιείς συνδέσεις.

Τι είναι μια τοξική φιλία;

Η διαφορά μεταξύ υγιούς και τοξικής ανθρώπινης σχέσης εντοπίζεται κυρίως στον αντίκτυπο που έχουν στην ψυχολογία σου. Οι φιλικές και συντροφικές σχέσεις που είναι χτισμένες σε υγιείς βάσεις διακρίνονται από αμοιβαίο σεβασμό, απόλαυση και υποστήριξη. Αντίθετα, οι σχέσεις που χαρακτηρίζονται τοξικές σε κάνουν συνεχώς να αισθάνεσαι άσχημα και σου απορροφούν την ενέργεια μέσα από τη χειραγώγηση ή την έλλειψη σεβασμού.

iStock

Φυσικά, κάθε δύσκολη συναναστροφή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τοξική. Μερικές φορές παρόμοιες συμπεριφορές οφείλονται σε προσωπικές δυσκολίες ή άγχη που ενδεχομένως να αντιμετωπίζει κάποιος τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αξίζει να δώσεις προσοχή και να προσπαθήσεις να διαχειριστείς τα προβλήματα που προκύπτουν ούτως ή άλλως σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις.

Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά σημάδια μιας τοξικής φιλίας:

• Δεν σέβονται τα όρια σας.
• Έχουν συνεχώς αρνητική ενέργεια και στάση απέναντι στα πάντα.
• Ασκούν συχνά κριτική με απότομο και αδικαιολόγητο τρόπο.
• Δεν στηρίζουν εσάς ή/και τις επιλογές σας.
• Δεν δείχνουν κατανόηση και δεν αντιλαμβάνονται τα συναισθήματά σας.
• Υπάρχει ανισορροπία στην προσπάθεια που καταβάλλεται μέσα στη φιλία σας.
• Εντοπίζονται χειριστικές συμπεριφορές, όπως ο ψυχολογικός εκβιασμός.
• Υπάρχουν συχνά τσακωμοί.
• Παρουσιάζουν αναξιόπιστη συμπεριφορά και δεν μπορείς να βασιστείς πάνω τους.
• Μιλάνε για άλλους πίσω από την πλάτη τους.

Πώς επηρεάζει την ψυχική σου υγεία μια τοξική φιλία

Οι φιλίες με τοξικές συμπεριφορές μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική, συναισθηματική, μέχρι και τη φυσική σου υγεία. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις αναγνωρίσεις και να τις διαχειριστείς έγκαιρα, προστατεύοντας το wellbeing σου. Αν όχι, μπορεί να σου προκαλέσουν:

– Μειωμένη αυτοεκτίμηση. Η συνεχής κριτική και η έλλειψη σεβασμού και υποστήριξης μπορεί να οδηγήσουν σε αισθήματα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να πλήξει την αυτοπεποίθησή σας, κάνοντας σας να αμφιβάλλετε για τις αξίες και τις ικανότητες σας.

– Αυξημένο άγχος: Η αντιμετώπιση των συνεχών συγκρούσεων, της χειραγώγησης και της αρνητικότητας ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικό άγχος, το οποίο μπορεί να εμφανιστεί ως ευερεθιστότητα ή με σωματικά συμπτώματα, π.χ. με πονοκεφάλους ή προβλήματα ύπνου.

– Συναισθηματική εξάντληση. Η ενέργεια που απαιτείται για τη διαχείριση μιας τοξικής φιλίας μπορεί να σας αφήνει συναισθηματικά εξαντλημένους. Αυτή η εξάντληση μπορεί να επηρεάσει και άλλες πτυχές της ζωής σας, όπως το να εργάζεστε αποτελεσματικά ή να απολαμβάνετε άλλες σχέσεις.

– Απομόνωση. Οι φίλοι με τοξικές συμπεριφορές συχνά χρησιμοποιούν τακτικές όπως η ενοχή και η χειραγώγηση για να σας κρατήσουν για τον εαυτό τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην απομόνωση από άλλους φίλους και την οικογένεια. Αυτό μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα μοναξιάς και κατάθλιψης.

– Φόβος της σύγκρουσης. Οι συχνοί, έντονοι καυγάδες μπορεί να σας κάνουν επιφυλακτικούς απέναντι στη σύγκρουση και να επηρεάσουν τελικά τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεστε τις διαφωνίες σε άλλες σχέσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή αντιπαραθέσεων ή σε άγχος να εκφράσετε τη γνώμη σας.

– Δυσπιστία στις νέες σχέσεις. Αν η προδοσία και το κουτσομπολιό είναι συχνά φαινόμενα σε μια τοξική φιλίας, μπορεί να διστάσετε να εμπιστευτείτε νέα άτομα. Αυτό ίσως εμποδίσει την ανάπτυξη νέων, υγιών σχέσεων.

– Προβλήματα σωματικής υγείας. Το χρόνιο στρες από τοξικές σχέσεις μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σωματικής υγείας, όπως αυξημένη πίεση, πεπτικά προβλήματα, εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή επιδείνωση προϋπαρχουσών καταστάσεων υγείας.

iStock

Πέντε βήματα για να λήξεις μια τοξική φιλία

1. Αναγνώρισε την τοξικότητα: Είναι μια δύσκολη και συχνά επίπονη διαδικασία. Όμως, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσεις πότε μια φιλία δεν σου προσφέρει στήριξη, σεβασμό και απόλαυση.
2. Θέσε τα όρια σου: Προσπάθησε να οριοθετήσεις τις βάσεις πάνω στις οποίες θέλεις να στηρίζονται οι σχέσεις σου. Με αυτό τον τρόπο θα καταλάβεις αν η φιλία σου επιδέχεται βελτίωση ή ήρθε η ώρα να τη λήξεις. Επικοινώνησε τα όρια σου στον φίλο σου ξεκάθαρα, ώστε να μπορέσετε να δουλέψετε πάνω σε αυτά αν υπάρχουν ακόμα περιθώρια.
3. Ελάττωσε την επαφή: Μείωσε τον χρόνο με τον οποίο βρίσκεσαι με τον φίλο σου. Έτσι θα απομακρυνθείς συναισθηματικά και θα μπορέσεις να διαχειριστείς καλύτερα τη σχέση.
4. Ζήτησε στήριξη: Όταν λήγεις μια φιλία, ειδικά αν είναι μακροχρόνια, αλλάζει πολύ η καθημερινότητά σου. Προσπάθησε να είσαι κοντά και να μοιράζεσαι τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου με δικούς σου ανθρώπους, όπως άλλους φίλους, την οικογένεια ή τον ψυχοθεραπευτή σου.
5. Να είσαι ξεκάθαρος: Όταν πάρεις την απόφαση να διακόψεις μια τοξική σχέση, καλό θα είναι να είσαι ξεκάθαρος με τον άλλο. Προσπάθησε να μην αφήσεις αναπάντητα ερωτήματα και μετέωρες καταστάσεις, γιατί αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις και να παρατείνει την τοξικότητα.

Να έχεις πάντα στο νου σου ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι περίπλοκες και συχνά δύσκολες. Όσο προσπαθείς να ξεκόψεις από μια τοξική φιλία, θα σε ωφελήσει να μείνεις συνδεδεμένος με τον εαυτό σου, τα συναισθήματά σου και τους δικούς σου ανθρώπους. Ίσως επίσης σε βοηθήσει να ζητήσεις επαγγελματική βοήθεια από κάποιο ψυχοθεραπευτή, ώστε να σου δώσει τα εργαλεία για να μπορέσεις να αναγνωρίσεις και να διαχειριστείς την κατάσταση.