ΘΕΣ ΝΑ ΒΑΛΕΙΣ ΟΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΓΥΡΩ ΣΟΥ; ΚΑΝΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ 5 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ

Για εσένα που δυσκολεύεσαι να βάλεις όρια, λέγοντας «ναι» όταν στην πραγματικότητα θέλεις να πεις «όχι», υπάρχουν 5 απλές ερωτήσεις. Απάντησέ τις στον εαυτό σου κάθε φορά που αμφιταλαντεύεσαι και σύντομα θα δεις τη ζωή σου να αλλάζει.

Μία από τις καλύτερές μου φίλες δεν μπορεί να βάλει όρια. Σπανίως λέει ξεκάθαρα «όχι» και τις περισσότερες φορές βρίσκεται παρεξηγημένη από τους άλλους, επειδή δεν τους έδωσε να καταλάβουν ότι απλώς δεν ήθελε να κάνει κάτι που της πρότειναν.

Δυστυχώς, καταλαβαίνω απόλυτα γιατί λειτουργεί έτσι. Μπορώ να καταλάβω και άλλους ανθρώπους, αν τύχει κι έχω λίγο χρόνο μαζί τους, που συνήθως δείχνουν καλοί και ευγενικοί, πρόθυμοι να αναλάβουν ακόμη και ευθύνες που δεν τους έχουν ζητηθεί. Στο τέλος βρίσκονται μπλεγμένοι σε μια δίνη παρεξηγήσεων με τους άλλους να τους κατηγορούν...

Είναι πολύ άσχημο να μην μπορείς να πεις «όχι», να μην μπορείς να βάλεις όρια για τα πιο απλά πράγματα. Διότι τελικά δεν σέβεσαι τον ίδιο σου τον εαυτό και σταδιακά δεν σε σέβονται και οι άλλοι.

Μάλιστα, τις περισσότερες φορές καταλήγεις να νιώθεις και αδικημένος, γιατί, ενώ πιστεύεις ότι ήσουν πολύ παραχωρητικός/ή, ότι συμπεριφέρθηκες όπως (νομίζεις ότι) θα ήθελαν οι άλλοι, εκείνοι θυμώνουν μαζί σου. Ξέρεις γιατί;

Επειδή ποτέ δεν τους εξήγησες ακριβώς, επειδή φοβήθηκες να πεις «μέχρι εδώ μπορώ και όχι παρά πέρα», επειδή μάλλον άφησες μια ασάφεια να πλανάται στον αέρα για να είσαι αρεστός/ή και τελικά κατάφερες το αντίθετο. Δυστυχώς, έχω βρεθεί ουκ ολίγες φορές σε αυτή τη δυσάρεστη θέση, μέχρι να μάθω να εκφράζομαι. Kαι αυτό δεν έγινε εν μία νυκτί.

Τι λένε οι ειδικοί για τα υγιή όρια;

Τα όρια τα αγαπάνε πολύ σαν έννοια οι ειδικοί της ψυχικής υγείας. Παραχρησιμοποιούνται τελευταία σαν λέξεις, με αποτέλεσμα να ξεχειλώνουν. Τα φοβούνται οι θεραπευόμενοι, όταν είναι people pleasers (δηλαδή άνθρωποι που έχουν σαν προτεραιότητά τους να ευχαριστούν τους άλλους) και τα θεωρούν άπιαστους στόχους. Η φίλη μου δεν θέλει να κάνει ψυχοθεραπεία, γιατί ξέρει ότι θα της πουν να βάζει όρια κι εκείνη δεν μπορεί.

Μήπως όμως η λέξη έχει χάσει τη σημασία της; «Τα όρια δεν είναι εμπόδια –πώς θα πω όχι και πώς θα κρατήσω απόσταση–, τα όρια έχουν να κάνουν με το ναι. Πώς θα δημιουργήσω σχέση με τους δικούς μου όρους, με τα όριά μου. Τα υγιή όρια λοιπόν είναι προστασία και βασική προϋπόθεση για να υπάρχουν υγιείς σχέσεις», έχει πει παλιότερα στο OW η Δρ Άννα Κανδαράκη, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια.

«Το να βάζεις όρια είναι αναγκαίο για να είσαι ευτυχισμένος», λέει και η κλινική ψυχολόγος Brianna Gaynor. «Τα όρια καθορίζουν τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι. Το να λέμε όχι είναι ένας τρόπος να εκφράσουμε στον εαυτό μας και στους άλλους πως οι επιθυμίες μας έχουν σημασία». Και, τελικά, δεν είναι τόσο δύσκολο να μάθεις να λες «όχι». Θα το κάνεις για να έχεις καλύτερες σχέσεις, για να είσαι αγαπητός και σεβαστός.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Ποια είναι τα ερωτήματα που πρέπει να θέσεις στον εαυτό σου;

Επειδή μπορούμε να καταλάβουμε ότι αν έχεις συνηθίσει να λες ναι, είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσεις να λες όχι, συγκεντρώσαμε 5 απλές ερωτήσεις που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου για να διαπιστώσεις αν όντως θέλεις να βάλεις όρια και απλώς δεν μπορείς. Η Αμερικανίδα συγγραφέας και ομιλήτρια Michelle Tennant Nicholson, με σπουδές στην Προσωπική Ανάπτυξη, εντόπισε πολύ εύστοχα τα κλειδιά για να θέσεις υγιή όρια.

Κάνοντας στον εαυτό σου αυτές τις 5 ερωτήσεις, όχι μόνο θα προστατεύσεις τον χρόνο και την ενέργειά σου, αλλά και θα οικοδομήσεις ισχυρότερες και υγιέστερες σχέσεις με τους γύρω σου. Και να θυμάσαι: όταν λέμε «όχι» σε κάτι που δεν μας εξυπηρετεί, στην πραγματικότητα λέμε «ναι» στον εαυτό μας.

1. Είναι δική μου ευθύνη;

Συχνά, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε καθήκοντα που δεν είναι πραγματικά δικά μας. Είτε πρόκειται για ένα θέμα στην εργασία είτε για κάτι προσωπικό, αν παίρνεις με δική σου πρωτοβουλία ρόλους που δεν σου ανήκουν, αναρωτήσου: Είμαι εγώ αρμόδιος/α γι' αυτή τη δουλειά; Τα όρια ξεκινούν με σαφήνεια σχετικά με το τι είναι και τι δεν είναι δική σου ευθύνη.

2. Πώς με κάνει να νιώθω αυτό;

Δώσε προσοχή στα συναισθήματά σου, ειδικά στη δυσαρέσκεια. Εάν το αίτημα κάποιου προκαλεί συναισθήματα απογοήτευσης ή άγχους, είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να τραβήξεις μια διαχωριστική γραμμή. Ο σεβασμός αυτών των συναισθηματικών ενδείξεων θα σε καθοδηγήσει να αποφασίσεις τι αξίζει την ενέργειά σου.

3. Ενεργώ από ενοχή ή υποχρέωση;

Αν λες «ναι» επειδή φοβάσαι ότι θα απογοητεύσεις κάποιον, κάνε ένα βήμα πίσω και επανεξέτασε την απόφασή σου. Η ενοχή συχνά μας οδηγεί σε υπερβολική δέσμευση και οι people pleasers έχει παρατηρηθεί ότι είναι ενοχικοί άνθρωποι.

Πρέπει να θυμάσαι ότι σου επιτρέπεται να προστατεύσεις τον χρόνο και την ηρεμία σου, χωρίς να χρειάζεσαι δικαιολογίες. Εξασκήσου στο να λες: «Θα ήθελα πολύ, αλλά δεν μπορώ τώρα» και σταδιακά θα μπορείς να το κάνεις πιο εύκολα και χωρίς ενοχές.

4. Τι χρειάζομαι για να αισθάνομαι ότι με σέβονται;

Το ερώτημα είναι πολύ προσωπικό και δεν θα έδιναν όλοι την ίδια απάντηση. Η δική σου απάντηση όμως είναι αυτή που θα σε βοηθήσει να σεβαστείς πρώτα εσύ τον εαυτό σου και μετά να μπορέσεις να βάλεις υγιή όρια στους άλλους.

Σκέψου λοιπόν τι χρειάζεσαι εσύ προσωπικά για να μη νιώθεις αδικημένος/η. Να τηρείται το ωράριο εργασίας σου; Να πληρώνεσαι με έναν συγκεκριμένο μισθό; Να δέχεται η οικογένειά σου ότι θα έχεις χρόνο με τους φίλους σου ή μόνος/η σου; Μόλις το ορίσεις, θα νιώσεις αμέσως πιο έτοιμος/η να το διεκδικήσεις.

5. Θα στηρίξει αυτή η απόφαση τους μακροπρόθεσμους στόχους μου;

Ή θα εξυπηρετήσω πάλι ένα μικρό αίτημα που θα περιορίσει τον χρόνο μου και θα εξαντλήσει την ενέργειά μου; Αν έχεις συνηθίσει να λες μόνο «ναι», είναι εύκολο να παγιδευτείς στην ικανοποίηση μικρών αιτημάτων από τους γύρω.

Αναρωτήσου λοιπόν αν αυτό το «ναι» ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της μεγάλης εικόνας που έχεις για σένα. Σε βοηθάει να παραμείνεις συγκεντρωμένος/η στην εξέλιξη της προσωπικότητάς σου; Σου επιτρέπει να κινηθείς μπροστά ή σε κρατάει πίσω; Και προτού απαντήσεις, να σου υπενθυμίσω ότι όλοι δικαιούνται να πηγαίνουν μπροστά και να εξελίσσονται. Το ίδιο κι εσύ!

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.