ΣΤΗ ΖΩΗ ΔΙΑΛΕΓΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ «ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΣΟΥ Ή ΤΗ ΧΑΡΑ ΣΟΥ»
Πολλές φορές το «εγώ» μας ορίζει τη ζωή μας με τρόπο που μας κάνει κακό. Μπορεί να μην έχουμε συναίσθηση, αν όμως κάνουμε ένα βήμα πίσω, ενδέχεται να το αντιληφθούμε. Αυτό συνέβη στη Δέσποινα Βανδή, που με όσα είπε σε τηλεοπτική της συνέντευξη την ένιωσα πολύ φίλη μου!
Δεν ξέρω αν έχεις καταλάβει πόσο γρήγορα περνούν τα χρόνια. Όταν ήσουν στα 20, μάλλον το μόνο που δεν σκεφτόσουν ήταν πόσα χρόνια σου απομένουν για να ζήσεις όπως έχεις ονειρευτεί. Σίγουρα είναι ευλογία να καταλήγεις σε μικρή ηλικία στις προτεραιότητές σου και στο διάβα της ζωής να διαπιστώνεις πως δεν υπάρχει χάσμα μεταξύ όσων θέλησες και όσων τελικά διαπιστώνεις ότι έχεις ανάγκη. Δυστυχώς, για τους περισσότερους η τελική λίστα προκύπτει σε μεγαλύτερη ηλικία, μέσω των εμπειριών που μας βοηθούν να μάθουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας.
Σύμφωνα με όσα είπε σε τηλεοπτική συνέντευξή της η Δέσποινα Βανδή, η δημοφιλής τραγουδίστρια ήρθε αντιμέτωπη μεγαλώνοντας με σχετικά διλήμματα. Πριν όμως μιλήσω για αυτή και γιατί την ένιωσα πολύ φίλη μου, θα ξεκινήσω από κάποιες δικές μου σκέψεις.
Για όσους έχουμε μπει στη διαδικασία να δουλέψουμε με τον εαυτό μας, οι «παραξενιές» που αποκτούμε στα ύστερα χρόνια μας είναι τα όρια που βάζουμε εφόσον θέτουμε ως προτεραιότητα τον εαυτό μας.
Αν πάλι δεν έχεις δουλέψει με τον εαυτό σου μεγαλώνοντας, οι παραξενιές που αποκτάς είναι η δυστυχία που σε έχει κατακλύσει –και την εκτονώνεις με κάθε ευκαιρία– όταν συνειδητοποίησες ότι η ζωή σου δεν σου ανήκε, ότι την όρισαν άνθρωποι που ενδεχομένως να μη σε ενδιέφεραν καν.
Σε ποια από τις δύο αυτές κατηγορίες θέλεις να ανήκεις;
Δεν είναι εύκολη η ζωή όταν μάθεις να αγαπάς τον εαυτό σου
H μητέρα μου ανήκε στην κατηγορία των ανθρώπων που έχουν –ας μου επιτραπεί– χεσμένο τον εαυτό τους, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της κοινωνίας, και να κάνει τους άλλους χαρούμενους. Γνωστούς, αγνώστους, μικρή σημασία είχε. Κάθε φορά που άκουγε το «Τι έκανα για πάρτη μου» της Μαρινέλλας, συνήθιζε να βουρκώνει.
Φέτος τα Χριστούγεννα, η 80χρονη θεία μου μου τηλεφώνησε για να ευχηθεί να κάνω μόνο ό,τι θέλω. Ήταν κάτι που δεν είχε ξανακάνει. Φαίνεται τώρα της ήρθε η συνειδητοποίηση και ένιωσε να την «πνίγει», γιατί δεν έχει πια τον χρόνο να αλλάξει το «παιχνίδι».
Της εξήγησα πως όταν κάποιος μάθει να αγαπά τον εαυτό του και να τον έχει ως προτεραιότητα, η ζωή δεν είναι όσο εύκολη φαντάζεται. Περιλαμβάνει πολλή μοναξιά, αφού πια δεν σπαταλιέσαι σε συναναστροφές που σε κουράζουν, δεν χάνεις τσάμπα και βερεσέ την ενέργειά σου σε συζητήσεις ή καταστάσεις που ξέρεις πως δεν θα αλλάξουν ποτέ (γιατί κατασκευαστικά οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί μεταξύ μας και όταν δεν υπάρχει καλή θέληση ένθεν κι ένθεν, δουλειά δεν γίνεται) και δεν έχεις προσδοκίες. Αφενός γιατί έχεις φάει αρκετά χαστούκια για να ξέρεις καλύτερα, αφετέρου επειδή έχεις εμπεδώσει πως δεν μπορείς να περιμένεις τίποτα από κανέναν. Μόνο από τον εαυτό σου.
Δεν κάνεις μελλοντικά σχέδια, γιατί δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Επικεντρώνεσαι στο τώρα και ό,τι κι αν πετάει η ζωή στον δρόμο σου μένεις προσηλωμένος στο τι σε κάνει να είσαι καλά. Όσο συμβατικό ή ασύμβατο κι αν είναι με τα κοινωνικά στερεότυπα, αφού ξεκάθαρα πια δεν δίνεις δεκάρα για ό,τι λένε όσοι δεν σε αφορούν.
Επίσης, δεν διστάζεις να τελειώσεις μια σχέση (φιλική, ερωτική), όσα χρόνια κι αν έχει διαρκέσει, μόλις καταλάβεις πως σου κάνει κακό. Είτε γιατί αφορά άνθρωπο που, ενώ του έχεις πει χιλιάδες φορές και με όλους τους πιθανούς τρόπους να προσέχει συγκεκριμένες συμπεριφορές που σε πληγώνουν (έως σε απελπίζουν), είναι σαν να μιλάς στον τοίχο. Είτε γιατί έχεις απέναντι σου κάποιον που εκτοξεύει αρνητισμό δίχως να το αντιλαμβάνεται, καθώς έχει μεγαλώσει έτσι και δεν ξέρει κάτι άλλο.
Όπως είπε και η Δέσποινα Βανδή στη συνέντευξη που έδωσε στην εκπομπή Στούντιο 4 της ΕΡΤ, «όταν χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο, δεν μπορείς να περιμένεις πως θα σπάσει ο τοίχος. Αυτό που θα σπάσει είναι το κεφάλι σου».
Εκεί λοιπόν, καλείσαι να αποφασίσεις τι θέλεις για τη συνέχεια της ζωής σου. Να μείνεις στα γνωστά, που σε θλίβουν αλλά ίσως και να τα έχεις συνηθίσει, ή να σε φροντίσεις και να σε κάνεις χαρούμενο άνθρωπο; Στην τελική, μια ζωή έχουμε. Ας μην την πετάξουμε.
Δέσποινα Βανδή: «Μαθαίνεις από τα πράγματα που σου συμβαίνουν»
Στη συνέντευξη της Βανδή βρήκα πολύ από εμένα, σε επίπεδο αποφάσεων τις οποίες παίρνει ένα άτομο που έχει κάνει δουλειά για να καταλάβει τον εαυτό του και τη ζωή, να αφήσει πίσω όσα τον βαραίνουν και να προχωρήσει ανάλαφρο προς ένα καλύτερο μέλλον.
Για παράδειγμα, όταν είμαστε μικροί μπορεί να προσπαθούμε μέρες ολόκληρες να πείσουμε κάποιον πως έχουμε δίκιο για κάτι. Μπορεί να συγκλίνουν προς αυτή την κατεύθυνση όλα τα τεκμήρια, αλλά ο άλλος να μη θέλει να τη δει την αλήθεια.
Όταν ωριμάζεις, αντιλαμβάνεσαι ότι ο αγώνας αυτός είναι άσκοπος. Χάνεις χρόνο και ενέργεια σε κάτι που δεν θα σου δώσει ποτέ τη δικαίωση. Το δικό σου «εγώ» μάχεται για το δίκιο σου και το «εγώ» του άλλου για να μην σου το αναγνωρίσει.
Έχεις λοιπόν, δυο επιλογές:
- Nα συνεχίσεις να αρρωσταίνεις
- Nα φύγεις και να πας κάπου αλλού που θα είσαι χαρούμενη/χαρούμενος.
Αν με ρωτάς, κάθε ώρα της ημέρας, κάθε ημέρα της εβδομάδας θα προτιμώ την υγεία μου και την ηρεμία της ψυχής μου από το να αποδείξω σε κάποιον πως δεν είμαι ελέφαντας. Έχει δικαίωμα να πιστεύει ό,τι θέλει, αλλά… μακριά μου. Εγώ έχω πιο ουσιαστικά πράγματα να κάνω με τον χρόνο και τη ζωή μου.
Η Βανδή είπε χαρακτηριστικά: «Κάποια πράγματα νομίζεις πως απλώς συμβαίνουν στις ζωές των άλλων ή σε ταινίες. Και ξαφνικά, αντιλαμβάνεσαι ότι εσύ είσαι η πρωταγωνίστρια αυτής της ταινίας που δεν επέλεξες καν να δεις. Πόσο μάλλον να παίξεις. […] Αλλά στέκομαι ως φιλοσοφία ζωής στο ότι μαθαίνεις από τα πράγματα που σου συμβαίνουν. Θα ήταν πολύ αφελές να μη μάθεις από ό,τι κακό σου έχει συμβεί – και δεν αναφέρομαι σε θέματα υγείας. Mαθαίνεις και επιλέγεις να βρεις το δίκιο σου ή τη χαρά σου. Και τα δυο μαζί είναι λίγο δύσκολο. Εγώ διάλεξα τη χαρά. Το δίκαιο το άφησα στο σύμπαν.
»Τι με ενδιαφέρει; Είμαι μια γυναίκα 50+, οπότε ζω όσο πιο χαρούμενα μπορώ. Δεν είπα πως ξαφνικά μια μέρα γίνονται όλα μαγικά. Εννοείται ότι υπάρχουν στιγμές που με έχουν πάρει πολύ από κάτω. Απλώς, από τη φύση μου δεν είμαι άνθρωπος που θα σταθώ πάνω στη λύπη. Είμαι fixer. Θα το διορθώσω. Τα πράγματα που περνούν από το χέρι μου δεν υπάρχει περίπτωση να τα αφήσω στην τύχη τους, σε οποιοδήποτε συναίσθημα μπορεί να με συνθλίψει ή να με κάνει ένα με το πάτωμα. Αυτό θέλει κόπο και χρόνο».
Κόπο και χρόνο –σε δουλειά με ψυχοθεραπευτή– θέλει και να καταλάβεις πως ο μόνος που έχει λόγο στη ζωή σου είσαι εσύ, αφού είναι 100% δική σου ευθύνη να είσαι χαρούμενος. Εσύ δίνεις λόγο σε όποιους σε ενδιαφέρουν. Όλοι οι άλλοι γίνονται αδιάφοροι.
Είναι πολύ λυτρωτικό να φτάνεις στο σημείο που πια δεν σε ενδιαφέρουν όσοι δεν σε αφορούν. Χαρακτηριστικά, η Βανδή είπε: «Αποφάσισα να μη με ενδιαφέρει τίποτα, από το τι μπορεί να σκέφτεται ο καθένας. Με αφορά τι σκέφτονται τα παιδιά μου, ο σύντροφος μου, οι άνθρωποι που εκτιμώ και αγαπώ, εκείνοι που με γνωρίζουν – εμένα και τη ζωή μου. Αυτό ήρθε με απόλυτη συνειδητότητα του ότι όσο στέκεσαι πάνω στην άποψη του να είσαι αρεστή και αποδεκτή από όλους, θα είσαι πάντα δυστυχισμένη. Δεν μπορείς να αρέσεις σε όλους, δεν μπορείς να τους ευχαριστείς όλους και δεν μπορείς να ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες όλων».
Αν θες να είσαι ευτυχισμένος άνθρωπος, δεν έχεις προσδοκίες. Όχι μόνο γιατί το πιθανότερο είναι να απογοητευτείς, αλλά επειδή σημασία έχει το σήμερα. Άντε και το αύριο. Δεν έχει κανένα νόημα να πηγαίνουμε πέρα από αυτό το χρονικό όριο, αφού κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι ξημερώνει.
Όσα ζούμε ως παιδιά μας προσδιορίζουν στην ενήλικη ζωή μας
Ο τρόπος που ζει πια η Δέσποινα Βανδή «έχει ελευθερία. Έχει διαφάνεια, εντιμότητα και αγάπη». Στα χρόνια που ήταν στο πικ της καριέρας της, δεν είχε καν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Είχε μεγάλη ανασφάλεια, την οποία ξεφορτώθηκε τώρα, στα 50+, με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, «που είναι ό,τι πιο ωραίο μπορείς να προσφέρεις στον εαυτό σου».
Αν άργησε; «Τα κατάφερα! Θα μπορούσα να είμαι ένας άνθρωπος που περπάτησε σε αυτήν τη Γη και δεν κατάλαβε ποτέ. Την αγαπώ αυτήν την στιγμή. Αγαπώ και εκτιμώ τον εαυτό μου στο τώρα μου».
Το γεγονός ότι διεκδίκησε τη χαρά της σε ηλικία που είμαστε πιο κοντά στο τέλος της ζωής μας από ό,τι στην αρχή, που πέταξε τα βάρη που κουβαλούσε στην πλάτη της και έφυγε ελεύθερη προς τα εμπρός, είναι από μόνο του νίκη. Ξέρεις πόσοι είναι αυτοί που διαπιστώνουν την οδυνηρή αλήθεια της ζωής τους όταν κλείνουν για πάντα τα μάτια τους; Μέχρι να ξημερώσει λοιπόν αυτή η ημέρα, έχουμε τον χρόνο να ζήσουμε όπως θέλουμε και χρειαζόμαστε. Ακόμα κι αν είναι για 3 ημέρες, εμένα μου αρκεί.
Η Βανδή δεν ήθελε να μοιραστεί τους λόγους της χαμηλής αυτοεκτίμησης που τη σημάδεψε. Εξήγησε πως δεν ένιωσε έπαρση, λόγω της ανασφάλειάς της. Δεν ήθελε να εμβαθύνει επί των λόγων, ωστόσο είχαν να κάνουν με τα παιδικά της χρόνια.
«Όλα έχουν να κάνουν με το πώς μεγαλώνεις. Όσες μανούλες με ακούνε αυτήν την στιγμή, θα ήθελα να τους πω: Αγκαλιάστε τα παιδιά σας. Αγαπήστε τα. Από την ώρα που γεννήθηκαν τα παιδιά μου, έλεγα πόσο ευλογημένη και τυχερή ήμουν που είχα το καλύτερο κορίτσι και το καλύτερο αγόρι που θα μπορούσα να έχω στη ζωή μου. Ούτε να το ευχόμουν, ούτε να τους ζωγράφιζα. Το να αγαπάς τα παιδιά σου, να τα αγκαλιάζεις, να τους λες “είμαι εδώ, είμαι η ασφάλεια σου, για εμένα είσαι ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να συμβεί” δίνει βάση σε ένα παιδί να αρχίσει να χτίζει την αυτοεκτίμησή του. Με αυτή συνδέονται απόλυτα οι μελλοντικές επιλογές».
Η Βανδή έκανε λόγο και για τα «σημάδια της ψυχής» που δεν φαίνονται, ενώ στη σωματική κακοποίηση υπάρχουν εμφανή σημάδια: «Τα σημάδια της ψυχής δεν φαίνονται. Όπως με make up καλύπτεις τα χτυπήματα, με ένα χαμόγελο καλύπτεις τα υπόλοιπα. Είναι πολύ σημαντικό να νιώθουμε όλοι οι άνθρωποι πως αξίζει σεβασμός και ό,τι καλύτερο. Είναι τρομακτικό το τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι απόφαση ζωής αυτό».
Δέσποινα Βανδή: «Όταν κάτι δεν σε κάνει χαρούμενο, πρέπει να το αλλάξεις και για τα παιδιά σου»
Με έναν επίσης πολύ ειλικρινή τρόπο, η Βανδή κατέρριψε και τον διαχρονικό μύθο του «δεν χωρίζουμε γιατί έχουμε παιδιά». Όταν οι γονείς ζουν σε μια μόνιμη δυστυχία, τα παιδιά απορροφούν όλη αυτήν την ενέργεια και όσα βλέπουν γίνονται οι by default λειτουργίες της μετέπειτα ζωής τους. Ασυνείδητα αναπαράγουν τη δυστυχία και είναι τυχερά όσα δεν αντέχουν άλλο και ζητούν βοήθεια.
Από όταν θυμάται τον εαυτό της, η δημοφιλής τραγουδίστρια ήθελε να γίνει μάνα «δύο ευτυχισμένων ενηλίκων». Στα 50 της, όπως είπε, αποφάσισε να γεμίσει τα αδειανά κομμάτια της ψυχής της. «Η ζωή μου με τα δυο μου παιδιά γέμισε σε τεράστιο βαθμό. Είναι ό,τι πιο όμορφο έχω κάνει στη ζωή μου και πώς τα βλέπω που έχουν μεγαλώσει. Βλέπω τις διακοπές που στερήθηκα, τον ύπνο, τον ελεύθερο χρόνο – γιατί δεν ήθελα να ασχολείται κανείς άλλος μαζί τους, παρά μόνο τις ώρες που έπρεπε να κοιμηθώ. Τώρα που βλέπω αυτές τις εργατοώρες, βλέπω δυο παιδιά που είναι δυο υπέροχα πλάσματα, με αξίες, με ευγένεια, με χαρά και για εμένα αυτό είναι το σημαντικότερο. Από εκεί και πέρα, όμως, ήθελα ως Δέσποινα να κάνω για τον εαυτό μου πράγματα, να γεμίσω κομμάτια της ψυχής μου που δεν γέμισαν τα παιδιά μου.
»Συνειδητοποίησα πως ό,τι ζούσα έως τότε μου ήταν γνώριμο και δεν θα αλλάξει κάτι. Το άγνωστο ήταν πολύ τρομακτικό – δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί. Από την άλλη, δεν ξέρεις τι ξημερώνει. Όταν ερωτεύτηκα και αποφάσισα να αλλάξω τη ζωή μου, ηθικά δεν γινόταν για εμένα. Ένας έρωτας έρχεται στη ζωή ενός άντρα ή μιας γυναίκας όταν δεν είναι καλά στα προσωπικά της.
»Σε εκείνη τη φάση της ζωής μου που ένιωθα πως ο Βασίλης ήταν ένας άνθρωπος που με έκανε να χαμογελάω, που φώτιζε το μέσα μου και το έξω μου, αποφάσισα να κλείσω έναν κύκλο και δεν ήξερα πού θα με οδηγούσε ο νέος που άνοιγα. Είναι δύσκολο για μια γυναίκα που είναι στα 50 να πάρει μια τέτοια απόφαση. Ξέρεις τα χούγια του άλλου. Αλλά εγώ ήθελα οι ημέρες να είναι καλές, να είναι γεμάτες».
Φοβήθηκε το συναίσθημα που ερχόταν, βγήκε ο συντηρητικός της εαυτός «και πολλά άλλα θέματα, αλλά ήξερα πως για να μου συμβεί κάτι τέτοιο είχε κλείσει ένας κύκλος πολύ καιρό πριν. Αποφάσισα να ζήσω αυτό που ένιωθα χωρίς να ξέρω τι θα γίνει. Ούτως ή άλλως, δεν ξέρουμε αν θα ζούμε αύριο. Τα παιδιά μου τα είχα μεγαλώσει. Έχω πολύ ειλικρινή σχέση μαζί τους. Τους είπα πως αποφάσισα ότι θέλω να είμαι ευτυχισμένη στη ζωή μου.
»Η μεγαλύτερη απόφαση που πήρα ήταν πως σημασία έχει να ζήσω το τώρα μου. Δεν ξέρω πού θα είμαι σε κάποια χρόνια. Σημασία έχει το τώρα. Αν το τώρα δεν είναι καλό, δεν αξίζει να συνεχίζουμε να το ζούμε. Αξίζει να το προσπαθήσουμε, αλλά όταν κάτι δεν είναι καλά –είτε πρόκειται για φιλία, είτε για συνεργασία, είτε για σχέση– μιλάς μία, δύο, τρεις. Αν συνεχίσεις, είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου σε έναν τοίχο και να περιμένεις πως θα πέσει ο τοίχος. Ο τοίχος δεν θα πέσει ποτέ. Το κεφάλι σου θα σπάσεις. Αποφάσισα να πάρω το ραγισμένο μου κεφάλι και να πω πάμε να το γιάνουμε, να ζήσεις από εδώ και στο εξής και άσε τον τοίχο».
«Τα παιδιά αύριο, μεθαύριο, θα φύγουν. Θα κάνεις τον απολογισμό σου, όταν και εφόσον τα παιδιά σου ξεκινήσουν τη δική τους ζωή; Είστε με τα καλά σας; Όταν κάτι δεν σε κάνει χαρούμενο, δεν κάνει καλό ούτε στα παιδιά σου να το βιώνουν και πρέπει να το αλλάξεις – κατ’ εμέ, έτσι; Δεν επιβάλλω, ούτε δημαγωγώ. Με αυτόν τον τρόπο δίνεις παράδειγμα, γιατί όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση που δεν είσαι καλά και το υπομένεις, περνάς αυτό το μήνυμα και στα παιδιά σου: πως υπομένουμε καταστάσεις που μας κάνουν χάλια, αλλά τις υπομένουμε».
Το θες αυτό για τα παιδιά σου;
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
