ΠΩΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΙΔΑ ΝΑ ΤΡΩΣ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ

Το συναισθηματικό φαγητό είναι ένας μηχανισμός που μπορεί κι εσύ να χρησιμοποιείς για να αντιμετωπίσεις δύσκολα συναισθήματα. Δες πώς μπορείς να αποφύγεις την παγίδα με μερικές απλές, υγιεινές στρατηγικές.

Ξέρω ότι οι περισσότεροι από εσάς θα με καταλάβετε και θα ταυτιστείτε: Κάθε φορά που νευριάζω, στεναχωριέμαι, είμαι αγχωμένη ή έχω μια κουραστική μέρα, κατευθύνομαι είτε στο ψυγείο προς αναζήτηση γλυκού, είτε στα ντουλάπια της κουζίνας για κάποιο αλμυρό σνακ. Όσο κι αν με τη λογική προσπαθώ να αντισταθώ, στο τέλος η κατευναστική επίδραση που έχει η τροφή στην ψυχική μου κατάσταση νικά. Κι αυτή μου η τάση περιγράφεται συνοπτικά με τον όρο συναισθηματικό φαγητό.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για έναν μηχανισμό που χρησιμοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε ανεπιθύμητα συναισθήματα (coping mechanism, που λένε και στο χωριό μου). Είναι μια «παρηγοριά» στην οποία οδηγούμαστε σχεδόν αυτόματα.

Πού οδηγεί το συναισθηματικό φαγητό

Το φαγητό μπορεί να φαίνεται σαν ένας «αθώος» τρόπος να αντιμετωπίσεις ένα δύσκολο συναίσθημα ή το άγχος, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Κατ΄αρχάς, σε οδηγεί στο να καταναλώνεις μεγαλύτερες ποσότητες τροφής από αυτές που χρειάζεσαι. Επιπλέον, οι επιλογές που κάνεις σε μια τέτοια ψυχολογική κατάσταση δεν είναι συνήθως οι πιο υγιεινές. Όταν είσαι στρεσαρισμένος, δεν λες «ας φάω ένα μήλο ή μια σαλάτα να ηρεμήσω». Αντιθέτως, καταλήγεις σε λύσεις γρήγορες, που συνήθως είναι πλούσιες σε θερμίδες, λιπαρά και ζάχαρη, και φτωχές σε θρεπτικά συστατικά. Αποτέλεσμα; Ο δείκτης της ζυγαριάς μπορεί να μετακινηθεί προς τα πάνω (για να μην αναφέρω τα επίπεδα χοληστερόλης).

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς να διαχειριστείς την κατάσταση

Αν και το συναισθηματικό φαγητό δεν αναγνωρίζεται επίσημα ως διατροφική διαταραχή, μπορεί να έχει επιπτώσεις στη σωματική ή ψυχική υγεία. Ευτυχώς, υπάρχουν υγιείς στρατηγικές διαχείρισής του:

• Μπορείς να βρεις εναλλακτικές στρατηγικές αντιμετώπισης των αρνητικών συναισθημάτων και του άγχους, όπως η σωματική δραστηριότητα και οι αναπνοές.
• Μπορείς ακόμα να υιοθετήσεις τις αρχές τους mindful eating (π.χ. παίρνοντας μικρές μπουκιές και απολαμβάνοντας καθεμία από αυτές). Ακόμα κι αν δεν «σπάσεις» την αυτοματοποιημένη αυτή απόκριση, μπορεί να μειώσεις σε έναν βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις της.
• Πρακτικό θα ήταν να μην έχεις ανθυγιεινά σνακ στο σπίτι (ή να τα βάζεις κάπου που είναι δύσκολο να τα πιάσεις) και να έχεις πλυμένα και κομμένα φρούτα και λαχανικά μπροστά στο ψυγείο.
• Κράτα ένα ημερολόγιο διατροφής. Γράψε τι τρως, πόσο, πότε, πώς αισθάνεσαι όταν τρως και πόσο πεινάς. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να εντοπίσεις μοτίβα που αποκαλύπτουν τη σχέση μεταξύ διάθεσης και φαγητού.
• Καταπολέμησε την πλήξη. Αντί να τσιμπολογάς όταν δεν πεινάς, απόσπασε την προσοχή σου με μια βόλτα, δες μια ταινία, παίξε με τη γάτα σου, κάλεσε έναν φίλο.
• Μην στερείς από τον εαυτό σου τροφές. Όταν προσπαθείς να χάσεις βάρος, μπορεί να περιορίσεις υπερβολικά τις θερμίδες που λαμβάνεις, να τρως τα ίδια τρόφιμα διαρκώς και να θεωρείς απαγορευμένες τις λιχουδιές. Αυτό όμως μπορεί να αυξήσει την επιθυμία για φαγητό. Φρόντισε, λοιπόν, να τρέφεσαι γενικά υγιεινά και περιστασιακά να απολαμβάνεις μια λιχουδιά.

Και κάτι ακόμα: «Μάθε από τις αναποδιές. Εάν έχεις ένα επεισόδιο συναισθηματικού φαγητού, συγχώρεσε τον εαυτό σου και κάνε μια νέα αρχή την επόμενη μέρα. Προσπάθησε να μάθεις από την εμπειρία αυτή και κάνε ένα πλάνο για το πώς μπορείς να αποτρέψεις παρόμοια κατάσταση στο μέλλον», αναφέρουν ειδικοί της Mayo Clinic.

ΕΑΝ ΕΧΕΙΣ ΕΝΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΥ ΦΑΓΗΤΟΥ, ΣΥΓΧΩΡΕΣΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΚΑΙ ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΡΧΗ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ.

Ζήτα βοήθεια αν χρειαστεί

Εάν έχεις δοκιμάσει τις παραπάνω στρατηγικές και δεν έχεις καταφέρει να ελέγξεις το συναισθηματικό φαγητό, μπορείς πάντα να απευθυνθείς σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας και έναν διαπιστευμένο διαιτολόγο. Η θεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις γιατί οδηγείσαι στη συμπεριφορά αυτή και να καλλιεργήσεις δεξιότητες αντιμετώπισης. Η θεραπεία μπορεί, επίσης, να σε βοηθήσει να ανακαλύψεις αν πίσω από το συναισθηματικό φαγητό κρύβεται κάποια διατροφική διαταραχή.