ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΣΤΗΘΟΥΣ;

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού, την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου, επανερχόμαστε σε δύο οικογένειες χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται σε προϊόντα περιποίησης και θεωρούνται ύποπτες και για καρκινογένεση.  

Τα ράφια των φυσικών και ηλεκτρονικών καταστημάτων είναι γεμάτα με χιλιάδες προϊόντα ομορφιάς. Όλα δίνουν απλόχερες υποσχέσεις ότι θα διορθώσουν ή θα προλάβουν ατέλειες στην επιδερμίδα σου, ότι θα την προστατεύσουν από τους επιθετικούς παράγοντες του περιβάλλοντος, ότι θα της προσφέρουν ό,τι έχει ανάγκη, από ενυδάτωση και λάμψη μέχρι αντιγήρανση και απαλότητα. Είναι όμως πάντα τόσο ιδανικά τα πράγματα; Μήπως στην ετικέτα κάποιων προϊόντων κρύβονται συστατικά που δεν είναι και τόσο αθώα, δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς και κρύβουν για τον οργανισμό και την υγεία σου κινδύνους όπως ο καρκίνος;

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές φυσικών, ήπιων και φιλικών για την επιδερμίδα προϊόντων. Και όλο και περισσότερες εταιρείες προσπαθούν να καταργήσουν από τις καλλυντικές φόρμουλες συστατικά για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι είναι επιβλαβή. Δύο από τα πιο ύποπτα είναι οι φθαλικές ενώσεις (phthalates) και τα παραβένια (parabens), στα οποία επανερχόμαστε με αφορμή μία έρευνα για τη σύνδεσή τους με τον καρκίνο τους στήθους.

Τι είναι τα phthalates και τα parabens

Μια γρήγορη υπενθύμιση γι’ αυτές τις χημικές ενώσεις που μπορεί να εντοπίσεις σε καλλυντικά προϊόντα – ή και να μην εντοπίσεις, γιατί αναγράφονται κεκαλυμμένα:

• Οι φθαλικές ενώσεις χρησιμοποιούνται κυρίως για να κάνουν εύκαμπτα και ανθεκτικά τα πλαστικά,  επομένως βρίσκονται σχεδόν παντού! Τρυπώνουν όμως και στις συνθέσεις καλλυντικών προϊόντων όπως τα βερνίκια νυχιών, τα αρώματα, τα σαμπουάν, τα σπρέι μαλλιών, τα προϊόντα καθαρισμού και οι λοσιόν για μετά το ξύρισμα, για να διαλύουν και να σταθεροποιούν αρωματικές ουσίες και αιθέρια έλαια.
• Τα parabens λειτουργούν ως συντηρητικά που αποτρέπουν την ανάπτυξη μικροοργανισμών (βακτήρια, μικρόβια, μούχλα) σε προϊόντα ενυδάτωσης, μακιγιάζ, ξυρίσματος και περιποίησης μαλλιών.

iStock

Αυτά τα χημικά θεωρούνται ενδοκρινικοί διαταράκτες ή ξενο-οιστρογόνα, επειδή υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να επηρεάσουν το ενδοκρινολογικό μας σύστημα, καθώς μιμούνται ή παρεμβαίνουν στις ορμόνες.

Αν προσπαθήσεις να καταλάβεις τι πρέπει να αποφεύγεις με βάση τις νομοθεσίες και τις επίσημες οδηγίες… καλή τύχη! Επειδή αυτές διαμορφώνονται με αργούς ρυθμούς, αφού πρώτα αξιολογηθούν οι σχετικές έρευνες, μάλλον πρέπει να πάρεις πρωτοβουλία ατομικά. Για παράδειγμα, αν και πάρα πολλά brands ομορφιάς έχουν αποκλείσει εδώ και χρόνια τα parabens, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπει κάποια από αυτά. Στην περίπτωση των φθαλικών ενώσεων, τα πράγματα είναι πιο θολά: υπάρχουν πολλές αποκλίσεις σχετικά με τη χρήση τους ανάμεσα στην ευρωπαϊκή και τις διεθνείς νομοθεσίες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να βρεθούν εύκολα στα χέρια σου προϊόντα με phthalates που αλλού επιτρέπονται και αλλού απαγορεύονται.

Μια έρευνα που συζητήθηκε πολύ

Η αμερικανική ομάδα που την πραγματοποίησε βασίστηκε στα ευρήματα ότι η αυξημένη έκθεση σε ξενο-οιστρογόνα που περιέχονται σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας, όπως οι φθαλικές ενώσεις και τα παραβένια, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Η έρευνα κινήθηκε σε έναν αντίστροφο δρόμο, προσπαθώντας να αποδείξει αν η μείωση της χρήσης τέτοιων προϊόντων θα μπορούσε να περιορίσει τον κίνδυνο εμφάνισης της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου.

iStock

Το δείγμα της έρευνας ήταν υγιείς γυναίκες χωρίς ιστορικό ή διάγνωση καρκίνου, οι οποίες χρησιμοποιούσαν καθημερινά τουλάχιστον ένα ή περισσότερα προϊόντα περιποίησης με parabens και phthalates. Τους ζητήθηκε να διακόψουν τη χρήση για 28 ημέρες, ενώ έγινε λήψη δειγμάτων ιστού από τον μαστό πριν και μετά την έρευνα. Ακόμα και αυτή η σύντομη διακοπή φάνηκε ότι μείωσε την παρουσία αυτών των συστατικών στον οργανισμό των γυναικών. Επιπλέον, στα δείγματα που λήφθηκαν στο τέλος της παρέμβασης υπήρξε μια μετατόπιση από τη «συμπεριφορά» που είναι τυπική σε κακοήθη κύτταρα – με απλά λόγια, βρέθηκε σημαντική βελτίωση σε κάποιους καρκινικούς δείκτες.

Η συγκεκριμένη –πρώτη στο είδος της– έρευνα έρχεται να προστεθεί σε μια πολύ περιορισμένη (και αντικρουόμενη) βιβλιογραφία που συνδέει τον καρκίνο του μαστού με την έκθεση στα παραβένια και τις φθαλικές ενώσεις λόγω της χρήσης προϊόντων περιποίησης. Είναι όμως μια σοβαρή ένδειξη ότι επειδή ο οργανισμός μας είναι καθημερινά έκθετος σε ανεξερεύνητες και εν δυνάμει καρκινογόνες χημικές ουσίες, πρέπει να τον προφυλάξουμε κάνοντας προσεκτικές και συνειδητές επιλογές.

iStock

Πώς να αποφύγεις τα ξενο-οιστρογόνα στα καλλυντικά που χρησιμοποιείς

• Ενημερώσου για τη χρήση των phthalates και των parabens στα προϊόντα περιποίησης και για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβουν. Στο διαδίκτυο είναι διαθέσιμες σχετικές έρευνες, νομοθεσίες, οδηγίες και εκθέσεις οργανισμών που ασχολούνται με τον καρκίνο του μαστού και όχι μόνο.
• Μην αγοράζεις καλλυντικά προϊόντα μόνο και μόνο επειδή είναι φτηνά ή υπόσχονται θαύματα.
• Προτίμησε τα προϊόντα από brands τα οποία αναφέρουν με διαφάνεια τα συστατικά που χρησιμοποιούν και διατυπώνουν ξεκάθαρα δεσμεύσεις για μη χρήση τοξικών συστατικών, τόσο στις φόρμουλες όσο και στις συσκευασίες.
• Διάβαζε προσεκτικά την ετικέτα με τα συστατικά: για παράδειγμα, είναι εύκολο να εντοπίσεις τα parabens από το όνομα (π.χ. methylparaben, propylparaben κ.λπ.), ενώ τα phthalates συνήθως κρύβονται πίσω από την εντελώς αόριστη λέξη «άρωμα», ή και στις πλαστικές συσκευασίες. Το ασφαλέστερο είναι να επιλέγεις προϊόντα που δηλώνουν ότι δεν περιέχουν parabens, phthalates και άρωμα.   
• Δοκίμασε προϊόντα περιποίησης με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυσικά συστατικά
• Για να τσεκάρεις αν το προϊόν που θέλεις να αγοράσεις περιέχει ύποπτα συστατικά αλλά και πόσο «καθαρό» ή επικίνδυνο μπορεί να είναι για το δέρμα και τον οργανισμό σου, σκάναρε το barcode του με τα apps Think Dirty, OnSkin ή CosmEthics, ή ανάτρεξε στη βάση δεδομένων Skin Deep [https://www.ewg.org/skindeep/] του Environmental Working Group.