ΜΠΟΡΕΙ Ο ΠΟΝΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ Ή ΤΟΝ ΑΥΧΕΝΑ ΝΑ ΕΧΕΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΑΙΤΙΑ;

Ορθοπεδικός χειρουργός και τραυματολόγος εξηγεί κατά πόσο ορθοπεδικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε συχνά, όπως ο πόνος στη μέση ή στον αυχένα, να οφείλονται σε ψυχολογικά αίτια.

Τα ορθοπεδικά προβλήματα όπως ο πόνος στη μέση αποτελούν από τα πιο κοινά ζητήματα υγείας που αντιμετωπίζει όλο και περισσότερος κόσμος, και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής μας. Οι περισσότεροι –και κυρίως όσοι ταλαιπωρούμαστε από αυτά– γνωρίζουμε πολλούς παράγοντες που μπορούν να τα εντείνουν, από την κακή στάση του σώματος, τους τραυματισμούς και την έλλειψη άσκησης μέχρι την ψυχική μας διάθεση.

Προσωπικά, ως άνθρωπος με χρόνιο αυχενικό πρόβλημα, έχω αναρωτηθεί αρκετές φορές γιατί ο πόνος και η δυσφορία στην περιοχή είναι πιο έντονα σε περιόδους μεγάλης εργασιακής πίεσης και όχι κατά την περίοδο των διακοπών μου, για παράδειγμα.

Επειδή η ψυχολογική μας κατάσταση, που μπορεί να χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος, στρες ή ακόμη και κατάθλιψη, μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην υγεία των οστών και των αρθρώσεών μας – κάτι που ακούγεται πλέον και από επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η σωματική υγεία είναι πλήρως αλληλένδετη με την ψυχολογία μας, γιατί η σωστή αντιμετώπιση των ψυχολογικών παραγόντων που μας επηρεάζουν θα συμβάλλει καθοριστικά και στη βελτίωση της υγείας μας εν συνόλω.

iStock

Είναι η ψυχολογία των ασθενών κάτι που λαμβάνουν υπόψη και οι ορθοπεδικοί, προκειμένου να επιτύχουν την καλύτερη δυνατή θεραπευτική προσέγγιση και αντιμετώπιση σχετικών προβλημάτων;

Οι απορίες μου λύθηκαν μέσα από μια εποικοδομητική συζήτηση που είχα με την ορθοπεδικό χειρουργό και τραυματολόγο Στέλλα Σωτηριάδη-Βλάχου, με την οποία μιλήσαμε για το πώς η ψυχολογία μας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά δύο αρκετά συνήθη ορθοπεδικά προβλήματα: τον πόνο στη μέση και τον πόνο στον αυχένα.

Η Στέλλα Σωτηριάδη-Βλάχου.

Ο πόνος στη μέση

Ο πόνος στη μέση ή αλλιώς οσφυαλγία, είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα ορθοπεδικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σήμερα. Σύμφωνα με δημοφιλή μελέτη (Rubin Dl. Epidemiology and Risk Factors for Spine Pain. Neurol Clin. 2007), εκτιμάται ότι το 50% έως 80% των ανθρώπων θα βιώσουν έντονο πόνο στη μέση κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Το πρόβλημα της μέσης –όπως και τα περισσότερα ορθοπεδικά ζητήματα– συνήθως αποδίδεται σε φυσικά αίτια, όπως η κακή στάση σώματος ή η φυσιολογική φθορά που προκαλεί ο χρόνος. Ωστόσο, αυτό που ίσως πολλοί δεν έχουμε αντιληφθεί είναι πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ψυχολογική μας κατάσταση και σε αυτό το ζήτημα.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα το άγχος, που, κακά τα ψέματα, στη σύγχρονη κοινωνία των απαιτητικών ρυθμών ζωής και της έντονης καθημερινότητας είναι «πανταχού παρόν» για τους περισσότερους από εμάς. Αυτό το άγχος είναι «ικανό» να προκαλέσει αύξηση της μυϊκής έντασης, ειδικά στους μυς της πλάτης και της μέσης, κάτι που συχνά οδηγεί σε πόνους και τραυματισμούς.

iStock

«Όταν είμαστε αγχωμένοι, το σώμα μας απελευθερώνει ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, οι οποίες αυξάνουν την ένταση των μυών», εξηγεί η Στέλλα Σωτηριάδη-Βλάχου. «Κάτι τέτοιο, εκτός του ότι μπορεί να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τον πόνο στη μέση, ενδέχεται επίσης να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο: ο έντονος πόνος προκαλεί περισσότερο άγχος, το οποίο του αυξάνει τον πόνο».

Με τη σειρά της, η κατάθλιψη συχνά οδηγεί σε καθιστική ζωή, άρα μειωμένη φυσική δραστηριότητα, και σε αλλαγές στον ύπνο, με πιο συχνό σύμπτωμα την αϋπνία. Μιλάμε για παράγοντες δηλαδή που επιδεινώνουν την κατάσταση των μυών και των αρθρώσεων, οδηγώντας σε έντονο και, λόγω μειωμένων ψυχικών αντοχών, πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμο πόνο.

«Είναι γεγονός ότι ασθενείς με χρόνιο πόνο στη μέση συχνά παρουσιάζουν σημαντικά υψηλά επίπεδα άγχους ή κατάθλιψης, γεγονός που αποδεικνύει πόσο σημαντική είναι η ψυχολογική υποστήριξη και στη θεραπεία της οσφυαλγίας», προσθέτει η ειδικός.

Ο πόνος στον αυχένα

Αντίστοιχα, ο πόνος στον αυχένα –ή εκλαϊκευμένα το αυχενικό σύνδρομο– είναι επίσης ένα συνηθισμένο πρόβλημα, ενώ οι αιτίες που το προκαλούν ή αυξάνουν το αίσθημα και την ένταση του πόνου είναι παρόμοιες με εκείνες της οσφυαλγίας και πολλών αντίστοιχων προβλημάτων.

iStock

«Το άγχος και το στρες συχνά οδηγούν σε ασυνείδητο σπασμό των μυών. Αυτή η μυϊκή ένταση μπορεί να προκαλέσει πόνους, δυσκαμψία, πονοκεφάλους ή ναυτίες, ενώ, αν το πρόβλημα γίνει χρόνιο, είναι πιθανό να δούμε μέχρι και μειωμένη ευελιξία και κινητικότητα, που εμποδίζουν το άτομο να εκτελέσει ακόμη και απλές, καθημερινές δραστηριότητες. Σε άτομα με κατάθλιψη, μάλιστα, συχνά παρατηρούμε να επηρεάζεται η στάση του σώματος, καθώς οι καταβεβλημένοι άνθρωποι τείνουν να κλείνουν τους ώμους τους και να καμπουριάζουν αρκετά. Αυτή η στάση μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο στον αυχένα και να οδηγήσει σε περαιτέρω δυσκαμψία και ένταση».

Και στις δύο περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε πόσο καθοριστική είναι η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών που αντιμετωπίζουν τέτοια ορθοπεδικά προβλήματα, είτε είμαστε επαγγελματίες υγείας, είτε κοντινό περιβάλλον, είτε οι ίδιοι οι ασθενείς.

Σε δεύτερο βαθμό, σε πολλές περιπτώσεις έχει αποδειχθεί αρκετά βοηθητική και η συνδυασμένη εφαρμογή τεχνικών διαχείρισης άγχους, οι οποίες μπορούν να μειώσουν την αίσθηση του πόνου και να προάγουν την ηρεμία και τη συγκέντρωση του νου, βελτιώνοντας παράλληλα την ψυχική μας ευεξία. Τέτοιες τεχνικές είναι οι ασκήσεις αναπνοής, ο διαλογισμός και η γιόγκα.

Όπως επισημαίνει η ειδικός, «ένας ορθοπεδικός χειρουργός και τραυματολόγος που προσεγγίζει τον ασθενή του ολιστικά ως οντότητα μπορεί να εντοπίσει αν το εκάστοτε πρόβλημα είναι καθαρά ανατομικό-ορθοπεδικό ή αν εμπλέκεται και η ψυχολογία του ασθενούς, και να κινηθεί αναλόγως για τη λύση-θεραπεία του προβλήματος».