ΜΗΠΩΣ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ VEGANUARY ΩΦΕΛΕΙ ΕΣΕΝΑ –ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΟ ΣΟΥ– ΠΙΟ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ;

Το παγκόσμιο challenge του Veganuary, που θέλει να είσαι vegan τον Ιανουάριο, ίσως τελικά σε βοηθήσει να κόψεις το κρέας για παραπάνω από ένα μήνα.

Μπαίνουμε στην εποχή του χρόνου που επανέρχονται οι σκέψεις να προσέξουμε τη διατροφή μας μετά τα γιορτινά τραπέζια ή/και να περιορίσουμε το αλκοόλ. Φυσικά, υπάρχουν τα αντίστοιχα challenges (βλέπε Veganuary και Dry January), που θα μας βοηθήσουν να μείνουμε προσηλωμένοι στους στόχους που θα θέσουμε με τη νέα χρονιά.

Πολύ σύντομα, το «Veganuary» είναι μια βρετανική οργάνωση που ξεκίνησε το 2014 με σκοπό να ενθαρρύνει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να δοκιμάσουν τη vegan διατροφή, τουλάχιστον για τον μήνα Ιανουάριο. Με τη βοήθεια διάσημων προσώπων, η οργάνωση έχει δημιουργήσει κι ένα βιβλίο με vegan συνταγές, για να μη στερηθεί κανείς τίποτα και να απολαύσει μόνο τα θετικά αυτής της τεράστιας αλλαγής.

Η λέξη «Veganuary» προκύπτει από το «vegan» και το «January». Για εκείνους που θα ήθελαν να δοκιμάσουν τουλάχιστον για ένα μήνα πώς είναι να είσαι vegan αλλά δεν ξέρουν πώς, είναι τυχεροί γιατί σήμερα τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα. Υπάρχουν αρκετά tips για να βοηθήσουν κάποιον στα πρώτα του βήματα αλλά και vegan εστιατόρια με μοναδικές γεύσεις και πρωτότυπες συνταγές, αν κάποιος τρώει συχνά έξω.

Unsplash Brigitta Baranyi

Γιατί να κόψεις το κρέας;

Οι άνθρωποι μπορούν να κόψουν την κατανάλωση του κρέατος τόσο για το καλό της δικής τους υγείας όσο και για την προστασία του πλανήτη. Τα οφέλη της φυτικής διατροφής για την υγεία και την μακροζωία είναι όλο και πιο καλά τεκμηριωμένα. Ταυτόχρονα, τουλάχιστον το ένα τρίτο του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται μέχρι σήμερα από τον άνθρωπο μπορεί να αποδοθεί στην κτηνοτροφία. Τεράστιες εκτάσεις γης χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια ζωοτροφών και για τη βόσκηση των 92 δισεκατομμυρίων αγελάδων, χοίρων, κοτόπουλων και άλλων ζώων που οδηγούνται σε σφαγή κάθε χρόνο.

Παρόλο που η φυτική διατροφή θα προκαλούσε 75% λιγότερη περιβαλλοντική ζημιά σε σχέση με την κρεατοφαγική διατροφή, και παρότι σήμερα οι μισοί ενήλικές των ΗΠΑ και τα τρία τέταρτα των ενηλίκων του Ηνωμένου Βασιλείου αντιτίθεται στην εργοστασιακή εκτροφή που παράγει σχεδόν όλο το κρέας τους, μόνο ένας στους δέκα περίπου δεν περιλαμβάνει κρέας στη διατροφή του.

Unsplash Samuel Regan Asante

Παρά τα αποδεδειγμένα πλεονεκτήματα της χορτοφαγικής διατροφής, οι περισσότεροι άνθρωποι συνεχίζουν να τρώνε κρέας, χρησιμοποιώντας στρατηγικές όπως η «αμυντική λογική» ή η ηθική απομάκρυνση και αποφυγή για να μειώσουν την όποια ψυχολογική ανησυχία.

Η οργάνωση «Veganuary» προσπαθεί να αποδομήσει αυτές τις ψυχολογικές άμυνες. Ενδεικτικά, η οργάνωση υπολόγισε ότι περίπου 25 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως επέλεξαν να δοκιμάσουν την χορτοφαγία το 2024. Ταυτόχρονα, από άλλη έρευνα που πραγματοποίησαν τον Σεπτέμβριο του 2024, διαπίστωσαν ότι το 81% του πληθυσμού που δοκίμασε την πρόκληση του Veganuary έχει διατηρήσει μια δραματική μείωση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων και τους επόμενους έξι μήνες.

«Αποστροφή προς το κρέας»

Μέσα από έρευνες έχει παρατηρηθεί ότι όταν ο άνθρωπος μειώνει ή αποφεύγει την κατανάλωση κρέατος, καταλήγει να το βλέπει διαφορετικά και ο ίδιος. Συγκεκριμένα, αναφέρεται –κυρίως από χορτοφάγους– ότι η ιδέα να τρως κρέας πλησιάζει την εικόνα που έχουν οι κρεατοφάγοι για το να καταναλώνεις περιττώματα ή ανθρώπινη ή σκυλίσια σάρκα. Αν λοιπόν αναδύονται τέτοια αρνητικά συναισθήματα όταν οι άνθρωποι αποφεύγουν το κρέας κατά τη διάρκεια του Veganuary, ίσως τελικά η εγκατάλειψή του μακροπρόθεσμα να μην είναι ακριβώς η θυσία που πολλοί θα περίμεναν.

Unsplash Luca Calderone

Η πιθανή επιτυχία στο challenge μπορεί να οφείλεται επίσης και στην προσωπική εικόνα που χτίζει καθένας για τον εαυτό του μέσα από αυτή τη διαδικασία. Η αλλαγή εικόνας από «καταναλωτή κρέατος» σε «μειωτή κρέατος» ενισχύει το συναίσθημα του προσωπικού ελέγχου και βελτιώνει τις πρακτικές δεξιότητες και γνώσεις που υποστηρίζουν μια διατροφή χωρίς κρέας.

Μήπως και τα κατοικίδια ζώα να πάρουν μέρος στο Veganuary;

Το 2020 δημοσιεύθηκε η πρώτη έρευνα αναφορικά με τα συστατικά της τροφής των κατοικίδιων ζώων και πώς τελικά επηρεάζεται ο πλανήτης από τη βιομηχανία τροφών κατοικίδιων ζώων. Υπολογίζεται ότι περίπου το 75% των ζωικών συστατικών των τροφών για κατοικίδια ζώα είναι υποπροϊόντα της παρασκευής τροφής για τον άνθρωπο. Αυτά τα υποπροϊόντα περιλαμβάνουν αυτιά, ρύγχη και εσωτερικά όργανα που συνήθως θεωρούνται μη βρώσιμα από τους ανθρώπους. Ορισμένα πωλούνται φθηνά στους κατασκευαστές τροφών για κατοικίδια, ενώ εδώ και καιρό θεωρείται ότι αυτό μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις περιορίζοντας τον αριθμό των ζώων που πρέπει να θανατωθούν.

Άλλες έρευνες, ωστόσο, έδειξαν ότι η ζήτηση για υποπροϊόντα από τη βιομηχανία τροφών για κατοικίδια ζώα αυξάνει στην πραγματικότητα τον αριθμό των ζώων που θανατώνονται. Περισσότερο ζωικό κεφάλαιο σημαίνει περισσότερη γη, νερό και απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που θερμαίνουν το κλίμα της Γης σε επικίνδυνα επίπεδα.

Κάνει η vegan διατροφή για τα κατοικίδια ζώα;

Στην πραγματικότητα, αυτό που χρειάζονται όχι μόνο οι σκύλοι και οι γάτες αλλά όλα τα έμβια όντα είναι ένα σύνολο θρεπτικών συστατικών που περιλαμβάνει ορισμένα αμινοξέα, βιταμίνες και μέταλλα, καθώς και μακροθρεπτικά συστατικά όπως πρωτεΐνες και υδατάνθρακες. Υπό την προϋπόθεση ότι οι κατασκευαστές διασφαλίζουν ότι προστίθενται όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στις σωστές αναλογίες, οι σύγχρονες εμπορικές χορτοφαγικές δίαιτες είναι συνήθως υγιεινές διατροφικά. Μάλιστα, έρευνες δείχνουν ότι οι χορτοφαγικές δίαιτες έχουν σημαντικά οφέλη στην υγεία των κατοικίδιων ζώων, π.χ. με μείωση της παχυσαρκίας και των παθήσεων που μπορεί να προκαλούνται από αλλεργιογόνα ζωικής προέλευσης, όπως φαγούρα στο δέρμα και τα αυτιά, ή γαστρεντερικά προβλήματα.

Pexels Amar

Και μην ανησυχείτε αν θα αρέσουν στα κατοικίδια ζωάκια σας οι vegan επιλογές, γιατί οι επιστήμονες έχουν δώσει απαντήσεις και για αυτό. Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν ότι τα κατοικίδια ζώα φαίνεται να απολαμβάνουν τα vegan γεύματα όσο και τα κρεατοφαγικά. Καλό θα ήταν εννοείται να συμβουλευτείτε και έναν κτηνίατρο πριν αλλάξετε τη διατροφή του σκύλου ή της γάτας σας, για να διαμορφώσετε μια σωστά σχεδιασμένη vegan διατροφή για τον τετράποδο φίλο σας.

Πώς θα ξεκινήσετε το challenge

Μπορείτε να ξεκινήσετε τον Veganuary με το να δεσμευτείτε στον εαυτό σας ή σε κάποιο κοντινό σας πρόσωπο με το οποίο θα κρατήσετε μαζί την υπόσχεση για αποχή από το κρέας. Διαφορετικά, μπορείτε να κάνετε εγγραφή στον οργανισμό για να δέχεστε καθημερινά email με συνταγές, πληροφορίες και tips που θα σας φανούν χρήσιμα.

Εάν ανησυχείτε για την αντικατάσταση του κρέατος με φυτικά υποκατάστατα που μπορεί να είναι υπερεπεξεργασμένα, οι πρόσφατες αναλύσεις είναι καθησυχαστικές και δείχνουν ότι αυτά είναι συχνά πιο υγιεινά από το κρέας και δεν σχετίζονται με τον αυξημένο κίνδυνο ασθενειών που συνεπάγεται η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων ζωικής προέλευσης, όπως τα λουκάνικα, τα μπιφτέκια και το ζαμπόν.

Αντίθετα, υπάρχουν πολλές επιλογές τροφίμων φυτικής προέλευσης με τις οποίες μπορείτε να αντικαταστήσετε το κρέας προκειμένου να καλύψετε τις ανάγκες σας. Μπορεί στην αρχή να φανεί δύσκολη η αλλαγή στη διατροφή, όμως με μερικές αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες μπορούμε τελικά να συμβάλλουμε και στην καλή διαχείριση των φυσικών πόρων του πλανήτη.