ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΤΕΛΙΚΑ ΤΑ ΚΙΝΗΤΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ;

Το 2011, ο Π.Ο.Υ. χαρακτήρισε τα κινητά τηλέφωνα «πιθανώς καρκινογόνα». Δεκατρία χρόνια μετά, μια τεράστια αναθεώρηση μελετών για λογαριασμό του κατέληξε σε συμπέρασμα.

Ήταν Μάιος 2011 όταν στο μέσο με το οποίο συνεργαζόμουν τότε έγραφα πως ο Π.Ο.Υ. ενέταξε τα κινητά τηλέφωνα στην κατηγορία των «πιθανώς καρκινογόνων», προκαλώντας την ανησυχία όσων είχαν ήδη συμπληρώσει μια 10ετία με αυτά προσκολλημένα λίγα μόλις εκατοστά από τον εγκέφαλό τους. Τότε, μάλιστα, δίναμε και προληπτικές συμβουλές, π.χ. κλείνε το κινητό τη νύχτα, απομάκρυνέ το από το κρεβάτι και βάζε αναλογικό ξυπνητήρι. (Προφανώς ελάχιστοι τις ακολουθήσαμε). Ήταν δικαιολογημένη η αγωνία μας;

Η απάντηση έρχεται 13 χρόνια μετά, από μια ομάδα Αυστραλών ερευνητών οι οποίοι επιστρατεύτηκαν από τον Π.Ο.Υ. και ανέλυσαν μελέτες από το 1994 έως το 2022, για να καταλήξουν ότι ήταν false alarm: Τα κινητά τηλέφωνα δεν συνδέονται με καρκίνους στον εγκέφαλο και το κεφάλι γενικότερα.

Τα συμπέρασμα αυτό προέκυψε από την αναθεώρηση 5.000 μελετών, από τις οποίες επιλέχθηκαν οι επιστημονικά πιο έγκυρες και αποκλείστηκαν οι πιο αδύναμες. Η τελική ανάλυση χαρακτηρίστηκε Ως την «πιο ολοκληρωμένη ανασκόπηση μέχρι σήμερα» χαρακτηρίστηκε η τελική ανάλυση από την επικεφαλής, καθηγητή Ken Karipidis, της Αυστραλιανής Υπηρεσίας Ακτινοπροστασίας και Πυρηνικής Ασφάλειας.

Η αναθεώρηση δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2024 και δεν βρήκε καμία συνολική συσχέτιση ανάμεσα στη χρήση κινητού τηλεφώνου και καρκίνου. Καμία συσχέτιση με την παρατεταμένη χρήση (εάν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα κινητά τηλέφωνά τους για 10 χρόνια ή περισσότερο) και καμία συσχέτιση με τον αριθμό των κλήσεων που πραγματοποίησαν ή τον χρόνο που πέρασαν στο τηλέφωνο.

Ο Karipidis ανέφερε: «Νιώθω αυτοπεποίθηση με τα συμπεράσματά μας. Και αυτό που με κάνει να νιώθω έτσι είναι ότι, παρόλο που η χρήση κινητών τηλεφώνων έχει εκτοξευτεί, ο ρυθμός εμφάνισης όγκων στον εγκέφαλο έχει παραμείνει σταθερός».

iStock

Τι γίνεται, λοιπόν, με τα ραδιοκύματα και την ανησυχία για καρκίνο;

Τα κινητά τηλέφωνα –όπως κάθε συσκευή που χρησιμοποιεί ασύρματη τεχνολογία, π.χ. laptops, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις– εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων, γνωστή και ως ραδιοκύματα.

Ο Karipidis, ο οποίος είναι και αντιπρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής για την Προστασία από τις Μη Ιονίζουσες Ακτινοβολίες, σχολίασε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ακούν τη λέξη ακτινοβολία και υποθέτουν ότι είναι παρόμοια με την πυρηνική ακτινοβολία. Ωστόσο, εξήγησε ότι «η ακτινοβολία είναι βασικά ενέργεια που ταξιδεύει από το ένα σημείο στο άλλο. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι, για παράδειγμα η υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο. Είμαστε πάντα εκτεθειμένοι σε ραδιοκύματα χαμηλού επιπέδου στο καθημερινό περιβάλλον».

Βέβαια, αν και η έκθεση από κινητά τηλέφωνα είναι ακόμα χαμηλή, είναι πολύ υψηλότερη από την έκθεση σε οποιαδήποτε άλλη πηγή ασύρματης τεχνολογίας, κυρίως επειδή τα τηλέφωνα χρησιμοποιούνται κοντά στο κεφάλι. Έτσι, κάποιες πρώιμες μελέτες δημιούργησαν τις σχετικές υποψίες για συσχετισμό με καρκίνο.

Το 2011, όταν ο Π.Ο.Υ. χαρακτήρισε τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία ραδιοσυχνοτήτων ως πιθανές καρκινογόνες ουσίες (θέτοντάς τα στο ίδιο επίπεδο με εκατοντάδες άλλους παράγοντες για τους οποίους οι ενδείξεις βλάβης παραμένουν αβέβαιες, όπως η αλόη βέρα ή τα λαχανικά τουρσί) ξεκίνησε μια σειρά μελετών προκειμένου να αποδειχθεί η αλήθεια.

Ο Tim Driscoll, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και πρόεδρος της επιτροπής επαγγελματικών και περιβαλλοντικών καρκίνων του Αυστραλιανού Αντικαρκινικού Συμβουλίου, στήριξε τα αποτελέσματα της νέας αυτής συστηματικής ανασκόπησης λέγοντας πως η μεθοδολογία ήταν ισχυρή και οι ερευνητές πρέπει να θεωρούνται ανεξάρτητοι. Όπως είπε: «Νομίζω ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να αισθάνονται καθησυχασμένοι από αυτή τη μελέτη… Να μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι οι μελέτες δεν είναι τέλειες. Αλλά το βάρος των αποδεικτικών στοιχείων γέρνει σίγουρα στο ότι τα κινητά τηλέφωνα πρέπει να θεωρούνται ασφαλή στη χρήση, όσον αφορά τυχόν ανησυχίες για αυξημένο κίνδυνο καρκίνου».

Αυτή τη στιγμή, ο Karipidis και οι συνεργάτες του εργάζονται πάνω στο δεύτερο σκέλος της μελέτης, που θα εξετάσει καρκίνους που σχετίζονται λιγότερο συχνά με τα κινητά τηλέφωνα, όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα non-Hodgkin.

Παραμένει καθησυχαστικός, αλλά τονίζει πως, καθώς η τεχνολογία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, παράλληλα θα πρέπει να συνεχίζεται και η έρευνα για τυχόν επιπτώσεις στην υγεία.