43 ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟ AIDS

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, μια συζήτηση με τη Θετική Φωνή μάς ανοίγει ένα παράθυρο σε όσα συμβαίνουν σήμερα γύρω από την οροθετικότητα.

Πριν λίγες μέρες, μίλησα στο τηλέφωνο με την Αμαλία Μανωλοπούλου, την Υπεύθυνη του γραφείου της Θετικής Φωνής στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS (μία ακόμα παγκόσμια μέρα που, κατά την ταπεινή μου γνώμη, έρχεται να ξεπλύνει την απραξία και την αδιαφορία που πολλοί δείχνουμε τις υπόλοιπες 364 ημέρες του χρόνου).

Τέλος πάντως. Επανέρχομαι. Αυτό, λοιπόν, που μου έκανε τρομερή εντύπωση όση ώρα συνομιλούσαμε είναι πώς 43 χρόνια μετά τα πρώτα καταγεγραμμένα περιστατικά, εξακολουθούμε να αγνοούμε βασικά πράγματα για τον ιό HIV και το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (Acquired Immune Deficiency Syndrome – AIDS) που προκαλεί.

6 ερωτήσεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS

– Από το 1981 που ξεκινήσαμε να μαθαίνουμε για τον ιό HIV μέχρι σήμερα αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει. Ωστόσο, ορισμένες παρανοήσεις εξακολουθούν να παραμένουν. Ποια θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη;

Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν αρκετές παρανοήσεις γύρω από το θέμα. Μία από αυτές αφορά τους τρόπους μετάδοσης. Για παράδειγμα, ένα ερώτημα το οποίο μας έρχεται συχνά στα check points, αλλά και σε δράσεις, είναι το αν ο ιός μεταδίδεται από τα κουνούπια. Υπάρχουν, επίσης, παρανοήσεις ως προς το πώς λέγεται κάποιος που ζει με τον ιό. Ακούμε, δηλαδή, πολλούς να λένε ότι ένας άνθρωπος έχει AIDS, κάτι το οποίο είναι λάθος. Ένας άνθρωπος είναι οροθετικός στον HIV.

Ωστόσο, από την εμπειρία μου, θεωρώ ότι η μεγαλύτερη και πιο σοβαρή παρανόηση είναι ότι ο ιός HIV αφορά μόνο τους ομοφυλόφιλους άντρες. Είναι ακραία στιγματιστική. Δεν έχουμε το δικαίωμα να στοχοποιούμε πληθυσμιακές ομάδες για οποιοδήποτε χαρακτηριστικό τους και κυρίως να επινοούμε εύκολα θύματα. Αυτό έκανε η προπαγάνδα στη δεκαετία του 1980. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι ο ιός μας αφορά όλες, όλους και όλα και ότι είναι ζήτημα πρακτικών που ακολουθούμε στο σεξ.

iStock

– Ευρωπαϊκή έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα αναφέρεται στο βιωμένο στίγμα σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη και τι συνέπειες μπορεί να έχει για έναν άνθρωπο με HIV;

Δυστυχώς, είναι αλήθεια και άκρως παράδοξο το ότι σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης έχουμε έρθει αντιμέτωποι με ημιμάθεια ή και άγνοια των εργαζομένων στα ζητήματα του HIV και του AIDS. Κάτι τέτοιο γεννά στιγματιστικές και στερεοτυπικές συμπεριφορές και στρεβλώσεις. Έχουμε ακούσει σε νοσοκομείο να σερβίρουν οροθετικό άτομο σε πλαστικά σκεύη μιας χρήσης, όταν οι υπόλοιποι ασθενείς σερβίρονταν σε κανονικά σερβίτσια.

Αυτό, όμως, έχει επιπτώσεις στους ανθρώπους που ζουν με HIV. Τους κάνει να διστάζουν να επισκεφτούν έναν γιατρό ή κάποιο κλινικό κέντρο. Δεν είναι τυχαίο που στις επαφές μας έχουμε ειδικότητες γιατρών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οι οποίοι είναι HIV friendly, ώστε οι άνθρωποι να μην έρχονται αντιμέτωποι με ακραίες συμπεριφορές γιατί πληγώνονται.

Οι οδοντίατροι, λόγου χάρη, είναι μια ειδικότητα που μας έχει δυσκολέψει. Πέρσι, ήμασταν προσκεκλημένοι από τον Πρόεδρο της Οδοντιατρικής Σχολής του ΑΠΘ σε μια ημερίδα, για να μιλήσουμε για τον HIV και το AIDS, ώστε και οι φοιτητές της οδοντιατρικής να καταλάβουν ότι οφείλουν στη σταδιοδρομία τους να περιθάλψουν όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως βιολογικού φύλου, καταγωγής, κοινωνικού φύλου. Ανεξαρτήτως του τι μπορεί να φέρουν.

Οφείλουν να αντιμετωπίζουν όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Οφείλουν να λαμβάνουν τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα (να φοράνε μάσκα, γάντια, γυαλιά) και να έχουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για την αποστείρωση των εργαλείων τους. Έχουμε δεχτεί κλήσεις διαμαρτυρίας από ανθρώπους που «έφαγαν πόρτα» από οδοντίατρο, γιατί αποκάλυψαν το στάτους τους.

«ΕΙΝΑΙ Η ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟ, ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ, ΠΟΥ ΒΟΗΘΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΝΑ ΠΡΟΟΔΕΥΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΕΥΗΜΕΡΟΥΝ».

– Η Πολιτεία έχει αναγνωρίσει από την πλευρά της τα δικαιώματα των οροθετικών ατόμων (π.χ. στην εργασία, στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή). Ισχύει το ίδιο και για την κοινωνία;

Η εικόνα που έχουμε εμείς είναι ότι, πέρα από κομμάτια που προσεγγίζουμε και πέρα από έναν αριθμό ανθρώπων που κατανοεί ότι τα οροθετικά άτομα έχουν δικαιώματα, τα οποία οφείλουμε να προασπίσουμε και να διεκδικούμε, ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας διατηρεί μια στάση από αδιάφορη έως υβριστική. Γενικά, το ανοίκειο τρομάζει. Είναι η εξοικείωση με το αλλιώτικο, με το διαφορετικό, που βοηθά τις κοινωνίες να προοδεύουν και να ευημερούν, γι' αυτό και εντείνουμε τις προσπάθειες μας να ενημερώνεται ο κόσμος στις δομές, στον δρόμο, σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, οπουδήποτε.

Σίγουρα, όσον αφορά τη διεκδίκηση, την ορατότητα και τη συμπερίληψη κάποια πράγματα έχουν βελτιωθεί σημαντικά, αλλά έχουμε ακόμα δρόμο μέχρι να φτάσουμε στην εξάλειψη του στίγματος. Είναι ακόμα πολύ νωρίς να μιλήσουμε γι' αυτό. Προς το παρόν, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το καταπολεμήσουμε ή αν μη τι άλλο να το αμβλύνουμε.

– Από την εμπειρία σας τι είναι αυτό που απασχολεί ένα οροθετικό άτομο σήμερα;

Καταρχάς, η πορεία της υγείας του. Με δεδομένο ότι διαγιγνώσκονται άνθρωποι σε ολοένα και νεαρότερη ηλικία, υπάρχει μία αγωνία για το πώς θα είναι να μεγαλώνεις με τον ιό HIV, να γερνάς με τον ιό HIV.

Σε κοινωνικό επίπεδο, αν κι αυτό σιγά σιγά αλλάζει, είναι το πώς κανείς μοιράζεται το HIV στάτους του με την οικογένεια και τους ερωτικούς του συντρόφους. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να μοιραστείς μία τόσο ευαίσθητη πληροφορία.

Pexels Klaus Nielsen

– Τι θα συμβουλεύατε κάποιον που θα ήθελε να «ανοιχτεί» στον κύκλο του; Είναι υποχρεωμένος να το κάνει;

Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να το κάνει. Το HIV στάτους ενός ατόμου δεν αφορά κανέναν και καμία. Από την άλλη, προκειμένου να «ανοιχτεί» κάποιος, θεωρώ ότι θα πρέπει πρωτίστως να έχει ενδυναμωθεί μέσα από διαδικασίες ακόμη και ψυχολογικής υποστήριξης. Θα πρέπει το ίδιο το άτομο να συμφιλιωθεί με το γεγονός ότι έχει διαγνωστεί με HIV και ότι, με βάση τα τωρινά δεδομένα, θα ζει με αυτό όλο το υπόλοιπο της ζωής του. Θα πρέπει το ίδιο το άτομο να το μεταβολίσει, ώστε στη συνέχεια να μπορεί να το μοιραστεί, αν το επιθυμεί.

Πρόσφατα, μάλιστα, είχα μια πολύ συγκινητική εμπειρία. Συνόδευσα σε μονάδα λοιμώξεων ένα πολύ νεαρό άτομο, το οποίο ήρθε μαζί με τον πατέρα του. Αυτό είναι κάτι που δεν το είχα δει όλα αυτά τα χρόνια. Συγχάρηκα τον πατέρα και το παιδί, το οποίο διαγνώστηκε τη μέρα των γενεθλίων του και το ανακοίνωσε την ίδια μέρα στους γονείς του. Ο πατέρας ήταν μαζί με το παιδί του στη διαδικασία της διασύνδεσης, έκανε ερωτήσεις, ήταν υποστηρικτικός.

– Έχω την εντύπωση ότι πλέον το πιο «επιβαρυμένο» κομμάτι των οροθετικών ατόμων είναι το ψυχολογικό. Ισχύει; Αν ναι, πού μπορεί κάποιος να ζητήσει βοήθεια;

Ισχύει. Όσο για το πού μπορεί να ζητήσουν βοήθεια τόσο το ίδιο το άτομο όσο και κάποιος δικός του άνθρωπος; Στη Θετική Φωνή. Ακόμη κι αν εμείς δεν διαθέτουμε τα μέσα, θα κάνουμε την κατάλληλη παραπομπή, ώστε το άτομο και οι οικείοι του, αν το επιθυμούν, να τους παρασχεθεί η κατάλληλη φροντίδα. Υπάρχει, επίσης, για ενδυνάμωση και ψυχολογική υποστήριξη ο Συμβουλευτικός Σταθμός και η Τηλεφωνική Γραμμή για το HIV του ΕΟΔΥ.

Μια χρήσιμη πληροφορία

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, τα Κέντρα Πρόληψης & Σεξουαλικής Υγείας Checkpoint ετοιμάζονται για ένα τριήμερο γεμάτο δράσεις ενημέρωσης και εξέτασης για τον HIV στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.

Δράσεις Θετικής Φωνής για την Παγκόσμια Ημέρα AIDS

Η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα AIDS. Για το 2024 το κεντρικό μήνυμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι το «Take the rights path» – Ακολούθησε τον σωστό δρόμο: των δικαιωμάτων.