ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΕΛΚΥΟΥΝ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ;

Εάν δεν είσαι παθιασμένος/η με τις σειρές ή τα ντοκιμαντέρ για αληθινά εγκλήματα, σίγουρα ξέρεις κάποιον που είναι. Ταινίες, σειρές ή βιβλία με αληθινά εγκλήματα βρίσκονται πάντοτε στην κορυφή των προτιμήσεων. Τι κάνει όμως τους ανθρώπους να ελκύονται τόσο πολύ από το έγκλημα;

Εάν σε ελκύουν τα αληθινά εγκλήματα, δεν χρειάζεται να νιώθεις περίεργα. Δεν υπάρχει τίποτα «άρρωστο» σε αυτό. Για την ακρίβεια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ψυχολόγος Michael Mantell, πρώην επικεφαλής στο αστυνομικό τμήμα του San Diego, «το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τα αληθινά εγκλήματα εξυπηρετεί έναν σημαντικό αριθμό υγιών ψυχολογικών αναγκών».

Το έχουν υποστηρίξει μεγάλοι φιλόσοφοι και διανοητές, όπως ο Πλάτωνας, ο Έμιλ Ντιρκέμ αλλά και ο Σίγκμουντ Φρόιντ. Το έγκλημα είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού. Όχι μια παρέκκλιση, αλλά ένα βασικό, αν όχι απαραίτητο μέρος της ζωής. Μέσα από τις ιστορίες για αληθινά εγκλήματα το κοινό μαθαίνει για τις απεχθείς πράξεις των εγκληματιών και για την τιμωρία τους και με αυτόν τον τρόπο οι δολοφόνοι επιτελούν την «κοινωνική λειτουργία» τους.

Όσο για τις αιτίες που κάνουν τους ανθρώπους να ελκύονται από το έγκλημα, οι ψυχολόγοι έχουν καταλήξει στις οχτώ σημαντικότερες.

1. Για να νιώσουν την ικανοποίηση που δεν είναι το θύμα

Όπως εξηγούν οι ψυχολόγοι, ένας από τους λόγους που κάνει τους ανθρώπους να ελκύονται από το έγκλημα είναι γιατί τους δίνει την ανακούφιση και την ικανοποίηση ότι δεν είναι το θύμα. Το αίσθημα της ανακούφισης που νιώθει κανείς από τα προβλήματα που μπορεί να βιώνουν άλλοι δεν είναι ακριβώς σαδισμός ούτε χαιρεκακία. Όταν ξέρεις πως η κακή τύχη υπάρχει και πρέπει να πέσει σε κάποιο κεφάλι, ανακουφίζεσαι όταν νιώθεις ότι «τη γλίτωσες» και δεν έπεσε στο δικό σου. Είναι απλά η ανθρώπινη φύση.

2. Για να νιώσουν την ικανοποίηση ότι δεν είναι ο θύτης

Κάθε άνθρωπος μπορεί να γίνει εγκληματίας. Όταν λοιπόν διαπραχθεί ένα έγκλημα, πολλοί άνθρωποι νιώθουν ανακούφιση που ευτυχώς δεν έφτασαν μέχρι εκεί.

3. Δεν μπορούν να πάρουν το βλέμμα τους από τη σκηνή του εγκλήματος

«Τα εγκλήματα τραβούν την προσοχή με τον τρόπο που το κάνει ένα τροχαίο ή μια φυσική καταστροφή», δήλωσε στο περιοδικό Time ο Scott Bonn, καθηγητής εγκληματολογίας στο Drew University και συγγραφέας του βιβλίου «Why We Love Serial Killers».

«Το κοινό ελκύεται από το έγκλημα εξαιτίας μιας γενικότερης εμμονής που εκδηλώνουν οι άνθρωποι για τη βία και την καταστροφή. Οι πράξεις ενός δολοφόνου είναι μεν απεχθείς, αλλά το κοινό αδυνατεί να μην τις κοιτάξει λόγω του ότι προσφέρουν θέαμα», συμπληρώνει ο Bonn.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

4. Γιατί απολαμβάνουν τον φόβο σε ελεγχόμενο περιβάλλον

«Οι σειρές με αληθινά εγκλήματα μας επιτρέπουν να νιώσουμε φόβο σε ένα ελεγχόμενο και ασφαλές περιβάλλον, όπου η απειλή είναι παρούσα αλλά δεν είναι αληθινή», αναφέρει o Bonn.

«Οι ιστορίες για αληθινούς εγκληματίες είναι για τους ενήλικες ό,τι οι ταινίες με τέρατα για τα παιδιά. Υπάρχει κάτι στον ψυχισμό μας που μας κάνει να θέλουμε να ακούμε ιστορίες στις οποίες κάτι επικίνδυνο μας καταδιώκει», συμπληρώνει o καθηγητής και συγγραφέας Harold Schechter που έχει μελετήσει και έχει γράψει βιβλία για πολλούς serial killers.

«Το αληθινό έγκλημα επιτρέπει στους θεατές να «περάσουν στη σκοτεινή πλευρά αλλά από την ασφάλεια του καναπέ», περιγράφει ακόμη πιο γλαφυρά η A.J. Marsden, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Beacon College, στη Φλόριντα.

5. Γιατί απολαμβάνουν την αδρεναλίνη

Όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν αποτρόπαιες πράξεις, νιώθουν μια ευχάριστη διέγερση από την έκκριση αδρεναλίνης. Η επίδραση της αδρεναλίνης είναι εθιστική για τον εγκέφαλο, συνεπώς οι άνθρωποι συχνά αναζητούν στα αληθινά εγκλήματα την ικανοποίηση που αναζητούν τα παιδιά σε ένα roller coaster.

6. Γιατί νιώθουν προετοιμασμένοι σε ενδεχόμενο κίνδυνο

Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες είναι αυτές που ελκύονται περισσότερο από τα αληθινά εγκλήματα. Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι σε αυτά αναζητούν πληροφορίες που θα τις βοηθήσουν να μην πέσουν θύματα ή, αν πέσουν, να ξέρουν πώς να επιβιώσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις.

Μελέτη του 2010 διαπίστωσε ότι οι γυναίκες διαβάζουν περισσότερο από τους άνδρες βιβλία με αληθινά εγκλήματα, για να αντλήσουν συμβουλές για το πώς να αμυνθούν σε καταστάσεις οι οποίες απειλούν τη ζωή τους, και ότι είναι πιο πιθανό να ενδιαφέρονται για βιβλία που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τα κίνητρα του δολοφόνου από ό,τι οι άνδρες. Η Amanda Vicary, επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε στη Huffington Post ότι «μαθαίνοντας περισσότερα για τους φόνους –ποιος είναι πιο πιθανό να είναι δολοφόνος, πώς συμβαίνουν αυτά τα εγκλήματα– οι γυναίκες μαθαίνουν πώς θα προστατεύσουν τους εαυτούς τους σε περίπτωση κινδύνου».

7. Γιατί το κακό είναι συναρπαστικό

«Οι ιστορίες για αληθινά εγκλήματα σε κάνουν να μπορείς να δεις για λίγο στο μυαλό αυτού που διαπράττει το έγκλημα», αναφέρει ο ψυχολόγος και ιατροδικαστής Δρ. Paul G. Mattiuzzi. «Η δολοφονία είναι το πιο θεμελιώδες ταμπού και επίσης η πιο θεμελιώδη ανθρώπινη παρόρμηση», συμπληρώνει. Με άλλα λόγια, η γοητεία της μάχης του καλού έναντι του κακού, την οποία συναντάμε από παιδιά στις ιστορίες και τα παραμύθια, στην ενήλικη ζωή μας συνεχίζεται στις ιστορίες με αληθινά εγκλήματα.

8. Θέλουν να μάθουν τι κάνει τους δολοφόνους να σκοτώνουν

Τι οδήγησε αυτούς τους ανθρώπους σε αυτή την ακραία πράξη; Γιατί εμείς δεν θα διαπράτταμε φόνο; Όπως εξηγεί η συγγραφέας Caitlin Rother,«θέλουμε να έχουμε κάποια εικόνα της ψυχολογίας ενός δολοφόνου, εν μέρει για να μάθουμε πώς να προστατεύουμε την οικογένειά μας και τον εαυτό μας από αυτούς».