ΔΥΣΚΟΛΕΥΕΣΑΙ ΝΑ ΝΙΩΣΕΙΣ ΧΑΡΑ; ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Η προδιάθεσή μας για... μαυρίλα είναι και ζήτημα βιολογίας. Υπάρχουν όμως πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να μην μας παίρνει από κάτω.

Ποιος δεν θα ήθελε να ξυπνά κάθε πρωί με ένα τεράστιο χαμόγελο στα χείλη; Να βλέπει τη ζωή θετικά, να είναι πάντα αισιόδοξος, γεμάτος ενέργεια; Αυτή είναι μία κατάσταση που θα παρατηρήσεις να συμβαίνει είτε στα (περισσότερα) παιδιά μέχρι να αγγίξουν την προεφηβεία, είτε στους ερωτευμένους (μέχρι να περάσει η επίδραση της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης), είτε σε όσους κάνουν χρήση παραισθησιογόνων (με ό,τι άλλες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό). Αν δεν ανήκεις σε κάποια από τις παραπάνω ομάδες, στην καλύτερη περίπτωση ξυπνάς με ουδέτερα συναισθήματα (μία ακόμα μέρα σαν όλες τις άλλες), αν και πιθανότατα η default κατάστασή σου σκιάζεται από μια μαυρίλα.

Αυτό τουλάχιστον αποκαλύπτουν οι έρευνες, που ειδικά για τους Έλληνες δείχνουν ότι μόνο ένας στους δέκα δηλώνει ότι ζει ευτυχισμένος τη ζωή που θα ήθελε. Η πλειοψηφία των Ελλήνων σήμερα δεν είναι ευχαριστημένη από την καθημερινότητα και αυτό κυρίως έχει να κάνει με την οικονομική της κατάσταση. Ποιος να τους αδικήσει;

Η μαυρίλα είναι και ζήτημα βιολογίας

Υπάρχει κι ένας βαθύτερος παράγοντας που οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να νιώσουν ευτυχισμένοι, ο οποίος σχετίζεται με τη βιολογία μας. Ίσως αν καταφέρουμε να επηρεάσουμε αυτόν, να απομακρύνουμε τη μαυρίλα που συχνά σκιάζει τις μέρες μας.

«Η ιδέα ότι η ευτυχία είναι μία φυσική κατάσταση αποτελεί μεγάλη παρανόηση, απέχει πολύ από την αλήθεια», λέει σε άρθρο ο Floyd “Ski” Chilton, διευθυντής του Κέντρου «Precision, Nutrition and Wellness» του Πανεπιστημίου της Αριζόνα. Ο Chilton, που είναι εξελικτικός βιοχημικός και γενετιστής, έγραψε πρόσφατα βιβλίο στο οποίο εξηγεί γιατί είναι σχεδόν αδύνατον να είμαστε από τη φύση μας ευτυχείς.

Όπως επισημαίνει, το ασυνείδητό μας από εξελικτικής άποψης είναι φτιαγμένο για «προστασία» και «επιβίωση». Ωστόσο, δεν είμαστε πια κυνηγοί και συλλέκτες, ώστε να προστατεύουμε τους αγαπημένους μας από τους κινδύνους της άγριας φύσης, ενώ η σκέψη μας φυσικά παρασύρεται από τον φόβο και το άγχος, όπως κάποτε.

«Σχεδόν κάθε στενάχωρο ή δύσκολο συναίσθημά μας, το άγχος ή το στρες που νιώθουμε, μπορεί να αναχθεί σε αυτό το εξελικτικά πρωτόγονο, ασυνείδητο μυαλό. Σε πολλές περιπτώσεις ζούμε εν μέσω ενός εφιάλτη, τον οποίον έχει δημιουργήσει το ασυνείδητό μας», συμπληρώνει ο Chilton.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

4 βήματα που οδηγούν προς τη χαρά

Μπορούμε να αλλάξουμε το ασυνείδητο; Ίσως όχι, αλλά σύμφωνα με τον Chilton μπορούμε να κάνουμε συνειδητές προσπάθειες να επανακαλωδιώσουμε τον εγκέφαλό μας, ακολουθώντας με συνέπεια ορισμένα βήματα που μας απομακρύνουν από τη δυστυχία και μας οδηγούν προς τη χαρά. Ο ίδιος τα περιγράφει με το ακρωνύμιο CAST (από τα Consciousness, Awareness, Surrender και Trust) και τα αναλύει ως εξής:

1. Αφύπνιση της συνείδησης

«Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει να αφυπνίζεσαι στο γεγονός ότι έχεις συνειδητό και ασυνείδητο μυαλό», λέει ο Chilton. Το ασυνείδητο μυαλό πυροδοτεί τις σπασμωδικές αντιδράσεις μας σε καταστάσεις όπως η θλίψη και η μοναξιά, ενώ με το συνειδητό μας μυαλό η σκέψη μας είναι πολύ πιο αργή, καθώς προσπαθεί να «βγάλει νόημα για οτιδήποτε έρχεται στο δρόμο μας».

Το να γνωρίζουμε απλώς ότι έχουμε συνειδητό και ασυνείδητο μυαλό «κάνει τεράστια διαφορά», γιατί μας δίνει τη δύναμη να αποφασίσουμε ποιο θα επιλέξουμε να ακούσουμε, πιστεύει ο Chilton.

2. Επίγνωση της εμβάθυνσης

«Αυτό σημαίνει επίγνωση του κρυφού εαυτού μας», λέει ο Chilton. Και εξηγεί: αν για παράδειγμα παρατηρήσεις ότι η σκέψη σου συνεχώς οδηγείται σε κάτι αρνητικό, π.χ. τις επιδόσεις σου στη δουλειά, προσπάθησε να σκεφτείς ποια ήταν η πρώτη εμπειρία στη ζωή σου που σε έκανε να νιώσεις ότι δεν είσαι αρκετά ικανός.

Για τον ίδιο, ήταν όταν διαγνώστηκε με βαριά δυσλεξία. Τότε ένιωσε ότι η διάγνωσή του τον καθορίζει σε βαθμό που είχε συνεχώς την ανάγκη να αποδείξει στους άλλους πόσο ταλαντούχος συγγραφέας είναι. «Από τη μία μεριά μπορούσα να είμαι ο πιο επιτυχημένος άνθρωπος που γνώριζα. Από την άλλη, όμως, ήμουν αφάνταστα δυστυχής. Πλέον μπορώ να πω: Ωχ, πάλι λέω ότι δεν είμαι επαρκής. Ξέρω, όμως, πού οφείλεται αυτό. Πλέον, δηλαδή, μπορώ να το βάλω σε προοπτική. Δεν χρειάζεται να "κολλάω" εκεί, αφού ξέρω ότι υπάρχει παρασκήνιο στην αιτία».

3. Παράδοση

Τις περισσότερες φορές, όταν εγείρονται συγκεκριμένα αρνητικά συναισθήματα, «δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούμε να κάνουμε», λέει ο Chilton. «Ο διαλογισμός είναι ένας τρόπος να συνειδητοποιήσουμε από πού προέρχονται αυτά τα συναισθήματα και να τα αφήσουμε να περάσουν. Είναι σαν ένα τρένο που πλησιάζει και το ακούμε να μας λέει: Δεν είσαι επαρκής. Μπορούμε να ανέβουμε στο τρένο αυτό και να μείνουμε εκεί για εβδομάδες ή μήνες. Ή μπορούμε να πούμε: Όχι σήμερα. Δεν θα ανέβω σε αυτό το τρένο σήμερα».

Ο ίδιος προτείνει να απαλλαγούμε από αυτές τις ασυνείδητες σκέψεις χρησιμοποιώντας την ενσυνειδητότητά μας σαν μια «τέχνη στην παράδοση». Δεν χρειάζεται απαραίτητα να κάνουμε διαλογισμό. Αρκούν μερικές ήσυχες στιγμές, να ηρεμήσουμε, να νιώσουμε τι μας συμβαίνει, να κάνουμε τη συνειδητή επιλογή να ζήσουμε στο παρόν.

4. Εμπιστεύσου το ταξίδι

Το τελευταίο βήμα περιλαμβάνει να πιστεύεις ότι βρίσκεσαι εκεί που βρίσκεσαι για κάποιον λόγο και ότι τα πράγματα τελικά θα γίνουν όπως πρέπει, λέει ο Chilton.

Μην αντιστέκεσαι στη ροή των πραγμάτων, απλά μείνε στον δρόμο σου. «Αν το κάνεις αυτό, το ποτάμι θα κυλά όμορφα για σένα. Θα παίρνεις κάποιες αποφάσεις, ενώ άλλα πράγματα θα συμβαίνουν από μόνα τους. Και ξέρω ότι δεν ακούγομαι σαν επιστήμονας όταν το λέω αυτό, αλλά αυτό είναι το πνευματικό βήμα της διαδικασίας που θα σε βγάλει από τη μαυρίλα», καταλήγει.