ΤΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΧΟΥΝ ΕΛΛΕΙΨΗ 5 ΔΙΣ. ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν έλλειψη σε 4 βασικά θρεπτικά συστατικά, που μπορεί να επηρεάζουν αργά και σιωπηλά την υγεία. Αυτό κατέδειξε παγκόσμια μελέτη, που επισημαίνει επίσης διακυμάνσεις στις ελλείψεις μεταξύ των φύλων και μεταξύ διαφορετικών περιοχών του κόσμου.

Οι επιστήμονες έχουν πλέον κάνει μια σημαντική διαπίστωση σχετικά με τις παγκόσμιες διατροφικές συνήθειες και την υγεία μας σε σχέση με αυτές. Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν παίρνουν αρκετές βασικές βιταμίνες και μέταλλα από τη διατροφή τους.

Το φαινόμενο έχει περιγραφεί με τον όρο «κρυμμένη πείνα» και επηρεάζει περισσότερα από τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού, οδηγώντας ενδεχομένως σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία.

Η «κρυμμένη πείνα» περιγράφει τον «υποσιτισμό» του οργανισμού σε ζωτικά θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, λιπαρά οξέα και πρωτεΐνες.

Σύμφωνα με τον Kul C. Gautam, πρώην αναπληρωτή εκτελεστικό διευθυντή της UNICEF, «οφείλεται στην ανεπάρκεια των μικροθρεπτικών συστατικών, αλλά δεν προκαλεί πείνα όπως την ξέρουμε. Χτυπάει στον πυρήνα της υγείας και της ζωτικότητάς σας».

iStock

Η οριακή αυτή έλλειψη σε θρεπτικά συστατικά περνάει συνήθως απαρατήρητη για πολλά χρόνια – γι’ αυτό και ονομάζεται «κρυμμένη». Mέχρι να υποβαθμίσει αρκετά το ανοσοποιητικό μας σύστημα ή να μας προδιαθέσει να εκδηλώσουμε κάποια ασθένεια.

Ποια μικροθρεπτικά συστατικά μας λείπουν;

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Global Health παρέχει τις πρώτες ολοκληρωμένες παγκόσμιες εκτιμήσεις της ανεπαρκούς κατανάλωσης μικροθρεπτικών συστατικών. Τα μικροθρεπτικά συστατικά, τα οποία περιλαμβάνουν διάφορες βιταμίνες και μέταλλα, είναι ζωτικής σημασίας για τις σωστές σωματικές λειτουργίες, την υγεία του ανοσοποιητικού και τη γενική ευεξία. Ακόμη και μικρές ελλείψεις μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, την παραγωγικότητα και την ποιότητα ζωής.

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής ειδικούς από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Harvard και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Σάντα Μπάρμπαρα, ανέλυσε διατροφικά δεδομένα από 185 χώρες, καλύπτοντας το 99,3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα ευρήματά τους σκιαγραφούν μια απογοητευτική εικόνα της παγκόσμιας διατροφής:

• Πάνω από 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν παίρνουν αρκετό ιώδιο, βιταμίνη Ε ή ασβέστιο από τη διατροφή τους.
• Σχεδόν 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανεπαρκή πρόσληψη σιδήρου.
• Επιπλέον, περισσότεροι από 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι στερούνται επαρκούς ριβοφλαβίνης, φυλλικού οξέος και βιταμίνης C.

iStock

Αυτοί οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν ένα 68% του παγκόσμιου πληθυσμού για το ιώδιο, ένα 67% για τη βιταμίνη Ε και ένα 66% για το ασβέστιο. Η έλλειψη σιδήρου, που επηρεάζει το 65% των ανθρώπων παγκοσμίως, είναι η πιο κοινή αιτία αναιμίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, αδυναμία και μειωμένη γνωστική λειτουργία.

Τι έδειξε η έρευνα

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια νέα προσέγγιση για την εκτίμηση της πρόσληψης μικροθρεπτικών συστατικών παγκοσμίως. Συνδύασαν δεδομένα σχετικά με τη μέση πρόσληψη θρεπτικών συστατικών από την Παγκόσμια Διατροφική Βάση Δεδομένων με πληροφορίες σχετικά με το σχήμα των κατανομών πρόσληψης θρεπτικών συστατικών από 31 χώρες.

Αυτό τους επέτρεψε να δημιουργήσουν στατιστικά μοντέλα πρόσληψης θρεπτικών συστατικών για διάφορες ηλικιακές και φυλετικές ομάδες σε 185 χώρες. Στη συνέχεια συνέκριναν αυτές τις εκτιμήσεις πρόσληψης με τα συνιστώμενα επίπεδα θρεπτικών συστατικών για να προσδιορίσουν τα ποσοστά της ανεπαρκούς πρόσληψης.

«Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά», λέει ο Ty Beal, ανώτερο στέλεχος στην Global Alliance for Improved Nutrition, έναν παγκόσμιο οργανισμό για τη διατροφή, σε σχετικό δελτίο τύπου. «Οι περισσότεροι άνθρωποι όλων των εισοδημάτων, πιο πολύ από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, σε όλες τις περιοχές και τις χώρες, δεν καταναλώνουν αρκετά μικροθρεπτικά συστατικά. Αυτά τα κενά θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους και περιορίζουν το ανθρώπινο δυναμικό σε παγκόσμια κλίμακα».

Ελλείψεις σε γυναίκες και άντρες: είναι διαφορετικές;

iStock

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ενδιαφέροντα μοτίβα στις ελλείψεις θρεπτικών συστατικών μεταξύ αντρών και γυναικών.

• Οι γυναίκες είχαν γενικά υψηλότερα ποσοστά ανεπαρκούς πρόσληψης ιωδίου, βιταμίνης Β12, σιδήρου και σεληνίου.
• Οι άντρες είναι πιο πιθανό να έχουν ανεπαρκή επίπεδα μαγνησίου, βιταμίνης Β6, ψευδαργύρου, βιταμίνης C, βιταμίνης Α, θειαμίνης και νιασίνης.

Τι συνέπειες μπορεί να έχουν αυτές οι ελλείψεις;

• Το ιώδιο είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του θυρεοειδούς και την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ειδικά στα έμβρυα και τα μικρά παιδιά.
• Η βιταμίνη Ε δρα ως αντιοξειδωτικό, προστατεύοντας τα κύτταρα από βλάβες.
• Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για γερά οστά και δόντια.
• Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης, της πρωτεΐνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρει οξυγόνο σε όλο το σώμα.

Πώς πρέπει να αξιοποιήσουμε τα ευρήματα

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα χρησιμεύσουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους οργανισμούς υγείας και τον καθένα μας μεμονωμένα. Προσδιορίζοντας ποια θρεπτικά συστατικά λείπουν περισσότερο και σε ποιους πληθυσμούς, μπορούν να αναπτυχθούν στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των διατροφικών κενών.

Οι λύσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τον εμπλουτισμό βασικών τροφίμων με απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, την προώθηση ποικίλων και πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά τροφών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τη σύσταση συμπληρωμάτων διατροφής.

Όμως, οι συγγραφείς τονίζουν ότι μια ενιαία προσέγγιση δεν θα λειτουργήσει: οι στρατηγικές πρέπει να προσαρμοστούν στις συγκεκριμένες ανάγκες και τα πολιτιστικά δεδομένα των διαφορετικών περιοχών και πληθυσμών.