Ο ΠΟΥΤΙΝ ΣΤΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΣΤΟΝ ΝΕΟ-ΟΘΩΜΑΝΙΣΜΟ

Βάσανο και για τη χώρα μας το Ουκρανικό. Όμως υπάρχει μια πτυχή που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα: ο αναθεωρητισμός του Πούτιν στρώνει τον δρόμο στον υπαρκτό Νεο-Οθωμανισμό της Τουρκίας.

Πες το όπως θέλεις το «δόγμα Πούτιν». Είτε Νεο-Τσαρισμό το πεις, είτε δυναμική απάντηση στις προσπάθειες της Δύσης να περικυκλώσει απειλητικά τη Ρωσία, μια είναι η ουσία: το διάγγελμα του Ρώσου Προέδρου και η εισβολή στην Ουκρανία παραβιάζουν μια βασική μεταπολεμική αρχή – το αδιατάρακτο των συνόρων.

Τις επιπτώσεις τις ξέρουμε. Και θα τις βιώσει βασανιστικά η Ευρώπη (εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου), ακόμη και ως αποτέλεσμα των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας (χώρες εξαρτημένες από τα μέταλλα της Ρωσίας, ευρωπαϊκές επενδύσεις στην αχανή χώρα κ.λπ.).

Βάσανο και για τη χώρα μας το Ουκρανικό. Όμως υπάρχει μια πτυχή που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Στην αρχή υποβαθμίστηκε. Αλλά πολύ σύντομα όλοι συνειδητοποίησαν τον μεγάλο κίνδυνο: ο αναθεωρητισμός του Πούτιν στρώνει τον δρόμο στον υπαρκτό Νεο-Οθωμανισμό της Τουρκίας.

Με δυο λόγια: τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ούτε τα σύνορα, ούτε αυτά που ίσχυαν για την διεθνή ασφάλεια, τουλάχιστον όπως αυτή διαμορφώθηκε οριστικά από την Τελική Πράξη του Ελσίνκι, το 1975.

Το δόγμα του Νεο-Οθωμανισμού

Για όσους παρέκαμψαν ή υποτίμησαν την ουσία του αναθεωρητισμού και πως εξ αντικειμένου ανάβει πράσινο φως στον Νεο-Οθωμανισμό, ας διαβάσουν προσεκτικά τι δήλωσε στην γερμανική Die Welt, τις μέρες της Ουκρανικής κρίσης, ο Ιμπραήμ Καλίν, σύμβουλος του Ερντογάν. Ιδού: «Έχουμε να κάνουμε με νέες προκλήσεις τον 21ο αιώνα. Άρα χρειαζόμαστε νέους κανόνες και νέες αρχές».

Για να κατανοήσουμε τι σημαίνει αυτό π.χ. για τα νησιά μας, που βρίσκονται ήδη στο στόχαστρο της Τουρκίας (αμφισβητείται η ελληνική κυριαρχία), αλλά και μελλοντικά για τη Θράκη, με πρόσχημα την προστασία της μουσουλμανικής μειονότητος, ας θυμηθούμε τι είναι ο Νεο-Οθωμανισμός.

Unsplash Hassan Pasha

Πρόκειται για δόγμα με σημείο αναφοράς την αναβίωση της οθωμανικής κληρονομιάς σε Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και Καύκασο. Όπου, δηλαδή, υπάρχουν κατάλοιπα της οθωμανικής εποχής (μειονότητες) και γενικότερα μουσουλμανικό στοιχείο.

Επιδίωξη της Τουρκίας είναι οι στενότερες σχέσεις με χώρες στις οποίες υφίστανται τέτοιες μειονότητες ή δορυφοροποίηση των χωρών αυτών. Και όταν αυτό δεν είναι εφικτό;

Τότε, πρέπει να ασκείται «Νόμιμο δικαίωμα παρέμβασης στις μουσουλμανικές μειονότητες», ειδικά στα Βαλκάνια. Αυτό δεν το λέει κάποιος τυχαίος, αλλά ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός της Τουρκίας, στο περιώνυμο βιβλίο του «Το στρατηγικό βάθος».

Ο Νταβούτογλου και η εισβολή στην Κύπρο

Τι επικαλείται στο βιβλίο ο Νταβούτογλου ως πετυχημένο δείγμα παρέμβασης; Την εισβολή στην Κύπρο! Ας δούμε τι ακριβώς γράφει, για να κατανοήσουμε πλήρως την στρατηγική της Τουρκίας. Εκτεταμένο το παράθεμα, αλλά αξίζει τον κόπο:

«Οι δύο σημαντικοί βραχυπρόθεσμοι και μεσοπρόθεσμοι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας στα Βαλκάνια είναι η ισχυροποίηση της Βοσνίας και της Αλβανίας μέσα σε ένα πλαίσιο σταθερότητας και η δημιουργία ενός διεθνούς νομικού πλαισίου που θα θέσει υπό την προστασία του τις εθνικές μειονότητες της περιοχής. Στο νομικό αυτό πλαίσιο η Τουρκία πρέπει να επιδιώκει συνεχώς την εξασφάλιση εγγυήσεων που θα της παρέχουν το δικαίωμα παρέμβασης στα ζητήματα που αφορούν τις μουσουλμανικές μειονότητες των Βαλκανίων. Η νομιμότητα της επέμβασης της Κύπρου, που αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα στη σύγχρονη εποχή, κατέστη δυνατή εντός ενός τέτοιου είδους νομικού πλαισίου.

»Η απόκτηση από την Τουρκία ενός τέτοιου δικαιώματος στα Βαλκάνια μπορεί να γίνει εφικτή, μόνο αν η χώρα υιοθετήσει μια δραστήρια και δυναμική βαλκανική πολιτική, η οποία θα λαμβάνει υπόψη συνεχώς τους πολιτισμικούς και ιστορικούς παράγοντες. […] Με τον εξοπλισμό των νησιών του Αιγαίου αποδείχτηκε σε τι βαθμό υπήρξαν λειτουργικές οι εγγυήσεις τις οποίες παρείχε η συνθήκη της Λωζάνης ενόψει των πιέσεων που ασκούν οι καταστάσεις της ρεαλιστικής πολιτικής (Realpolitik).

ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΒΑΘΟΣ

Εκδόσεις Ποιότητα

Αγόρασέ το

Public.gr

»Για να μην αντιμετωπίσει μια νέα βαλκανική καταστροφή, όπως εκείνη που εκτυλίχτηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, η Τουρκία, αφενός, είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει μια δυναμική πολιτική στα θέματα που αφορούν το μέλλον των μουσουλμανικών κοινοτήτων οι οποίες αποτελούν τα οθωμανικά κατάλοιπα και, αφετέρου, να μεριμνήσει, ώστε αξιοποιώντας με κατάλληλο τρόπο τις ενδοπεριφερειακές ισορροπίες και τους εξωπεριφερειακούς παράγοντες να μην αναγκαστεί να αντιμετωπίσει μόνη ένα ενδεχόμενο Βαλκανικό συνασπισμό».

Ναι μεν υπάρχουν διαφορές, αλλά...

Κάποιοι, διατείνονται ότι η Τουρκία δεν είναι Ρωσία, και η Ελλάδα δεν είναι Ουκρανία. Επιπροσθέτως, και οι δύο χώρες ανήκουν στο ΝΑΤΟ, λένε οι ίδιοι αναλυτές επιχειρώντας να αποσυνδέσουν τον αναθεωρητισμό του Πούτιν με τον Νεο-Οθωμανισμό της Τουρκίας.

Όντως, υπαρκτές οι διαφορές. Αλλά στη σφαίρα της νέας εποχής, όπως δραματικά διαπιστώθηκε στην Ουκρανία, σημασία έχει ότι έχει ανοίξει ο δρόμος για νομιμοποίηση παρομοίων παρεμβάσεων.

Άνοιξε και για περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Τουρκία, η οποία ούτως ή άλλως σε πολλές περιπτώσεις είτε περιφρονεί το Διεθνές Δίκαιο είτε το επικαλείται α λα κάρτ.

Unsplash Warren Umoh

Τι θα την εμποδίσει, λοιπόν, να επιμείνει στην προκλητική θέση της για τα ελληνική νησιά και αργότερα με νομιμοφανή επιχειρήματα για τη Θράκη; Μήπως οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ, που φέρουν βαριά ευθύνη για την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και σήμερα χαϊδολογάνε με κάθε ευκαιρία την Τουρκία;

Ή μήπως η μυθολογημένη Ευρώπη, αυτό το αδρανές και χασμώμενο μόρφωμα; Που όλο κυρώσεις «επιβάλλει» στην Τουρκία και όλο μένει στα ρηχά, αποφεύγοντας ακόμη και να θεωρήσει αυτονόητο δικαίωμα της Ελλάδας να οχυρώσει τα νησιά της ή να καταδικάσει ευθέως το casus belli;

Μια απαραίτητη σημείωση: Τόσο οι Αμερικανοί όσο και η ΕΕ, αντί να κόψουν τον βήχα στην Τουρκία λέγοντας ότι έχει κάθε δικαίωμα η χώρα μας να προστατεύει με στρατό τα νησιά της, δηλαδή τα σύνορά της, αρκέστηκαν στο αυτονόητο. Ότι υπάρχει ελληνική κυριαρχία στα νησιά.

Χαίρω πολύ! «Λησμόνησαν», όμως να υπενθυμίσουν ότι κυριαρχία σημαίνει πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων στα οποία η έννοια αυτή παραπέμπει. Ουσιώδης παράλειψη, που επιτρέπει στην Τουρκία να συνεχίσει την αδιανόητη πρόκληση εναντίον μέρους της ελληνικής επικράτειας.

Αυτά εν ολίγοις για το αναθεωρητικό δόγμα Πούτιν και την ευκαιρία του Νεο-Οθωμανισμού να το αξιοποιήσει. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα υποτιμηθεί το επίφοβο αυτό εν δυνάμει. Και ότι η χώρα μας θα βρίσκεται εν εγρηγόρσει. Νηφάλια αλλά αποφασιστικά.

Υ.Γ.: Η εκστρατεία της Δύσης εναντίον της Σερβίας ήταν γκανγκστερική. Όπως και η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αλλά το Ουκρανικό διαφέρει επί της ουσίας. Τα κοινά σημεία των δύο πολέμων είναι η ασύστολη αυθαιρεσία για την κήρυξή τους, καθώς και το γεγονός ότι πρόκειται για πολέμους στην καρδιά της Ευρώπης.