Η ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΦΩΤΙΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΠΑΝΙΚΟΥ ΕΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ

Πώς συνεχίζει να παίζει μια ηθοποιός, όταν παθαίνει κρίση πανικού επάνω στη σκηνή; Τι ρόλο παίζει η μανία ελέγχου και η εξουσία στην ευτυχία μας; Η Μαρία Παπαφωτίου μάς ξεναγεί στη δική της «ισορροπία», κάνοντας έναν περίπατο στη φύση.

Η Μαρία Παπαφωτίου ανήκει στη νέα γενιά ηθοποιών του ελληνικού θεάτρου. Έγινε ευρέως γνωστή με τη συμμετοχή της στην παράσταση Ιστορία χωρίς όνομα, σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη, υποδυόμενη τη νεαρή και ερωτευμένη Πηνελόπη Δέλτα. 

Αυτόν τον καιρό παίζει στην παράσταση Το Μινόρε, ενώ από τη νέα σεζόν θα τη δούμε σε ένα καινούργιο σίριαλ της ΕΡΤ, όπου υποδύεται την ηθοποιό Κυβέλη στα νιάτα της.  

Η Μαρία Παπαφωτίου δεν πιστεύει στο ταλέντο

Συναντηθήκαμε ένα ηλιόλουστο, κρύο πρωινό, στο άλσος της Νέας Σμύρνης, κοντά στο πατρικό της σπίτι, όπου της αρέσει να τρέχει και να κάνει βόλτες για να αποφορτίζεται. Τη ρώτησα αν ο επαγγελματικός δρόμος που πήρε αισθάνεται ότι την έχει δικαιώσει ως επιλογή, δεδομένου ότι βρίσκεται σε αντίθετη κατεύθυνση από τις σπουδές της στο Πολυτεχνείο. 

«Ό,τι και να είχα κάνει, δεν θα το είχα μετανιώσει. Νομίζω ότι η καλύτερη επιλογή είναι αυτή που υποστηρίζεις. Υποστηρίζω αυτό που τελικά έκανα. Δεν πιστεύω στο τυχαίο. Αν είσαι αφοσιωμένος, αν δουλεύεις σκληρά, αν είσαι καλός συνεργάτης και δεν έχεις ιδιοτροπίες, θεωρώ ότι η επιλογή σου θα πετύχει», μου λέει με θαυμαστή σιγουριά.

Αν και είναι 37 χρονών, μοιάζει πολύ νεότερη και η ωριμότητα των όσων λέει με ξαφνιάζει. Μου εξηγεί ότι δεν πιστεύει στο ταλέντο, αλλά στη σκληρή δουλειά. 

«Ειδικά στον χώρο του θεάτρου, η έννοια του ταλέντου που συνδέεται με μια σκηνική άνεση, με ένα σχεδόν θράσος, δεν με συγκινεί. Ύστερα, τείνουμε να ταυτίζουμε παραδοσιακά τον ταλαντούχο με τον ιδιότροπο ηθοποιό. Δεν ισχύει αυτό. Υπάρχουν πάρα πολλές πρωταγωνίστριες που είναι φοβεροί άνθρωποι. Στους 10 πάρα πολύ ταλαντούχους και ιδιότροπους ηθοποιούς υπάρχουν άλλοι 10 ταλαντούχοι και ευγενικοί. Όμως αυτό δεν το φωτίζουμε», συνεχίζει. 

Ανδρέας Σιμόπουλος

Ο ναρκισσισμός, η ανασφάλεια και η ανάγκη για εξουσία

Αναρωτιέμαι αν ο ναρκισσισμός είναι ένα «ελάττωμα» συνυφασμένο με το επάγγελμα το ηθοποιού, λόγω της φύσης της δουλειάς. Η Μαρία Παπαφωτίου τον συνδέει με την ανάγκη για εξουσία. 

«Σε κάθε χώρο, οι άνθρωποι που διεκδικούν θέσεις εξουσίας διακατέχονται από ναρκισσισμό. Τον ναρκισσισμό τον θεωρώ την άλλη όψη της ανασφάλειας. Όταν ένας άνθρωπος για κάποιο λόγο δεν αισθάνεται καλά μέσα του, μπορεί να αναπτύξει μια ναρκισσιστική διαταραχή. Οι νάρκισσοι δεν μου φαίνονται άνθρωποι που πατάνε στα πόδια τους γερά». 

«ΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΟΝ ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΟ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟΤΡΟΠΟ ΗΘΟΠΟΙΟ. ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΑΥΤΟ».

Είναι άραγε νάρκισσοι όλοι οι άνθρωποι που έχουν βλέψεις στην εξουσία; Μάλλον όχι. «Όμως συνήθως θεωρούν ότι η εξουσία θα τους αποφέρει επαγγελματική επιτυχία και χρήματα, άρα και ευτυχία. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η επαγγελματική καταξίωση, τα χρήματα, η δόξα θα τους φέρουν μια λύτρωση, μια γαλήνη, και θα ζουν σαν πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι. Στις δυτικές κοινωνίες, μάλλον δεν έχουμε καταλάβει ότι το ένα δεν έχει να κάνει με το άλλο. Μια δουλειά που σου αρέσει σου δίνει πράγματα, βέβαια, άλλα όχι όλα όσα θεωρούμε εμείς». 

Ανδρέας Σιμόπουλος

Η ίδια αισθάνεται χαρούμενη, όταν είναι καλά, έχει 10 φίλους και έναν άνθρωπο ξεχωριστό που θέλει να την αγαπάει. Αν μπορεί να εστιάζει σε αυτά, δεν χρειάζεται κανενός είδους ψυχοθεραπεία. 

«Πιστεύω ότι σου ταιριάζει αυτό το οποίο πιστεύεις ότι σου ταιριάζει. Η ψυχοθεραπεία δουλεύει στους ανθρώπους που πιστεύουν ότι θα τους δουλέψει. Εγώ δεν είμαι μια τέτοια περίπτωση. Σε μένα δουλεύει καλύτερα ο παραδειγματισμός». Τα λέει αυτά βασισμένη σε αληθινά βιώματα. 

Από την αρρωστοφοβία στις κρίσεις πανικού

Όπως μου διηγήθηκε, ένα μικρό πρόβλημα υγείας στον αυχένα της στάθηκε η αφορμή για να αναπτύξει «μια αδιανόητη αρρωστοφοβία». Τα μουδιάσματα, οι ίλιγγοι και ο αφόρητος πόνος που της δημιουργούσε κατά καιρούς αυτό το πρόβλημα, την έκαναν να φτιάχνει σενάρια καταστροφής, τα οποία την ακινητοποιούσαν. 

«Όταν με πιάνει μια κρίση, είμαι ξαπλωμένη στο κρεβάτι, δεν πάω πουθενά, ακυρώνω τη δουλειά. Μια τέτοια κρίση με βρήκε όταν ήμουν στην Κύπρο για κάποια γυρίσματα. Φορούσα κολάρο και έκανα όλες τις σκηνές μου καθιστή, επειδή φοβόμουν ότι αν σηκωθώ, δεν ξέρω κι εγώ τι θα πάθαινα… Την ίδια στιγμή, ο διευθυντής φωτογραφίας εργαζόταν κανονικά, ενώ το 3χρονο παιδί του ήταν σοβαρά άρρωστο στο νοσοκομείο. Τότε ήταν που κλίκαρε το μυαλό μου και είπα στον εαυτό μου: Μαρία, σήκω τώρα, βγάλε το κολάρο και δούλεψε σαν άνθρωπος!» 

Ανδρέας Σιμόπουλος

Η Μαρία Παπαφωτίου έχει έρθει αντιμέτωπη και με τις κρίσεις πανικού. Πόσο τρομακτικό είναι αυτό για μια ηθοποιό, όταν συμβαίνει πάνω στη σκηνή; «Είναι φρικτό. Μου συνέβαινε όσο έπαιζα σε μία συγκεκριμένη παράσταση, το Norway Today, και μάλιστα σε μία συγκεκριμένη σκηνή που αναφερόταν στον θάνατο. Ζαλιζόμουν, ίδρωνα, το θέατρο γύριζε γύρω μου κι εγώ έπρεπε να συνεχίσω να παίζω. Ήταν η πιο ακραία εμπειρία που έχω ζήσει». 

Πώς τη διαχειρίστηκε; «Με στήριξε ο συνάδελφός μου, ο Σταύρος Λιλικάκης. Εγώ του έλεγα “Θα πεθάνω” κι εκείνος μου εξηγούσε υπομονετικά ότι δεν θα μου συμβεί τίποτε κακό, ότι το παθαίνω αυτό στο σημείο του μονολόγου μου που μιλάει για τον θάνατο. Δεν τον πίστευα. Ήμουν σίγουρη ότι είχα κάποιο πρόβλημα με τον λαβύρινθό μου, που μου προκαλούσε ιλίγγους. Παρ’ όλα αυτά, έμενα στη σκηνή και συνέχιζα. Δεν ξέρω πώς. Μέχρι που κατάλαβα…»

«ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΛΕΓΞΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ, ΤΙ ΘΑ ΜΑΣ ΣΥΜΒΕΙ, ΑΝ ΘΑ ΑΡΡΩΣΤΗΣΟΥΜΕ, ΑΝ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΥΓΙΕΙΣ... ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΔΑΦΙΚΟ. Η ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ». 

Κατάλαβε πως η κρίση πανικού είναι ένα καμπανάκι. Είναι αυτό που νομίζεις ότι θα σε σώσει. Αν και απευθύνθηκε τότε σε ψυχολόγο, η ίδια θεωρεί ότι δεν τη βοήθησε. Μου εξηγεί πως όλα ξεκινάνε από μια μανία ελέγχου που έχουμε. 

«Θέλουμε να ελέγξουμε τη ζωή μας που δεν ελέγχεται. Να ελέγξουμε τι θα μας συμβεί, αν θα αρρωστήσουμε, αν θα είμαστε υγιείς…  Και αυτό είναι το πιο ανεδαφικό πράγμα που μπορείς να κάνεις. Πραγματικά δεν υπάρχει τρόπος ούτε και λόγος να ελέγξεις τη ζωή σου» μου λέει κι εγώ αναρωτιέμαι αν πράγματι δεν τη βοήθησε η ψυχοθεραπεία, έστω και ετεροχρονισμένα. 

Ανδρέας Σιμόπουλος

Πώς βρήκε η Μαρία Παπαφωτίου την ισορροπία

«Αυτό που κατάλαβα πιο μετά είναι ότι ένας τρόπος για να νιώθεις καλά στην καθημερινότητά σου είναι να αποφασίσεις να ασχοληθείς στα αλήθεια με κάποιον άλλον και όχι με τον εαυτό σου. Να ξυπνάς το πρωί και μέσα στη μέρα σου να μη σκέφτεσαι το δικό σου πρόβλημα, αλλά το πρόβλημα ενός άλλου ανθρώπου. Αυτό νομίζω ότι είναι το πιο βοηθητικό που μπορεί να κάνει κάποιος για τον εαυτό του, γιατί μετατοπίζει τη σοβαρότητα της ύπαρξής του. Είναι ο μόνος τρόπος για να ξεχαστεί κανείς», αναφέρει. 

Η Μαρία Παπαφωτίου όμως έχει βρει κι άλλες διεξόδους για να αποφορτίζεται, νιώθοντας ότι έχει κάποιον έλεγχο: «Μου αρέσει πολύ να είμαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου. Δεν μπορώ να μου επιτρέψω ούτε 10 λεπτά να κάτσω να μην κάνω τίποτα. Ξέρω ότι είναι κακό, αλλά στην καραντίνα αυτό μου έκανε καλό. Από μαγείρεμα, μουσική, γυμναστική, διάβασμα, έκανα ό,τι προλάβαινα και το ευχαριστήθηκα πολύ». 

«ΕΝΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΝΙΩΘΕΙΣ ΚΑΛΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΣ ΜΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟΝ ΚΙ ΟΧΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ. ΑΥΤΟ ΜΕΤΑΤΟΠΙΖΕΙ ΤΗ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΣΟΥ» 

Εκείνο που τη βοήθησε ιδιαίτερα ήταν το τρέξιμο , που μπήκε τότε στη ζωή της. «Λένε ότι οι δρομείς μπαίνουν σε διαλογιστική διαδικασία: Αδειάζει το κεφάλι τους. Έτσι είναι! Το συνιστώ σε κάθε άνθρωπο στον κόσμο. Ή το περπάτημα». 

Περπατάμε μαζί στο πράσινο του πάρκου και το χαίρεται με όλη της την ψυχή. Μου εξηγεί ότι όλες αυτές οι διέξοδοι, από το τρέξιμο μέχρι το σερφ, που έμαθε πρόσφατα, και από την κηπουρική μέχρι το πλέξιμο, που είναι ο επόμενος στόχος της, ήρθαν ομαλά στη ζωή της και τη βοήθησαν να αποφορτίζεται. Να αφήνει πίσω της σκέψεις και κρίσεις υγείας, να περιορίζει το στρες και κυρίως να ελέγχει τη μανία ελέγχου που έχει. Έτσι όπως μιλάμε, νιώθω ότι έχω βγει βόλτα με τον μικρότερο εαυτό μου. Χαίρομαι που έχει βρει την ισορροπία του.