ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙΣ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΥΝΑΤΗ ΠΡΩΤΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ

Πόσο χρόνο νομίζεις ότι χρειάζεται ο εγκέφαλος του άλλου για να σχηματίσει μια πρώτη εντύπωση για σένα; Και πώς μπορείς να τον επηρεάσεις;

Ερώτηση: Πόσο χρόνο πιστεύεις ότι χρειάζεσαι για να διαμορφώσεις μια άποψη για ένα άτομο που μόλις έχεις γνωρίσει; Ένα λεπτό; Δέκα λεπτά; Μισή ώρα; Η σωστή απάντηση είναι: από ένα δέκατο του δευτερολέπτου έως 30 δευτερόλεπτα. Αυτός είναι ο χρόνος που θέλει ο εγκέφαλός μας για να «αποφασίσει» για την πρώτη εντύπωση που μας κάνει κάποιος.

Ναι, η επεξεργαστική του δύναμη είναι τόσο καλή. Κατ’ αρχάς, «πατάει» στις κατασκευαστικές μας λειτουργίες. Ο σχηματισμός της πρώτης εντύπωσης ανήκει στο γενικότερο πλαίσιο του μηχανισμού επιβίωσης που έχουμε. Βασίζεται στην ικανότητα του εγκεφάλου μας να επεξεργάζεται ποικιλία ερεθισμάτων για να αξιολογήσει αν κινδυνεύουμε ή όχι.

Επίσης, βοηθούν οι εμπειρίες που βιώνουμε από βρέφη, όταν αρχίζουμε να «διαβάζουμε» τις εκφράσεις του προσώπου που έχουμε απέναντί μας. Μετά μαθαίνουμε να ερμηνεύουμε και τα συναισθήματα σύμφωνα με αυτές τις εκφράσεις, ενώ πάντα λαμβάνεται υπόψη η φωνή, το πόσο γρήγορα μιλάει κάποιος, ο τόνος κ.ά. Για παράδειγμα, ο υψηλός τόνος της φωνής υποδηλώνει νευρικότητα, αναξιοπιστία.

iStock

Πώς λειτουργεί το σύστημα της πρώτης εντύπωσης

Ερευνήτρια του University of Melbourne έγραψε πως μετα-ανάλυση έχει δείξει ότι o εγκέφαλος εκτελεί σε κλάσματα δευτερολέπτου «thin slices» εκφραστικής συμπεριφοράς, ως προγνωστικούς παράγοντες διαπροσωπικών σχέσεων. Όπως εξηγεί, «thin slices» είναι «η εντυπωσιακή ικανότητα του εγκεφάλου να ενσωματώνει και να επεξεργάζεται πληροφορίες για το νέο άτομο, και στη συνέχεια να καταλήγει σε ένα βασικό συμπέρασμα για τον χαρακτήρα του».

Οι νευροεπιστήμονες έχουν ανακαλύψει και τους πιθανούς εγκεφαλικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην πρώτη εντύπωση.

Στα 100 χιλιοστά δευτερολέπτου ξέρουμε αν κινδυνεύουμε

Υπάρχουν μελέτες που υποδεικνύουν ότι αρκεί ένα κλάσμα του δευτερολέπτου  για να καθορίσει ορισμένα χαρακτηριστικά ο εγκέφαλος μας, όπως για παράδειγμα την αξιοπιστία και την ελκυστικότητα κάποιου.

Μελέτες που χρησιμοποίησαν λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) βρήκαν ότι σε 100 χιλιοστά δευτερολέπτου από τη στιγμή που βλέπουμε ένα άτομο ενεργοποιείται η περιοχή του εγκεφάλου που ειδικεύεται στην αναγνώριση του προσώπου. Ταυτόχρονα, δραστηριοποιείται η αμυγδαλή (υπεύθυνη για τη συναισθηματική επεξεργασία) που αναλύει τις εκφράσεις του προσώπου και ανιχνεύει συναισθήματα (χαρά, θυμός κ.ά.). Έτσι, αντιλαμβανόμαστε τη διάθεση και τις προθέσεις του ατόμου, αν αποτελεί απειλεί.

Είναι γνωστό πως ο εγκέφαλός μας λατρεύει τη συμμετρία του προσώπου, η οποία από αρχαιοτάτων χρόνων συνδέεται με την υγεία και τη γενετική ικανότητα. Στα δεδομένα που επεξεργάζεται είναι όσα αποκαλύπτει η στάση του σώματος και αν υπάρχει άμεση επαφή με τα μάτια (εφόσον υπάρχει, νιώθουμε ότι μπορούμε να εμπιστευτούμε το άτομο που βλέπουμε για πρώτη φορά απέναντί μας).

iStock

Στα εξόχως ενδιαφέροντα ευρήματα ανήκει το γεγονός ότι οι fMRI έδειξαν ότι διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου εμφάνισαν διαφορετικά επίπεδα ενεργοποίησης ανάλογα με το αν το άτομο θεωρούνταν αξιόπιστο, ικανό ή επιθετικό.

Αλλάζει η πρώτη εντύπωση;

Η τεκμηρίωση της συμμετοχής του προμετωπιαίου φλοιού στη διαδικασία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να παίζουν ρόλο στην πρώτη εντύπωση οι προκαταλήψεις μας, καθώς πρόκειται για περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με αυτές και τη λήψη αποφάσεων. Στο μείγμα μπαίνουν οι προηγούμενες εμπειρίες και τα στερεότυπα.

Εν τω μεταξύ, έχει διαπιστωθεί και ότι άπαξ και σχηματίσουμε την πρώτη εντύπωση, δύσκολα αλλάζει, ανεξάρτητα από το αν αλλάξουν οι εμπειρίες μας μέσω της συναναστροφής με το όποιο άτομο. Αυτό έχει να κάνει με το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, που σχετίζεται με τα συναισθήματα μας. Κάποιες από τις περιοχές αυτού του συστήματος εμπλέκονται και στους μηχανισμούς που «στηρίζουν» την πρώτη εντύπωση.

Πώς μπορούμε να απογειώσουμε την πρώτη εντύπωση

H Laura Nassar, υποψήφια διδάκτορας φαρμακολογία στο University of Cambridge, θέλησε να βοηθήσει την κατάσταση και έγραψε στο ηλεκτρονικό περιοδικό του πανεπιστημίου τι είναι χρήσιμο να κάνουμε, αν θέλουμε να σχηματίζουν οι άλλοι καλή πρώτη εντύπωση για εμάς.

Στο Νο 1 της λίστας ήταν η τέχνη της συναισθηματικής μετάδοσης. Τουτέστιν, ό,τι αισθανόμαστε θα το αισθανθεί και το άλλο άτομο. Άρα, οφείλουμε να έχουμε θετική συμπεριφορά, να είμαστε φιλικοί και να έχουμε ένα ειλικρινές χαμόγελο. Έτσι θα ενεργοποιηθούν οι καθρεπτικοί νευρώνες στον εγκέφαλό του (σχετίζονται με τον προμετωπιαίο φλοιό που λέγαμε) και θα χαμογελάσει κι εκείνο.

iStock

Μια άλλη στρατηγική είναι «η χρήση του Cognitive Priming, που διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο σας αντιλαμβάνονται οι άλλοι, επηρεάζοντας διακριτικά το μυαλό τους στην αρχή μιας συνάντησης». Το Cognitive Priming (Γνωστική Επώαση) αναφέρεται σε μια ψυχολογική διαδικασία κατά την οποία μια προηγούμενη εμπειρία ή ερέθισμα επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και αντιδρούμε σε επόμενα ερεθίσματα. Αυτό μπορεί να συμβεί συνειδητά ή ασυνείδητα.

Για παράδειγμα, αν δεις μια ταινία τρόμου και αργότερα ακούσεις έναν θόρυβο, είναι πιο πιθανό να τον ερμηνεύσεις ως κάτι απειλητικό, επειδή η ταινία έχει «προετοιμάσει» το μυαλό σου να σκέφτεται έτσι. Έτσι, το cognitive priming μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη, τη μνήμη και τη συμπεριφορά μας ανάλογα με προηγούμενα ερεθίσματα. Η Nassar προτείνει να ανοίγουμε συζήτηση για θέματα που μπορεί να δημιουργήσουν αμοιβαία θετικές συσχετίσεις, π.χ. ένα δημοφιλές τηλεοπτικό πρόγραμμα ή έναν κοινό γνωστό.

Το τρίτο χρήσιμο εργαλείο που προτείνει η ίδια αφορά τα επαγγελματικά μας και είναι το ντύσιμο. «Η ενδυμασία παρουσιάζει διακριτικά ιδιότητες όπως επαγγελματισμό, προσοχή στη λεπτομέρεια και χαρακτηριστικά δημιουργικότητας που οι εργοδότες ευθυγραμμίζουν υποσυνείδητα με την απόδοση στην εργασία».