ΠΩΣ Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΩΦΕΛΕΙ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

«Κάθε νηστεία κάνει καλό», θα ακούσεις από τους πιστούς. Είναι όμως έτσι; Έχει πραγματικό όφελος η ελληνορθόδοξη χριστιανική νηστεία στην υγεία, και συγκεκριμένα στην παχυσαρκία και στη χοληστερίνη;

Δεν μπορώ να ξεχάσω τη θρησκευτική πίστη και την προσήλωση στις παραδόσεις της Εκκλησίας που χαρακτήριζαν τη θεία Σοφία, αδελφή της γιαγιάς μου, η οποία πέθανε στα 90 και κάτι, με κορμί λαμπάδα και χωρίς κανένα πρόβλημα διαβήτη, υπέρτασης, χοληστερίνης και λοιπών σύγχρονων δεινών. Η θεία Σοφία τηρούσε ευλαβικά κάθε νηστεία της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Που σημαίνει ότι δεν έτρωγε ελαιόλαδο, κρέας, ψάρια, γάλα και γαλακτοκομικά κάθε Τετάρτη και Παρασκευή όλη τη χρονιά. 

Επιπλέον, 40 ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα και 48 πριν από το Πάσχα δεν έτρωγε κρέας, γαλακτοκομικά και αυγά (τα ψάρια και το ελαιόλαδο επιτρέπονται μόνο τις Τετάρτες και τις Παρασκευές στη νηστεία των Χριστουγέννων, ενώ τη Σαρακοστή τα ψάρια επιτρέπονται μόνο 2 ημέρες και η κατανάλωση ελαιολάδου μόνο τα Σαββατοκύριακα). 

Ομοίως με τη Σαρακοστή νήστευε και για τον Δεκαπενταύγουστο, 15 ημέρες πριν από τη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου (εδώ τα ψάρια επιτρέπονται μόνο στις 6 Αυγούστου). Θαλασσινά όπως γαρίδες, καλαμάρια, σουπιές, χταπόδι, αστακοί, καβούρια καθώς και σαλιγκάρια επιτρέπονται σε όλες τις ημέρες νηστείας όλο το χρόνο. 

iStock

Και μόνο που τα θυμόταν όλα αυτά, μου φαινόταν άθλος. Πόσο μάλλον που τα εφάρμοζε. Επιστημονικά μιλώντας, οι ελληνορθόδοξες πρακτικές νηστείας μπορούμε να πούμε ότι απαιτούν περιοδική χορτοφαγική διατροφή, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών και των θαλασσινών, μια εκδοχή δηλαδή της περίφημης μεσογειακής διατροφής. 

Μία έρευνα μόνο για την Ελληνορθόδοξη χριστιστιανική νηστεία

Όλες οι θρησκείες, από τον Ισλαμισμό μέχρι τον Βουδισμό και από τον Ιουδαϊσμό μέχρι την Αίρεση της Έβδομης Ημέρας της Εκκλησίας των Αντβεντιστών, περιλαμβάνουν εθελοντική αποχή από ορισμένα τρόφιμα, συνήθως ζωικής προέλευσης. Γεγονός που κατά καιρούς έχει προσελκύσει τόσο το επιστημονικό ενδιαφέρον όσο και τον ίδιο τον κόσμο, ασχέτως πίστης και δόγματος. 

Μέχρι να πραγματοποιηθεί όμως η πρώτη σχετική έρευνα, που δημοσιεύτηκε το 2003, λίγα στοιχεία ήταν επισήμως γνωστά για τις επιπτώσεις της παραδοσιακής, ορθόδοξης χριστιανικής διατροφής στην υγεία, και πιο συγκεκριμένα στα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα και την παχυσαρκία. 

Στην έρευνα πήραν μέρος 120 ενήλικοι Έλληνες, εκ των οποίων οι μισοί τηρούσαν ευλαβικά όλες τις παραπάνω επιταγές της χριστιανικής παράδοσης και οι άλλοι μισοί όχι. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε για 1 χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου έγιναν 6 μετρήσεις βάρους, λίπους καθώς και αιματολογικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό της λιποπρωτεΐνης ορού. 

iStock

Κι όμως υπάρχουν οφέλη!

Παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στην LDL (γνωστή και ως «κακή» χοληστερίνη, επειδή συσσωρεύει τη χοληστερίνη στις φλέβες και τις αρτηρίες) ανάμεσα στους νηστεύσαντες και στους μη. Οι πρώτοι παρουσίασαν μείωση της τάξης του 15,9%, που επηρέασε το βάρος και φυσικά τα ποσοστά λίπους στο σώμα τους. Αντίθετα, δεν παρουσίασαν σημαντική μείωση της λεγόμενης «καλής» χοληστερίνης, δηλαδή της HDL (που απομακρύνει τη χοληστερίνη από τις αρτηρίες, επαναφέροντάς τη στο συκώτι απ’ όπου αποβάλλεται), η οποία ήταν της τάξης του μείον 4,6%. 

Συμπερασματικά λοιπόν, η διαλείπουσα, βραχυπρόθεσμη θρησκευτική νηστεία, σύμφωνα με τους διατροφικούς κανόνες της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, έχει σημαντικά οφέλη στη λιποπρωτεΐνη αίματος και στην παχυσαρκία.

Τι πρέπει να προσέξουμε

Αυτό δεν σημαίνει ότι αν την ακολουθήσει κανείς με λάθος τρόπο, π.χ. καταναλώνοντας υπερβολικά αρτοσκευάσματα ή ζυμαρικά, θα έχει ακριβώς το ίδιο κέρδος. Σημαίνει μάλλον ότι οι πιστοί μια παλιότερης εποχής, τότε που οι φούρνοι δεν μοσχοπουλούσαν νηστίσιμες χορτόπιτες, δεκάδες λογιών ψωμιά και νηστίσιμα κουλουράκια, ήταν πιο καλλίγραμμοι και πιο υγιείς. Αν σας έχει μείνει κάποιος τέτοιος «παλιός» και ενδιαφέρεστε να ακολουθήσετε το παράδειγμά του, ετοιμαστείτε να φάτε πολλά λαχανικά, όσπρια και λαδερά, και ξεχάστε τις τηγανητές πατάτες.