ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΡΥΒΟΝΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΡΟΧΑΛΗΤΟ

Τι προκαλεί το ροχαλητό; Είναι επικίνδυνο για την υγεία σου και, τελικά, υπάρχει τρόπος να το αντιμετωπίσεις;

Είναι ένας από τους λόγους που σταμάτησα να «κλείνω» καμπίνα στα καράβια. Έδινα έναν σκασμό λεφτά για να μπορέσω να ξεκουραστώ, κι εκεί που ετοιμαζόμουν να παραδοθώ σε όνειρα γλυκά, κάποιος ξεκινούσε… τη συναυλία. Ανεξάρτητα από την ένταση και τον ρυθμό του, το ροχαλητό ήταν και είναι ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορούν να μου συμβούν όταν θέλω να κοιμηθώ.

Πολλές φορές το θεωρούμε εξαιρετικά ενοχλητικό, αλλά σε γενικές γραμμές ακίνδυνο. Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι τόσο απλά. Στοιχεία δείχνουν ότι δυνητικά μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή υγεία εκείνου που ροχαλίζει (για να μην αναφέρουμε τις επιπτώσεις στην υγεία του άτυχου που κοιμάται δίπλα).

Όπως αναφέρει άρθρο στο περιοδικό New Scientist, το ροχαλητό μπορεί να είναι αποφρακτικού τύπου (OSA), να υπάρχει δηλαδή κάποιου βαθμού απόφραξη στο ανώτερο αναπνευστικό (όπως π.χ. στην αποφρακτική άπνοια ύπνου), μπορεί όμως να είναι και πρωτοπαθές, δηλαδή να μην αποτελεί σύμπτωμα κάποιας διαταραχής. Το δεύτερο είναι γνωστό ως απλό ροχαλητό.

Οι επιπτώσεις του στην υγεία

Ενώ η πρώτη κατηγορία έχει συσχετιστεί με διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις, ειδικά τα εγκεφαλικά επεισόδια, το πρωτοπαθές ροχαλητό θεωρούνταν πολύ λιγότερο απειλητικό. Οι πιο αναγνωρισμένες συνέπειές του στην υγεία περιελάμβαναν την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, την ευερεθιστότητα, τους πονοκεφάλους και τη μειωμένη γνωστική απόδοση.

Ωστόσο, εδώ και καιρό, οι ειδικοί γνωρίζουν ότι το έντονο ροχαλητό σχετίζεται με την αθηροσκλήρωση των καρωτιδικών αρτηριών (οι αρτηρίες στενεύουν ή αποφράζουν καθώς η αθηρωματική πλάκα των τοιχωμάτων τους αυξάνεται), που αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια.

Αν και στην αρχή είχε θεωρηθεί ότι η συσχέτιση αφορούσε το OSA, πλέον οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αφορά και τις περιπτώσεις πρωτοπαθούς ροχαλητού. Μάλιστα, όσο πιο πολύ ροχαλίζει κάποιος, τόσο πιο πιθανή φαίνεται η ύπαρξη αθηροσκλήρωσης της καρωτίδας.

iStock

Μεταβολικό σύνδρομο και υπέρταση

Το OSA ήταν γνωστός παράγοντας κινδύνου που συνδέεται με το μεταβολικό σύνδρομο. Τώρα, και το κοινό ροχαλητό φαίνεται να σχετίζεται με την κατάσταση αυτή. Το 2020, ομάδα επιστημόνων στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Shanxi της Κίνας εξέτασε τα δημοσιευμένα στοιχεία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρωτοπαθές ροχαλητό σχετίζεται σαφώς με το μεταβολικό σύνδρομο, αν και δεν κατέληξαν στην κατεύθυνση της αιτιότητας.

Επιπλέον, ένας παράγοντας του συνδρόμου προκάλεσε ιδιαίτερη ανησυχία: η υψηλή αρτηριακή πίεση, που αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακών και νεφρικών παθήσεων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν διαγνωστεί με OSA είχαν περισσότερες πιθανότητες να πάσχουν από υπέρταση. Το ίδιο ίσχυε και στην περίπτωση όσων ανήκαν στην κατηγορία του κοινού ροχαλητού.

Υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί με τους οποίους το πρωτοπαθές ροχαλητό θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπέρταση, αναφέρει στο New Scientist ο Danny Eckert, διευθυντής Υγείας του Ύπνου στο Ινστιτούτο Flinders Health and Medical Research στην Αυστραλία. Μπορεί, για παράδειγμα, οι μύες των αεραγωγών να συσπώνται, ενώ η καρδιά εξακολουθεί να δέχεται επιβάρυνση. Επίσης, η αθηροσκλήρωση είναι αιτία υπέρτασης. Ακόμα, η τακτική έκθεση σε ηχορύπανση κατά τη διάρκεια της νύχτας (όπως το ροχαλητό) μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, πιθανώς ως αποτέλεσμα των αυξημένων επιπέδων ορμονών του στρες.

iStock

Υπάρχει θεραπεία για το ροχαλητό;

Στις κατευθυντήριες γραμμές της, η Australasian Sleep Association περιλαμβάνει την απώλεια βάρους, τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και τη χρήση ειδικών εξαρτημάτων που κρατούν ανοιχτούς τους αεραγωγούς. Αναφέρει, βέβαια, και πιο δραστικά μέτρα, που φτάνουν μέχρι τη χειρουργική επέμβαση.

Στο τεύχος Οκτωβρίου 2024 του περιοδικού Sleep Medicine Reviews, επιστήμονες πραγματοποίησαν συστηματική ανασκόπηση των δημοσιευμένων μελετών που διερευνούσαν πιθανές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του ροχαλητού. Δεν αξιολόγησαν την ισχύ των αποδεικτικών στοιχείων, αλλά βρήκαν κενά στη βιβλιογραφία. Για παράδειγμα, δεν υπήρχε καμία έρευνα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της απώλειας βάρους, της μείωσης του αλκοόλ και της διακοπής του καπνίσματος. «Πολλές συμπεριφορικές παρεμβάσεις δεν έχουν αξιολογηθεί, παρόλο που εδώ και πολύ καιρό συστήνονται σε όσους ροχαλίζουν», παρατηρεί η ομάδα.

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, υπάρχει έλλειψη στοιχείων σχετικά με το τι λειτουργεί όσον αφορά τις διάφορες «θεραπείες» για το ροχαλητό. Αυτό ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι το κοινό ροχαλητό δεν θεωρείται –ακόμα– σημαντικός κίνδυνος για την υγεία.