ΔΥΟ ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΙΔΕΙΝΩΝΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΧΕΙΜΩΝΑ (ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ)

Οι χαμηλές θερμοκρασίες και ο ξηρός αέρας μπορεί να επιδεινώσουν ορισμένα δερματικά προβλήματα και να προκαλέσουν ξηροδερμία. Μία δερματολόγος εξηγεί όσα πρέπει να κάνετε για τη διαχείριση και την πρόληψή τους.

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο συνδυασμός ξηρού αέρα, χαμηλής υγρασίας, ψυχρότερων θερμοκρασιών και μικρότερης διαθεσιμότητας φυσικού ηλιακού φωτός μπορούν να δημιουργήσουν ξηροδερμία.

Η θέρμανση εσωτερικών χώρων, οι απότομες εναλλαγές ζέστης-κρύου μπορεί να αφαιρέσουν την υγρασία από το δέρμα, κάνοντάς το ξηρό και με σκασίματα, τα οποία μπορεί να είναι επώδυνα. Επίσης, τον χειμώνα πολλοί αμελούν τη φροντίδα της επιδερμίδας τους καλύπτοντάς την κάτω από τα ρούχα.

Το υπερβολικά ξηρό δέρμα μπορεί να οφείλεται και σε άλλες αιτίες π.χ. ηλικία, φάρμακα, διατροφή, κακή ενυδάτωση, σε παθήσεις όπως ατοπική δερματίτιδα, ψωρίαση. Και αυτές οι δύο είναι οι πιο συνηθισμένες παθήσεις, οι οποίες επηρεάζονται από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.

Ποια φροντίδα χρειάζεται το ξηρό δέρμα;

Προτού, δούμε την κάθε περίπτωση πιο αναλυτικά, οι παρακάτω συμβουλές περιποίησης απευθύνονται σε όλους όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ξηροδερμίας, ήπιας και πιο σοβαρής, αλλά και στους ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα και ψωρίαση.

1. Ακολουθήστε ισορροπημένη διατροφή με κατανάλωση τροφών που περιέχουν ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα.
2. Χρησιμοποιήστε χλιαρό νερό στο μπάνιο σας. Το πολύ ζεστό (πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου) ξηραίνει το δέρμα. Το έντονο τρίψιμο με σφουγγάρι μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς. Να προτιμώνται τα ενυδατικά, απαλά καθαριστικά χωρίς άρωμα. Να αποφεύγονται τα ισχυρά διότι αφαιρούν την υγρασία και καταστρέφουν τον φραγμό του δέρματος.
3. Περιορίστε τον χρόνο σας στο ντους ή στο μπάνιο σε 5 με 10 λεπτά. Αμέσως μετά, στεγνώστε το δέρμα ταμποναριστά, με μια μαλακή πετσέτα, μην το τρίβετε και αλείψτε το με άφθονη ενυδατική κρέμα, όσο είναι ακόμα νωπό.

iStock

Ποια είναι τα κατάλληλα προϊόντα για το ξηρό δέρμα;

Συνιστώνται προϊόντα με την ένδειξη «υποαλλεργικά-δερματολογικά ελεγμένα και χωρίς άρωμα». Αναζητήστε μια κρέμα ή αλοιφή που περιέχει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συστατικά:

• Πανθενόλη
• Γλυκερίνη
• Ουρία
• Κεραμίδια (ceramides)
• Εκτοΐνη
• Έλαια
• Ωμέγα λιπαρά οξέα
• Υαλουρονικό οξύ

Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε προϊόντα περιποίησης δέρματος που περιέχουν συστατικά για τα οποία υπάρχουν ερωτηματικά ως προς την ασφάλειά τους, ή έχουν εμπλακεί σε αρνητική δημοσιότητα, καθώς επίσης και προϊόντα που περιέχουν αλκοόλ (εκτός από απολυμαντικό χεριών), άλφα-υδροξύ οξύ (AHA) και ρετινοειδή, διότι αυτό θα βοηθήσει το δέρμα σας να διατηρήσει τα φυσικά του έλαια.

Η επιλογή του κατάλληλου ενυδατικού δερμοκαλλυντικού για κάθε περίπτωση ανάμεσα στην πληθώρα των προϊόντων που κατακλύζουν τον χώρο του φαρμακείου είναι σημαντική και χρειάζεται να γίνεται με την βοήθεια των ειδικών.

Ποια είναι τα δύο δερματικά προβλήματα που επιδεινώνονται τον χειμώνα;

Ψωρίαση: Γιατί μπορεί τα συμπτώματα να επιδεινωθούν

Μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 στην Εφημερίδα της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας αναφέρει ότι οι περισσότεροι ασθενείς με ψωρίαση έχουν καθαρότερο δέρμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ οι χειμερινοί μήνες φέρνουν μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα.

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Ψωρίασης (NPF), πολλοί άνθρωποι βλέπουν βελτίωση στην ψωρίασή τους το καλοκαίρι λόγω της μεγαλύτερης διαθεσιμότητας φυσικού υπεριώδους φωτός (UV).

Η μετάβαση στο χειμώνα εισάγει επίσης την εποχή του κρυολογήματος και της γρίπης. Οι λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο μπορούν να αποδυναμώσουν περαιτέρω το ανοσοποιητικό σύστημα που ίσως είναι ήδη ευαίσθητο λόγω φαρμάκων για την ψωρίαση.

Τα επίπεδα βιταμίνης D που φτάνουν στο ναδίρ στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης συσχετίζονται με αυξημένη δραστηριότητα της νόσου, κλινική βαρύτητα καθώς και ποσοστά υποτροπής. Η βιταμίνη D θα μπορούσε να έχει σημαντικές ανοσοτροποποιητικές επιδράσεις στην ψωρίαση. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να είναι συχνή σε ασθενείς με ψωρίαση, ιδιαίτερα το χειμώνα.

Τα ρούχα του κρύου καιρού μπορεί να προκαλούν κνησμό και να ερεθίσουν το ήδη ευαίσθητο δέρμα.

Τι μπορείτε να κάνετε;

Εντατική ενυδάτωση με παχύρρευστη και λιπαρή κρέμα ή αλοιφή ώστε να «παγιδεύει» την υγρασία στο δέρμα. Η περιποίηση με ενυδατικά, μαλακτικά χρειάζεται ακόμα κι αν το δέρμα δεν έχει βλάβες (μόνιμη συνοδευτική αγωγή).

iStock

Συστηματική ενυδάτωση και από το στόμα, γιατί η αφυδάτωση μπορεί να εντείνει την ψωρίαση.

Για το μπάνιο και το ντους, ακολουθήστε τις οδηγίες που αφορούν το ξηρό δέρμα.

Προσοχή χρειάζεται τόσο στη θερμοκρασία όσο και στην υγρασία του χώρου. Προτείνεται θερμοκρασία 23-24 βαθμούς Κελσίου και υγρασία μεταξύ 30% και 50%. Σε χαμηλή υγρασία, τοποθετήστε δοχεία με νερό δίπλα σε πηγές θερμότητας (π.χ. καλοριφέρ, τζάκι) ή υγραντήρα.

Ένδυση με μαλακά ρούχα και τα απαραίτητα αξεσουάρ (κασκόλ, καπέλο, γάντια). Ντύσιμο με στρώσεις (ρούχα το ένα πάνω από το άλλο) για να μπορείτε να τα αφαιρείτε και να μην ιδρώνετε (η εφίδρωση μπορεί να επιδεινώσει την ψωρίαση). Να προτιμάτε τα βαμβακερά και τα μεταξωτά από τα μάλλινα, τα συνθετικά, τα τζιν και άλλα τραχιά υφάσματα που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα

Τέλος, η συστηματική άσκηση, ο αντιγριπικός εμβολιασμός για την αποφυγή ιογενών λοιμώξεων, ο έλεγχος για τυχόν συννοσηρότητες (π.χ. διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση και κατάθλιψη επιδεινώνουν τα συμπτώματα της ψωρίασης) και ο επαρκής ύπνος είναι απαραίτητα «μέτρα» για τη διαχείριση και την πρόληψη των εξάρσεων της νόσου και είναι όλα πολύ σημαντικά.

Ατοπική δερματίτιδα: Μερικά tips που ίσως δεν γνωρίζατε

Η ατοπική δερματίτιδα, που είναι αρκετά συχνή σε βρέφη και μικρά παιδιά και η οποία είναι πολύ πιθανό να επιδεινωθεί και αυτή τον χειμώνα, χρειάζεται μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική διαχείρισης.

Αν έχετε διαγνωστεί είτε εσείς, είτε το παιδί σας, πιθανότατα γνωρίζετε από τον γιατρό σας τι πρέπει να κάνετε. Παρακάτω, παρουσιάζονται μερικές χρήσιμες και λιγότερο διαδεδομένες συμβουλές, που ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της πάθησης.

1. Οδηγίες για το μπάνιο

• Για το μπάνιο ισχύει ό,τι και για το ξηρό δέρμα, αναφορικά με τη θερμοκρασία του νερού (όχι πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου), τη διάρκεια (5-10 λεπτά) και τον καθαρισμό χωρίς σφουγγάρι. Επιπλέον, τα υγρά καθαριστικά για την ατοπική δερματίτιδα πρέπει να έχουν όξινο pH και σημαντική περιεκτικότητα σε λιπίδια.
• Σε περίπτωση μόλυνσης, όπου απαιτείται η χρήση καθαριστικού με αντισηπτικό, θα πρέπει αυτό να μην είναι πολύ ερεθιστικό και να μην περιέχει ισχυρά αλλεργιογόνα (μιλήστε με τον γιατρό σας).
• Παραδόξως, το υποχλωριώδες νάτριο (χλωρίνη) ως διάλυμα υδατόλουτρου (σε ποσοστό 0,005%) μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο, καθώς έχει αντιφλεγμονώδη και αντικνησμώδη δράση. Ωστόσο δεν συνιστάται σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών και σε άτομα με αλλεργία στη χλωρίνη.
• Στα βρέφη, το πρώτο στάδιο του απαλού καθαρισμού στην περιοχή της πάνας ακολουθείται από ένα γρήγορο ξέπλυμα στο μπάνιο (σε θερμοκρασία 27–30°C).
• Τα τελευταία 2 λεπτά του μπάνιου, η χρήση ελαίων ενδείκνυται. Βοηθούν το αλάτι της Νεκράς Θάλασσας, η βρώμη και τα φυσικά έλαια.
• Η προσθήκη NaCl σε νερό που περιέχει έλαια έχει προταθεί σε συγκεντρώσεις έως και 5%. Σε ενήλικες, υψηλότερες συγκεντρώσεις με την προσθήκη μαγνησίου έχουν χρησιμοποιηθεί για να μιμηθούν την ευεργετική επίδραση της λουτροθεραπείας στη Νεκρά Θάλασσα, επίσης μαζί και με τη φωτοθεραπεία UV.

2. Προσοχή στα αλλεργιογόνα

• Τα αλλεργιογόνα πρέπει να αποφεύγονται σε ευαισθητοποιημένα ατοπικά άτομα. Πρακτικά αυτό σημαίνει να αποφεύγονται (όσο είναι δυνατόν) τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, το τρίχωμα των ζώων και οι αλλεργιογόνες τροφές.
• Προτείνεται περίβλημα στρώματος, φίλτρο, καλός αερισμός και τακτικός καθαρισμός.
• Τα ρούχα που στεγνώνουν στο στεγνωτήριο είναι πιο μαλακά, πιο ελαστικά από αυτά που στεγνώνουν στον αέρα, γεγονός που μειώνει την ανάγκη χρήσης μαλακτικών (που περιέχουν αρώματα και μπορεί να είναι αλλεργιογόνα). Επιπλέον, στον αέρα υπάρχουν αλλεργιογόνα που μπορούν να επικαθίσουν στα ρούχα και στη συνέχεια στο δέρμα.
• Συστήνονται επίσης τα βαμβακερά κλινοσκεπάσματα, ειδικά για τα βρέφη.

iStock

3. Άσκηση, εφίδρωση, σωματική δραστηριότητα

• Τα στοιχεία για την άσκηση είναι αντικρουόμενα και ελλιπή. Όμως τόσο για την ευρύτερη σωματική υγεία, όσο και για την ψυχική, ο ασθενής δεν θα
  πρέπει να την αποφεύγει.
• Προσοχή χρειάζεται λόγω της εφίδρωσης. Ο ασθενής θα πρέπει να ξεπλένεται και να εφαρμόζει τα μαλακτικά καλλυντικά το συντομότερο δυνατό, για να
  αποφευχθεί η πρόκληση κνησμού.
• Χρειάζεται κατανάλωση αάφθονης ποσότητας νερού, καθώς η αφυδάτωση του οργανισμού θα εντείνει και την ξηρότητα του δέρματος.

4. Θερμοκρασία και υγρασία του χώρου

• Οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα δεν πρέπει να κάθονται κοντά σε ανοιχτή φλόγα ή άλλη πηγή θερμότητας που μπορεί να αφυδατώσει το δέρμα.
• Η θερμοκρασία και η υγρασία του χώρου πρέπει να είναι σταθερή και στις τιμές που αναφέρεται παραπάνω. Σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας, προτείνεται η χρήση υγραντήρα.

iStock

• Τη νύχτα, η θερμοκρασία της κρεβατοκάμαρας πρέπει να είναι δροσερή. Ένας ανεμιστήρας μπορεί να βοηθήσει. Το ίδιο και τα βαμβακερά κλινοσκεπάσματα.

Η Χαριτωμένη Βαβούλη είναι δερματολόγος-αφροδισιολόγος, επιμελήτρια Α΄ στην Α΄ Κλινική Αφροδίσιων και Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής (ΕΚΠΑ), στο νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός».