ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΑΡΚΕΤΗ «ΒΙΤΑΜΙΝΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ»;

Ποιος φαίνεται να είναι ο λόγος που, ενώ ζούμε σε μια από τις πιο ηλιόλουστες χώρες του κόσμου, πάσχουμε σε μεγάλο ποσοστό από έλλειψη βιταμίνης D, που θεωρείται η «βιταμίνη του ήλιου».

Η βιταμίνη D, γνωστή επίσης ως καλσιφερόλη, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που σε μερικά τρόφιμα υπάρχει φυσικά ενώ σε άλλα προστίθεται. Κυκλοφορεί και σε συμπλήρωμα διατροφής, που πρέπει να υπάρχει σε πολλά ελληνικά σπίτια, δεδομένου ότι είμαστε από τους λαούς που έχουν ανεπάρκεια.

Συγκεκριμένα, έρευνα έχει δείξει ότι το 72,2% των κατοίκων της Ελλάδας, μιας από τις πιο ηλιόλουστες χώρες του πλανήτη, δεν έχουν επαρκή ποσότητα βιταμίνης D στον οργανισμό τους. Πράγμα που προκαλεί την εύλογη απορία του τίτλου. Να τη λύσουμε.

Πέραν της περιορισμένης έκθεσής μας στον ήλιο –αφού όλη την ημέρα είμαστε στο σπίτι ή το γραφείο–, για τα χαμηλά μας ποσοστά σε βιταμίνη D παίζει ρόλο και το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σχετικά μεγάλο γεωγραφικό πλάτος. Αυτό σημαίνει ότι κατά τους χειμερινούς μήνες η γωνία του ήλιου είναι μικρότερη, και άρα μειωμένη η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Αυτό μπορεί να περιορίσει την παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα.

Unsplash Jeremy Perkins

Παρεμπιπτόντως, η μεσογειακή διατροφή θεωρείται «φάρμακο», αλλά δεν είναι ιδιαίτερα καλή πηγή βιταμίνης D. Το 90% των ημερησίων αναγκών μας σε βιταμίνη D καλύπτεται από τον ήλιο. Το 10% που απομένει μπορεί να καλυφθεί από μουρουνόλαδο, λιπαρά ψάρια, κρόκους αβγών, κόκκινο κρέας, μοσχαρίσιο συκώτι, ξιφία και τόνο.

Ποια ώρα και για πόσα λεπτά είναι χρήσιμο να βγαίνουμε στον ήλιο

Πώς ενεργοποιείται ο μηχανισμός που μετατρέπει την υπεριώδη ακτινοβολία σε βιταμίνη D; Σύμφωνα με έρευνα, ο ήλιος πρέπει να είναι «δυνατός». Επίσης, για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής συνιστάται η τακτική, μέτρια έκθεση του δέρματος μας στον ήλιο.

Πόσο τακτική; Πολλές φορές μέσα στην εβδομάδα, από 10 έως 15 λεπτά τη φορά, χωρίς να έχουμε βάλει αντιηλιακό. Όσο για τις ώρες που προτείνουν οι ειδικοί, για τη βέλτιστη σύνθεση βιταμίνης D θα χρειαστεί να βγεις στον ήλιο μεταξύ 10 και 12 το πρωί. Αυτό το χρονικό πλαίσιο προτείνεται επειδή θεωρείται ότι τότε είναι στην πιο αποτελεσματική γωνία οι ακτίνες Ultraviolet B (UVB).

Unsplash Andras Vas

Όσον αφορά την αρκετά διαδεδομένη πεποίθηση που θέλει την καλύτερη ώρα για τη βιταμίνη D να είναι στις 7 το πρωί, οι ερευνητές εξηγούν πως τόσο νωρίς οι ακτίνες είναι πολύ «αδύναμες».

Εάν τώρα, συνδυάσουμε το «λούσιμο» από τον ήλιο με κάποια δραστηριότητα, θα τονώσουμε σημαντικά τα επίπεδα της απαραίτητης –για όλες μας τις λειτουργίες– βιταμίνης. Ειδικά αν ζούμε σε αστικό ιστό, όπου είναι περιορισμένη η ηλιακή έκθεση ούτως ή άλλως.

Γιατί χρειαζόμαστε τη βιταμίνη D

Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του ιατρικού τμήματος του Harvard, η βιταμίνη D μειώνει της πιθανότητας καρδιακών παθήσεων.

Μελέτες έχουν δείξει πως τα χαμηλά επίπεδα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, όπως η υπέρταση, η καρδιακή ανεπάρκεια και το εγκεφαλικό. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η ανεπάρκεια βιταμίνης D συμβάλλει σε καρδιακές παθήσεις ή απλώς υποδηλώνει κακή υγεία όταν υπάρχει μια χρόνια πάθηση.

Κατά τα άλλα, η βιταμίνη D:

• Παίζει καθοριστικό ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου, το οποίο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση γερών οστών και δοντιών.
• Υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ενεργοποιώντας τα κύτταρά του και μειώνοντας τη φλεγμονή. Ο όρος φλεγμονή προκύπτει από το φλέγμα, που σημαίνει καύση και ανάφλεξη, και αφορά το σύμπτωμα της θερμότητας που προκαλείται όταν εξωγενείς βλαπτικοί παράγοντες (παράσιτα, λοιμώξεις, ιοί, βακτήρια, τραυματισμοί, χημικά κ.λπ.) επιτίθενται στον οργανισμό μας. Τότε δηλαδή που αναλαμβάνει δράση το ανοσοποιητικό. Το άγχος και η κακή ψυχολογία επηρεάζουν αρνητικά την αποκατάσταση της φλεγμονής.
• Είναι σημαντική για τη λειτουργία των μυών και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου πτώσεων και καταγμάτων σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.
• Έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ρύθμιση της ανάπτυξης και της διαίρεσης των κυττάρων, κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις στην πρόληψη του καρκίνου.
• Μειώνει τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης.
• Οι υποδοχείς της βιταμίνης D βρίσκονται σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη ρύθμιση της διάθεσης και στη γνωστική λειτουργία.

Σε πρόσφατες μελέτες έχει διαπιστωθεί σχέση ανεπάρκειας της βιταμίνης D με την άνοια, όπως και ότι τα συμπληρώματα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο κατά 40%. Τα συμπληρώματα, βέβαια, πρέπει να λαμβάνονται μετά από εκτίμηση ειδικού και διενέργεια αιματολογικών εξετάσεων.